Jeziora i ich klasyfikacja

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. zna pojęcia jezioro, misa jeziorna,

2. zna najpopularniejsze klasyfikacje jezior,

3. zna pojęcie jeziora antropogenicznego.

b) Umiejętności

Uczeń:

1. potrafi wymienić czynniki powstawania jezior,

2. umie wyjaśnić pochodzenie każdego z omówionych na lekcji typów jezior oraz wymienić i wskazać ich analogiczne przykłady na mapach świata i Polski,

3. umie wyjaśnić cele tworzenia jezior antropogenicznych oraz wymienić i wskazać ich analogiczne przykłady na mapach świata i Polski.

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

Ścienna mapa fizyczna świata

Ścienna mapa fizyczna Europy

Ścienna mapa fizyczna Polski

Podręczniki geografii

Atlasy geograficzne dla szkół średnich

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostają rozwieszone: ścienna mapa fizyczna świata, ścienna mapa fizyczna Europy oraz ścienna mapa fizyczna Polski. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie podręczników geografii oraz atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel podaje uczniom definicję jeziora, mówi jak nazywa się nauka badająca jeziora oraz jakie czynniki mają wpływ na powstawanie jezior.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom podział jezior ze względu na ich wiek – jeziora oligotroficzne (młode), jeziora eutroficzne (dojrzałe) i jeziora dystroficzne (stare). Nauczyciel uwzględnia barwę wody w każdym z jezior, rozwój życia w ich obrębie, zawartość tlenu oraz przejrzystość wody.

3. Nauczyciel przedstawia uczniom podział jezior ze względu na ich położenie w stosunku do cieków wodnych. Nauczyciel tłumaczy, że w tej klasyfikacji wyróżniamy trzy rodzje jezior: wypływowe, przepływowe i dopływowe, opowiada czym się one charakteryzują oraz rysuje schemat każdego z tych jezior na tablicy (załącznik 1).

4. Nauczyciel przedstawia uczniom kolejną klasyfikację jezior – klasyfikację genetyczną, w której wyrózniamy dziewięć podstawowych typów jezior. Nauczyciel dzieli klasę na dziewięć grup. Każda z grup ma zająć się opisaniem jednego z następujących typów jezior – polodowcowe (morenowe, rynnowe, oczka, cyrkowe), tektoniczne, tektoniczno‑lodowcowe, przybrzeżne, reliktowe, wulkaniczne, starorzecza, krasowe i kosmiczne. Uczniowie są proszeni o wyjaśnienie pochodzenia mis jeziornych i pochodzenie wody w opisywanych typach jezior, krótką charakterystykę jezior oraz podanie przykładowych typów jezior ze świata i Polski.

5. Nauczyciel prosi aby każda z grup wybrała spośród siebie osobę, która na forum klasy zaprezentuje wyniki pracy grupy. Uczniowie kolejno omawiają dziewięć typów genetycznych jezior, nauczyciel ewentualnie poprawia uczniów i oraz podaje uczniom dodatkowe przykłady konkretnych rodzajów i typów jezior.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel przypomina uczniom najważniejsze klasyfikacje jezior oraz najważniejsze fakty dotyczące ich poszczególnych rodzajów. Jeśli są jakieś pytania nauczyciel stara się wyjaśnić wątpliwości uczniów.

2. Nauczyciel prosi uczniów aby w domu przygotowali informacje dotyczące jezior antropogenicznych – w wyniki czego powstają, w jakich celach są tworzone. Dodatkowo, uczniowie mają podać przykłady najpopularniejszych na świecie jezior antropogenicznych oraz kilka przykładów z Polski.

5. Bibliografia

1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.

2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.

4. Wiecki W., Geografia środowiska przyrodniczego, Operon, Rumia 2002.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

b) Zadanie domowe

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak