Język sztuki - jak mówić o rzeźbie i architekturze?
Język sztuki - jak mówić o rzeźbie i architekturze?
Zakres | IV etap edukacyjny |
Przedmiot | Historia sztuki |
Wymagania szczegółowe: | (3.1) dokonuje opisu i analizy porównawczej dzieł, uwzględniając ich cechy formalne (np. w architekturze: układ przestrzenny, plan, bryła, konstrukcja, dekoracja; w rzeźbie: bryła, kompozycja, faktura; w malarstwie: kompozycja, kolor, światłocień́), a także potrafi wskazać́ te środki ekspresji, które identyfikują̨ analizowane dzieło i wskazują̨ na jego klasyfikację stylową; |
Temat lekcji: | Język sztuki - jak mówić o rzeźbie i architekturze? |
Czas na realizację: | 1 godzina lekcyjna. |
Cele szczegółowe | wiadomości – uczeń:
|
umiejętności – uczeń:
| |
postawy:
| |
Metody pracy: | |
Forma pracy: | indywidualna, zbiorowa |
Środki dydaktyczne, | zestaw reprodukcji na jednym slajdzie do wyświetlenia i porównania Dawida Donatella i Dawida Berniniego; |
w tym zasoby multimedialne: | film ukazujący charakterystykę̨ porównawczą dwóch dzieł rzeźbiarskich z różnych okresów. zestawy ilustracji ukazujących budowle do analizy (1 zestaw zawiera 3 ilustracje: widok budowli, plan i widok wnętrza lub przekrój). |
Przebieg lekcji | |
faza wprowadzająca: (7 min.) |
|
faza realizacyjna: (30 min.) |
|
faza podsumowująca: (8 min.) |
|
Załącznik do lekcji
Język sztuki - jak mówić o rzeźbie i architekturze?
(materiał dla ucznia)
RZEŹBA
Rodzaj rzeźby
Ze względu na formę określ, czy jest to rzeźba wolnostojąca, płaskorzeźba, relief, rzeźba przyścienna
Funkcja rzeźby
Czy jest to posąg historyczny, rzeźba kultowa, ołtarzowa, pomnik, nagrobek, portret itp.
Materiał
Określ, z czego jest to dzieło (np. marmur, drewno, piaskowiec, glina, odlew brązowy, brąz pozłacany, chryzelefantyna itp.).
Kompozycja
Zwróć uwagę, czy rzeźba jest jednopostaciowa/wielopostaciowa, statyczna/dynamiczna, zwarta/ rozczłonkowana, symetryczna/ asymetryczna, frontalna/odejście od frontalizmu, wskaż dominujące kierunki, rytmy, określ proporcje, ustawienie i pozy postaci (naturalne, wystudiowane, hieratyzm, kontrapost, figura serpentinata), wskaż punkty oparcia rzeźby (widoczne/niewidoczne, liczba, atektonika)
Faktura
Jak opracowana jest powierzchnia dzieła, np. faktura gładka, szorstka, wydatna, delikatna, zróżnicowana (powodująca kontrasty światłocieniowe), czy są widoczne ślady narzędzia rzeźbiarskiego, czy zachodzi kontrast faktur gładkiej i zróżnicowanej, określ stopień dokładności wykończenia (np. nonfinito)
Stosunek do przestrzeni,
Czy rzeźba jest otwarta na przestrzeń (dotyczy to najczęściej form ażurowych, których otwory są swoistą ramą dla przestrzeni) czy też jest zwarta i całkowicie zamknięta na otaczającą przestrzeń. Czy dopasowana jest do ram architektonicznych (np. płaskorzeźba romańska i tzw. prawo ramy) czy też jest od nich niezależna (architektoniczna rzeźba gotycka).
Ekspresja
Określ, jaki jest nastrój rzeźby (harmonia, patos, dramatyzm itp.), opisz emocje postaci i sposób ich wyrażenia, stopień indywidualizacji postaci, podejście rzeźbiarza do anatomii (schematyczne/ uproszczone lub wnikliwe, szczegółowe opracowanie ciała ludzkiego), relacje emocjonalne między postaciami, stosunek artysty do świata przedstawionego: realizm, idealizacja, deformacja, antykizacja, dekoracyjność itp. Nie zapomnij o symbolice oraz sposób opracowania fałd (oddają/ zakrywają naturalną anatomię, tworzą wartości dekoracyjne, styl mokrych fałd, itp.).
ARCHITEKTURA
Układ przestrzenny
Opisz stosunek przestrzenny elementów, zarówno tych, które widzisz na planie jak i na zdjęciu bryły budowli.
Używaj terminologii związanej z architekturą.
Plan
Określ figurę całościowo oraz jej elementy składowe: nawy, chór, sklepienia, transept, wieże, apsyda, kaplice lub wieńce kaplic itp.
Pamiętaj o rodzajach planów w architekturze: podłużne (prostokąt, krzyż łaciński, elipsa) oraz centralne (kwadrat, koło, krzyż grecki, wielokąt foremny), nieregularny (gdy nie można przypisać go żadnej bryle geometrycznej)
Bryła
Opis bryły zawiera to, co jest widoczne na zewnątrz: ilość kondygnacji, dach, okna.
Zwróć uwagę, czy bryła jest statyczna czy dynamiczna, monumentalna czy krępa, rozbita czy zwarta, smukła czy niska, lekka czy ciężka.
Popatrz, czy jest to jedna bryła czy spiętrzenie brył lub ich nawarstwienie.
Konstrukcja
Wymień wszystkie elementy konstrukcyjne: przypory z łukami przyporowymi, cokoły, kolumny, przęsła itp.
Dekoracja
Zwróć uwagę, czy na elewacjach znajdują się dekoracje w postaci wnęk, pilastrów, rzeźb, gzymsów, czy budowlę zdobią np. żygacze, tympanony, portyki, portale, sterczyny.