Scenariusz zajęć

I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna

Temat: Każdy ma swoją żabę i swojego zająca…

Treści kształcenia:

Uczeń:

1) Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),

2) Wyszukuje w tekście potrzebne informacje – edukacja polonistyczna (1.1c),

4) Współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej – edukacja społeczna (5.4),

5) Radzi sobie ze stresem i kieruje nim, radzi sobie z lękiem i sytuacjami trudnymi – treści rozszerzone.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Słucha uważnie i ze zrozumieniem utworów literackich,

• Wyszukuje w tekście utworu fragmenty odpowiadające na pytania,

• Wypowiada się pełnymi zdaniami na podany temat,

• Czyta uważnie i ze zrozumieniem zdania i krótkie teksty,

• Potrafi określić cechy zwierząt – bohaterów utworu,

• Rozpoznaje sytuacje trudne,

• Potrafi znaleźć sposób na radzenie sobie w sytuacji trudnej,

• Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

• Uważnie słucha utworów literackich,

• Czyta ze zrozumieniem krótkie teksty,

• Wypowiada się pełnymi zdaniami na określony temat,

• Radzi sobie z lękiem i sytuacjami trudnymi,

• Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.

Środki dydaktyczne:

• Zasoby multimedialne: ćwiczenie interaktywne O rety! Niebezpieczeństwo!, karty pracy (Połam główkę!, Historia zająca oraz Stopniujemy przymiotniki),

• Wydruk utworu Adama Mickiewicza pt. Zając i żaba dla każdego ucznia,

• Słowniki języka polskiego (kilka egzemplarzy),

• Przybory do pisania, kredki, flamastry,

• Małe karteczki w dowolnej ilości dla każdego dziecka,

• Paski papieru z napisami „Mój zając” i „Moja żaba”,

• Tablica i magnesy,

• Tablica interaktywna/komputer z głośnikami.

Metody nauczania:

• Podające: pogadanka, wyjaśnienie,

• Problemowa: aktywizująca – zabawa dydaktyczna,

• Praktyczne: metoda tekstu przewodniego, pokaz,

• Programowana: z użyciem komputera.

Formy pracy:

• Zbiorowa jednolita,

• Indywidualna zróżnicowana,

• Grupowa jednolita,

• Grupowa zróżnicowana.

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel wita uczniów i rozdaje wszystkim kartę pracy Połam główkę!. Karta zawiera łamigłówkę matematyczną, której rozwiązaniem jest hasło wprowadzające do tematu zajęć: „Każdy ma swoją żabę i swojego zająca”. Aby je otrzymać, dzieci muszą najpierw wykonać działania matematyczne – obliczyć sumy i różnice, następnie uporządkować wyniki od najmniejszej liczby do największej i wreszcie – wypisać w odpowiedniej kolejności sylaby odpowiadające wynikom.

Uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych. Liderami zespołów są dzieci o uzdolnieniach matematycznych, czuwający nad poprawnością wykonywania działań arytmetycznych. Trzeba zwrócić uwagę, by działania matematyczne rozwiązywali również uczniowie słabsi.

Hasło: ……………………………………………………………………………

Po rozwiązaniu łamigłówki prowadzący zajęcia zadaje dzieciom pytania:

• O jakich zwierzętach jest mowa w haśle łamigłówki?

• Jakie są to zwierzęta – strachliwe czy odważne?

• Które z nich jest bardziej odważne?

Nauczyciel tłumaczy, że aby zrozumieć sens hasła, trzeba zapoznać się z bajką o zającu i żabie. Zapowiada, że zajęcia będą traktować o różnych sytuacjach, w których odczuwa się strach, i o tym, jak sobie z tym radzić.

2. Odczytanie przez nauczyciela utworu Adama Mickiewicza pt. Zając i żaba.

Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z wierszem, tak aby w trakcie czytania utworu mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.

Pozostałe dzieci otrzymują wydruk po uważnym wysłuchaniu wiersza.

3. Prowadzący zajęcia wyjaśnia niezrozumiałe słowa i wyrażenia, takie jak: „rączy” – szybki, sprawny, „podupadł na nogach” – ma słabsze nogi, „stąpił” – stanął, „skoki” – zajęcze nogi, „cały świat na tchórzu stoi” – każdy czegoś się boi.

4. Rozmowa na temat utworu.

Pytania zadawane przez nauczyciela:

• Co myślał o sobie zając?

• Czego się bał?

• Przed jakimi zwierzętami drżał ze strachu?

• Dlaczego życie mu zbrzydło?

• Co się stało, gdy chciał wskoczyć do stawu?

• Do jakiego wniosku doszedł zając?

• Jak rozumiesz słowa zająca (ostatnie cztery wersy wiersza)?

W trakcie rozmowy uczniowie wyszukują w tekście odpowiednie fragmenty, aby uzasadnić swoje odpowiedzi.

5. Dzieci przypominają definicję bajki, a jeśli jej nie pamiętają lub nie znają, znajdują w słowniku języka polskiego objaśnienie terminu „bajka”. Nauczyciel zwraca uwagę, że jest to utwór zawierający morał (pouczenie), pisany prozą lub wierszem, którego bohaterami są zwierzęta, ludzie bądź przedmioty. Zwykle ma żartobliwy charakter – najczęściej poddaje ośmieszeniu cechy i zachowania ludzi, „ukrytych” wielokrotnie pod postaciami zwierząt.

Prowadzący zajęcia zadaje dzieciom pytanie: „Jaki morał płynie z tej bajki?”.

Odpowiedź, na którą należy naprowadzić uczniów: przyznanie się do strachu nie przynosi wstydu; każdy czegoś się boi, ma jakieś słabości i jeśli się zastanowi, znajdzie wyjście z trudnej sytuacji.

6. Uzupełnianie zdań – karta pracy Historia zająca.

Karta ma dwie wersje: trudniejszą – dla uczniów uzdolnionych językowo – oraz łatwiejszą, dla pozostałych uczniów. Obie wersje zawierają ten sam tekst, który należy uzupełnić odpowiednimi wyrazami, zgodnie z treścią wiersza Adama Mickiewicza.

W wersji łatwiejszej uczniowie wybierają brakujące słowa z ramki, w wersji trudniejszej – samodzielnie wyszukują je w utworze.

7. Zwierzęta też się boją – ćwiczenie interaktywne (do wykonania na tablicy interaktywnej lub komputerze).

Ćwiczenie pozwala na wyświetlanie elementów w parach. Zadaniem ucznia jest wybranie prawidłowego elementu z pary, zgodnie z poleceniem. Ćwiczenie ma mechanizm weryfikacji poprawności odpowiedzi.

Polecenie:

Trwoga jest nieodłączną częścią życia wielu zwierząt. Na szczęście większość z nich znalazło swoje sposoby, aby sobie radzić w stresujących sytuacjach. Spośród podanych metod na strach wybierz tę, która pasuje do stworzenia przedstawionego na obrazku.

Polecenie skrócone:

Spośród podanych metod na strach wybierz tę, która pasuje do stworzenia przedstawionego na obrazku.

Ilustracje:

• żółw – odpowiedzi do wyboru: chowa się w skorupie / wchodzi na drzewo,

• kot – odpowiedzi do wyboru: ucieka / kuli się w kłębek,

• zając – odpowiedzi do wyboru: ucieka / staje na tylnych łapach,

• ślimak – odpowiedzi do wyboru: chowa się w muszli / ucieka.

Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat zachowania się zwierząt w sytuacjach budzących ich lęk; zadaje pytanie: „Jak zwierzęta radzą sobie ze strachem?”. Dzieci podają przykłady zwierząt, które są strachliwe, np. sarna, mysz, wiewiórka. Prowadzący zwraca uwagę, że nawet te zwierzęta, które uchodzą za bardzo odważne, także czasem odczuwają strach, np. pies – obrońca człowieka – boi się wystrzałów petard, huku.

8. „Mój zając i moja żaba” – rysowanie obrazków przedstawiających sytuacje związane ze strachem.

Dzieci otrzymują malutkie karteczki, na których rysują obrazki przedstawiające sytuacje, w których odczuwają strach, a także obrazki, na których znajduje się coś, co się lęka dziecka (np. mysz).

Nauczyciel przypina na tablicy paski papieru z napisami: „Mój zając” i „Moja żaba”. Dzieci swoje obrazki przypinają w odpowiednich miejscach pod napisami.

Refleksja po wykonaniu zadania: czy można oswoić swojego zająca – swój strach? W jaki sposób?

9. Karta pracy Stopniujemy przymiotniki.

Zadaniem dzieci jest utworzenie stopnia wyższego i najwyższego do podanych w tabelce przymiotników: odważny, słaby, mądry, szczęśliwy, smutny, wesoły, śmieszny, krótki, głupi, ładny, mały.

Uczniowie pracują w parach. Nauczyciel powinien zadbać, aby w miarę możliwości w każdej parze znalazło się dziecko o zdolnościach lingwistycznych, które będzie wspierało ucznia mającego problemy w tym kierunku.

10. Podsumowanie zajęć – rozważania dziecięce na temat radzenia sobie ze strachem.

Pytania stymulujące wypowiedzi uczniów:

• Czy to prawda, że strach można oswoić?

• W jaki sposób?

• Czy lęk może nas przed czymś chronić? Podpowiedź do pytania: człowiek, wspinając się, uważa, żeby nie spaść w przepaść, bo towarzyszy mu lęk, który go ostrzega przed niebezpieczeństwem.

Uwagi:

Tekst wiersza A. Mickiewicza pt. Zając i żaba do wydrukowania:

Adam Mickiewicz Zając i żaba

Szarak, co nieraz bywał w kłopotach i trwogach,

Nie tracąc serca, póki czuł się rączy,

Teraz podupadł na nogach.

Poczuł, że się źle z nim skończy.

Więc jęknął z głębi serca: „Ach, nie masz pod słońcem

Lichszego powołania, jak zostać zającem!

Co mię w dzień pies, lis, kruk, kania i wrona,

Nawet i ona,

Jak chce, tak gania.

A w noc, gdy drzemię, oko się nie zmruża,

Bo lada komar bzyknie przez siatki pajęcze,

Wnet drży me serce zajęcze,

Tchórząc tchórzliwiej od tchórza.

Zbrzydło mi życie, co jest wiecznym niepokojem,

Postanowiłem dziś je skończyć samobojem.

Żegnaj więc, miedzo, lat mych wiośnianych kolebko!

Wy, kochanki młodości, kapusto i rzepko,

Pożegnalnymi łzami dozwólcie się skropić!

Oznajmuję wszem wobec, że idę się topić!”

Tak z płaczem gdy do stawu zwraca kroki słabe,

Po drodze stąpił na żabę.

Ta mu, jak raca, drgnąwszy spod nóg szusła

I z góry na łeb w staw plusła.

A zając rzekł do siebie: „Niech nikt nie narzeka,

Że jest tchórzem, bo cały świat na tchórzu stoi;

Każdy ma swoją żabę, co przed nim ucieka,

I swojego zająca, którego się boi”.