Scenariusz zajęć

I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna

Temat: Kiedy spoglądam w lustro – mój autoportret

Treści kształcenia:

Uczeń:

1) Rozumie obowiązujące normy społeczne – treści rozszerzające,

2) Uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji – edukacja polonistyczna (1.1a),

3) Zaznacza w tekście literackim wybrane fragmenty, określa czas i miejsce akcji, wskazuje głównych bohaterów – edukacja polonistyczna (1.2b),

4) W zakresie ekspresji przez sztukę: podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni – edukacja plastyczna (4.2b),

5) Współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej – edukacja społeczna (5.4).

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Wypowiada się pełnymi zdaniami,

• Ocenia i wnioskuje,

• Rysuje samodzielnie i według szablonu,

• Przestrzega norm społecznych,

• Okazuje innym szacunek,

• Zgodnie współpracuje w grupie i w parze.

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

• Słucha ze zrozumieniem,

• Wypowiada się i dyskutuje,

• Dokonuje oceny,

• Rysuje,

• Rozumie normy społeczne,

• Współpracuje w grupie.

Środki dydaktyczne:

• Zasoby multimedialne: nagranie wiersza Zygmunta Marka Miszczaka pt. O najlepszej radzie dla prosiaczka, karty pracy (Autoportret oraz „Świnia – to brzmi dumnie!”),

• Wydruk tekstu wiersza,

• Komputer z głośnikami,

• Duże lustro,

• Reprodukcje autoportretów znanych malarzy,

• Kredki,

• Tablica, kreda/pisak.

Metody nauczania:

• Podająca: rozmowa,

• Problemowa: aktywizująca – dyskusja,

• Praktyczne: realizacji zadań wytwórczych, przewodniego tekstu, ćwiczeń przedmiotowych,

• Programowana: z użyciem komputera.

Formy pracy:

• Zbiorowa jednolita,

• Grupowa zróżnicowana,

• W parach jednolita i zróżnicowana,

• Indywidualna jednolita.

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel wita się z dziećmi i stawia przed nimi duże lustro. Zachęca, by uczniowie, przeglądając się w nim, spróbowali opisać swój wygląd, zwracając uwagę na cechy, które im się podobają, są dla nich ważne.

Wersja alternatywna: dzieci dobierają się w pary i opisują swój wygląd, uwzględniając podobieństwa i różnice. Nauczyciel czuwa, by zabawa odbywała się w atmosferze życzliwości: dzieci mają zwracać wzajemnie uwagę jedynie na walory wyglądu, wszelkie uwagi krytykujące są niedopuszczalne.

2. Rozmowa ukierunkowana pytaniami – wnioskowanie.

Po wykonanym ćwiczeniu nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Co zauważyliście?

• Jakie są podobieństwa między nami?

• Jakie widzieliście różnice?

Dzieci najpewniej szybko dojdą do wniosku, że potrafimy znacznie różnić się wyglądem. Prowadzący zwraca uwagę na znaczenie tolerancji i wzajemnego szacunku, a przede wszystkim na wartość różnorodności w świecie.

3. Karta pracy Autoportret.

Uczniowie przy pomocy nauczyciela starają się wyjaśnić znaczenie pojęcia „autoportret”. Prowadzący zajęcia prezentuje kilka wybranych autoportretów znanych malarzy, a następnie rozdaje karty pracy. Zadaniem dzieci jest narysowanie własnych wizerunków. Uczniowie mogą wybrać tę wersję karty, która im bardziej odpowiada: wersja 1 pozostawia absolutną wolność ekspresji i jest przeznaczona przede wszystkim dla dzieci o uzdolnieniach plastycznych; wersja 2 – z ogólnym zarysem ludzkiej twarzy – jest przygotowana dla dzieci, które nie czują się na siłach, by stworzyć swój autoportret samodzielnie.

4. Wysłuchanie nagrania wiersza Zygmunta Marka Miszczaka pt. O najlepszej radzie dla prosiaczka.

Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z wierszem, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.

5. Rozmowa/dyskusja na temat wiersza. Pytania stymulujące swobodne wypowiedzi:

• Czym martwiła się mama świnka?

• Do czego mama zachęcała swojego synka?

• Czy wygląd świadczy o nas?

6. Zabawa ruchowa Lustro.

Dzieci ustawiają się w kręgu. Każdy uczeń po kolei demonstruje jakąś minę lub gest, a reszta klasy naśladuje wszystkie jego ruchy – starając się możliwie najwierniej je odzwierciedlić.

7. Karta pracy „Świnia – to brzmi dumnie!”.

Praca w parach. Wszyscy uczniowie otrzymują tekst wiersza O najlepszej radzie dla prosiaczka oraz karty pracy, które mają alternatywne wersje (należy rozdzielić je po równo między uczniów). Dzieci, które otrzymają wersję 1, mają wypisać z utworu synonimy świni w porządku alfabetycznym, a także podkreślić w tekście określenia, jakimi był nazywany prosiaczek przez swoją mamę. Z kolei dzieci, którym została przydzielona wersja 2, muszą wypisać nazwy zwierząt wymienionych w wierszu, utworzyć zdrobnienia od wypisanych słów, a następnie podkreślić w tekście wiersza radę, jaką dała mama prosiaczkowi. Gdy upłynie czas na wykonanie zadania, uczniowie prezentują wyniki swojej pracy.

8. Analiza zadania matematycznego.

Nauczyciel czyta wolno następujące zadanie: „Po podwórku chodziły prosiaczki i kaczki. Gospodarz doliczył się 6 głów i 18 nóg. Ile było kaczek, a ile prosiaczków?”. Zapisuje na tablicy najważniejsze dane. Uczniowie o uzdolnieniach plastycznych szkicują na tablicy zwierzęta według wskazań klasy. Pracę tę nadzorują uczniowie uzdolnieni matematycznie.

9. Podsumowanie zajęć – wystawa autoportretów.

Uczniowie wspólnie z nauczycielem organizują w klasie minigalerię – wystawę swoich portretów. Oglądając prace, zastanawiają się, czy można ocenić człowieka, biorąc pod uwagę jedynie jego wygląd, oraz na ile udało im się oddać samych siebie za pomocą plastycznych środków wyrazu. Zajęcia kończy swobodna wymiana tych spostrzeżeń.

Uwagi:

Tekst wiersza wykorzystanego w czasie zajęć do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją:

Zygmunt Marek Miszczak O najlepszej radzie dla prosiaczka

Dnia pewnego mama‑świnka

Tak skarżyła się do synka:

– Mój prosiaczku! Mój tłuściutki!

Wielkim mnie napawa smutkiem

Odnoszący się do wieprzy

Wizerunek nie najlepszy.

Mam na myśli te niestety

Obraźliwe epitety:

– A ty świnio! A ty knurze(!),

Których zgoła nie powtórzę,

Nie jest bowiem tego warta

Cała sprośność w nich zawarta.

Więc, choć nikt tak nie zniesławia

Kota, żubra czy żurawia;

Chociaż nikt się nie ośmieli

Drwić z tygrysa czy gazeli;

Choć od myszy aż po dorsza

Zawsze świnia jest najgorsza,

Ignorując te kalumnie,

Wiedz, że świnia – to brzmi dumnie!

Mój najmilszy! Mój pulchniutki!

Wniosek stąd wypływa krótki:

Chociaż rada to niełatwa,

Gdy Ci życie się pogmatwa;

Kiedy ludzie Cię obwinią,

Że po prostu jesteś świnią,

A nie pawiem, lwem czy kobrą,

Świnką bądź, lecz świnką dobrą.