Ilustracja przedstawia kompozycję składającą się z wykonanych techniką frottage serduszek na białym tle. Kształty serc wydobyte są za pomocą czerwonych, różowych, fioletowych, niebieskich, zielonych oraz żółtych kredek. Tytuł lekcji: Kim jest grafik? Poznajemy frotaż.
Wprowadzenie
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
R1GAdDV5SXT8n1
1
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła.
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;
5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych.
1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;
6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych).
Nauczysz się
określać kim jest artysta plastykArtysta plastykartysta plastyk;
rozpoznawać spośród przykładów dzieła wykonane przez artystę plastyka;
wybierać spośród przykładów dzieła graficzne;
wyjaśniać różnice między grafiką graficzną a innymi dyscyplinami plastycznymi;
opisywać proces wykonania grafiki techniką drzeworytu;
przyporządkowywać przykłady matryc do właściwych im prac wykonanych techniką frotażu;
tworzyć iluzję faktury na płaszczyźnie za pomocą techniki frotażu (stosując cyfrowe narzędzia plastyczne);
tworzyć iluzję faktury na płaszczyźnie za pomocą techniki frotażu (stosując klasyczne techniki plastyczne);
wykonywać passe‑partout do pracy wykonanej klasyczną techniką frotażu.
Kim jest artysta plastyk?
Zawód artysty związany jest z różnymi umiejętnościami i zdolnościami. Jeżeli umiesz śpiewać, to możesz w przyszłości wykonywać zawód artysty piosenkarza, jeżeli grasz na jakimś instrumencie, to możesz być artystą muzykiem, jeżeli lubisz recytować wiersze i odgrywać jakieś scenki, to możesz zostać artystą teatralnym (aktorem). Są jeszcze inne zawody artystyczne. Natomiast jeżeli lubisz rysować, malować, modelować na przykład z plasteliny, to możesz zostać artystą plastykiemArtysta plastykartystą plastykiem.
Jedną z dziedzin sztuki jest grafika, a artysta, który ją uprawia, nazywa się grafikiem. Dzieła przez niego wykonane różnią się od prac malarzy, rzeźbiarzy czy architekta.
Grafika to dziedzina sztuki, której istotą jest powielanie na papierze kompozycji z wcześniej przygotowanej formy — klocka drewnianego, płyty metalowej, kamienia oraz innych materiałów (ceraty, linoleum, szkła, gipsu). Grafik wykonuje rysunek na płycie drewnianej, metalowej lub innej. Tak skończoną pracę nazywamy matrycą. Następnie pokrywa ją farbą i pod prasą wykonuje odbitki na papierze lub tkaninie. Takie odbitki można powielać i każda z nich jest osobnym dziełem.
Ostatecznie zostały nam trzy dzieła sztuki, które są grafikami zrobionymi przez artystów grafików. Widoczne różnice pomiędzy nimi wynikają oczywiście z tematu, który przedstawiają czas, w którym powstały, ale przede wszystkim z techniki wykonania. Zapoznajcie się z nimi.
Ostatecznie zostały nam trzy dzieła sztuki, które są grafikami zrobionymi przez artystów grafików. Widoczne różnice pomiędzy nimi wynikają oczywiście z tematu, który przedstawiają czas, w którym powstały, ale przede wszystkim z techniki wykonania. Zapoznajcie się z nimi.
Ostatecznie zostały nam trzy dzieła sztuki, które są grafikami zrobionymi przez artystów grafików. Widoczne różnice pomiędzy nimi wynikają oczywiście z tematu, który przedstawiają czas, w którym powstały, ale przede wszystkim z techniki wykonania. Zapoznajcie się z nimi.
Ostatecznie zostały nam trzy dzieła sztuki, które są grafikami zrobionymi przez artystów grafików. Widoczne różnice pomiędzy nimi wynikają oczywiście z tematu, który przedstawiają, czasu w którym powstały, ale przede wszystkim z techniki wykonania. Przypatrz się poniższym grafikom i przeczytaj załączone do nich opisy.
RhfLq5fC5v7r81
R10WJbaBB55pQ1
R1XdmWs7yHt391
R1K07CBcJvqH9
Ćwiczenie 2
RHYW0OlqR8iOy
Ćwiczenie 3
R1W7sZZhrsVdL
Ćwiczenie 4
Drzeworyt
Najstarszą techniką graficzną jest drzeworyt. Określa się go jako technikę druku wypukłego, dlatego, że na matrycy z drewna wycięte jest tło, a to, co wypukłe zostaje pokryte farbą i odbite na papierze. Drzeworyt charakteryzuje się wyrazistym rysunkiem.
REoKNalzihykO
Ćwiczenie 5
Frotaż
Poznałeś najstarszy sposób tworzenia grafiki i odbitki graficznej znany w Europie od XIV wieku. Istnieje wiele technik i sposobów tworzenia grafiki, których rezultatem są różniące się wyglądem i uzyskanymi efektami plastycznymi.
Różnice w ich wyglądzie wynikają z rodzaju matrycMatryca graficznamatryc, jakich użyto do ich stworzenia (mogą być różne, np. z drewna, metalu, kamienia, gipsu, linoleum, a nawet szkła) oraz narzędzi, których użyto do wykonania pracy. Artysta grafik ma do dyspozycji wiele możliwości wykonania swojej grafiki. Jedną z technik graficznych jest frotażFrotażfrotaż (frottage w języku francuskim oznacza pocieranie).
Technikę frotażu, jako pierwszy, opracował niemiecki artysta Max Ernst (1891–1976) w 1925 r. Wykonał wtedy 34 prace na papierze o formacie 26 × 42,5 cm i opublikował je w albumie pod tytułem Historia naturalna (przyroda) wydanym przez Jeanne Bucher w Paryżu w 1926 roku.
Polecenie 2
Scharakteryzuj technikę frotażu.
Scharakteryzuj technikę frotażu.
Scharakteryzuj technikę frotażu.
Wykonaj frotaż metodą tradycyjną
Potrzebne będą:
podkład o gładkiej i twardej powierzchni,
kredka olejna,
cienki papier,
matryca o wyraźnej, ale płytkiej fakturze.
Instrukcja:
1. Wybierz materiał z widoczną fakturą.
RhLsM62t0juCI1
2. Połóż na nią kartkę papieru
RN96CB11BbDKD1
3. Przytrzymaj jedną ręką kartkę. Delikatnie pocieraj powierzchnię papieru kredką. Zacznie ukazywać się na kartce wzór reliefu odbity z matrycy.
RzegW5Sf0dZpE1
4. Gotowe
Pewnie widzisz, że prawdziwe wykonanie frotażu jest trudniejsze niż to na komputerze, ale za to jest ciekawym doświadczeniem. Jako twórca frotażu możesz kontrolować i wpływać na końcowy efekt odbitki, używając różnej siły nacisku. Artysta grafik przeważnie oprawia swoje grafiki w passe‑partoutPasse‑partoutpasse‑partout (wymawiaj: paspartu). Tak wygląda oprawiona grafika.
Artysta grafik przeważnie oprawia swoje grafiki w passe‑partoutPasse‑partoutpasse‑partout (wymawiaj: paspartu). Tak wygląda moja grafika wykonana w technice frotażu i oprawiona w passe‑partout.
R118srD8HM6451
Frotaż umożliwia odwzorowanie faktury. Do przecierania możecie używać różnych narzędzi rysunkowych: kredek, ołówków, węgla rysunkowego, pasteli. Najciekawsze efekty uzyskacie, stosując kredki ołówkowe, pastele suche lub olejne. Pocierając kartkę wieloma kolorami, a nawet łącząc różne narzędzia uda się uzyskać ciekawe efekty. Frotaż serwetki wykonany został kilkoma narzędziami i kolorami z zastosowaniem niewielkiego przesunięcia kartki w stosunku do matrycy (serwetki).
RRMT3ljmdatCG1
Do wykonywania frotaży można użyć jako matryc wielu materiałów – wystarczy się rozejrzeć i poszukać ciekawej faktury.
Klikając w aktywne punkty na matrycach (materiałach) przekonasz się jak wyglądają powstałe z nich frotaże:
RVbQNThZDra6H1
RHAVPyzLiDaqg1
RH3wrYzhrFrvJ1
RmdtlYO91C0XM1
R10BwO82N0udy1
RBkfmhElJGB4M1
Polecenie 3
Podaj przykłady materiałów, które zaproponowałbyś jako matryce do wykonania frotażu.
Podaj przykłady materiałów, które zaproponowałbyś jako matryce do wykonania frotażu.
Podaj przykłady materiałów, które zaproponowałbyś jako matryce do wykonania frotażu.
Znajdź przedmiot lub materiał, który wykorzystasz jako matrycę i wykonaj frotaż ołówkiem.
Polecenie 4
Czym różni się frotaż od drzeworytu?
Czym różni się frotaż od drzeworytu?
Czym różni się frotaż od drzeworytu?
Wykonaj na kartce dowolny rysunek, posługując się jedynie linią. Może to być rysunek realistycznyRysunek realistycznyrysunek realistyczny lub rysunek abstrakcyjnyRysunek abstrakcyjnyrysunek abstrakcyjny. Następnie wykonaj frotaż, stosując różne faktury, które musisz podłożyć pod fragment rysunku.
Poniżej przykład takiej pracy:
ROwmLf5b8GGaN1
RC3acfKB8h8WJ
Ćwiczenie 6
R7OImNWnZqxxF
Ćwiczenie 7
Słownik pojęć
Artysta plastyk
Artysta plastyk
to osoba, która posiada zdolności plastyczne, czyli lubi rysować, malować, rzeźbić, robić grafiki. Wykonuje prace plastyczne z wewnętrznej potrzeby tworzenia, dla swojej przyjemności i przyjemności innych ludzi. Jeżeli zechce rozwijać te umiejętności pod opieką uznanych mistrzów, to może doskonalić je na studiach w akademii sztuk pięknych. Będzie wtedy profesjonalnym artystą plastykiem.
Frotaż
Frotaż
frottage, technika rysunkowa, polegająca na pocieraniu grafitem kartki papieru położonej na fakturalnie ukształtowanych powierzchniach różnych materiałów, w celu uzyskania dokładnego odwzorowania ich struktury (np. słojów drewna, żyłkowania liści, chropowatości kamienia lub splotu tkaniny).
Matryca graficzna
Matryca graficzna
to forma (klisza) mająca fakturę (wklęsłą lub wypukłą), służąca do powielania odbitek graficznych.
Passe‑partout
Passe‑partout
tak określa się ramkę z kartonu posiadającą wycięte okienko, o powierzchni mniejszej od pracy plastycznej. Pojęcie pochodzące z Francji. Wymawiamy je „paspartu”.
Rysunek abstrakcyjny
Rysunek abstrakcyjny
to rysunek, który nie odwzorowuje rzeczywistości.
Rysunek realistyczny
Rysunek realistyczny
to rysunek, który odwzorowuje rzeczywistość.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
RhfLq5fC5v7r81
R10WJbaBB55pQ1
R1XdmWs7yHt391
Bibliografia
A. Włodarczyk‑Kulak: O sztuce nowej i najnowszej: główne kierunki artystyczne w sztuce XX i XXI wieku. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2010.
A. Krejča, Techniki sztuk graficznych. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1984.
J. Werner, Podstawy technologii malarstwa i grafiki, Warszawa‑Kraków 1981.