Klasycy wiedeńscy – Józef Haydn
Klasycy wiedeńscy – Józef Haydn
Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością Józefa Haydna. Omówienie pozycji kompozytora w kontekście historii muzyki. Wskazanie najważniejszych cech stylistycznych w twórczości Józefa Haydna, na przykładzie symfonii i koncertów skrzypcowych. Wysłuchanie wybranych dzieł kompozytora i ich percypowanie.
Umiejętności
Uczeń potrafi:
Omówić najważniejsze fakty z życie kompozytora.
Przedstawić najważniejsze dzieła Józefa Haydna.
Przedstawić pozycję kompozytora w kontekście historii muzyki.
Omówić stylistyczne cechy twórczości kompozytora.
Podać tytuł wysłuchanego utworu Józefa Haydna.
Wyjaśnić wpływ Józefa Haydna na kulturę muzyczną następnych pokoleń.
Metoda pracy
Aktywne słuchanie muzyki. Pogadanka z elementami dyskusji i refleksji. Metoda opisu.
Wacław Panek, Świat muzyki - Poręcznik.
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Nagrania utworów Józefa Haydna:
Symfonia Nr 94 G – dur “Poranek” cz. II i III
Koncert skrzypcowy Nr 1 C – dur
Karta pracy ucznia.
Rysunek z postacią Józefa Haydna.
1. Sprawdzenie obecności.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Przypomnienie wiadomości z trzech ostatnich lekcji poprzez odpytanie dwóch uczniów.
(10 min)
Faza realizacyjna
1. Metodą opisu, zapoznanie uczniów z postacią Józefa Haydna. Omówienie postaci pod kątem epoki, w której tworzył kompozytor oraz opisanie jego pozycji w kontekście historii muzyki. Nawiązanie do pojęcia klasycy wiedeńscy, wymienienie najważniejszych postaci: Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz Ludwika van Beethovena.
Notatka:
Józef Haydn urodził się 31 marca 1732 roku, a zmarł 31 maja 1809 roku. Austriacki kompozytor okresu klasycyzmu. Pierwszy z przedstawicieli, tzw. trójki klasyków wiedeńskich, obok Mozarta i Beethovena. Obdarzony pięknym głosem, w wieku ośmiu lat został przyjęty do chóru przy katedrze św. Stefana w Wiedniu. Po przejściu mutacji opuścił chór i zaczął zarobkować jako muzyk w Wiedniu. W roku 1761 został zatrudniony jako nadworny kompozytor i kapelmistrz na dworze arystokratycznej rodziny Esterhazy. Pozostał w jej służbie przez ponad 30 lat, zdobywając w tym czasie sławę i bogactwo. Przez współczesnych uznawany był za najwybitniejszego kompozytora epoki i zdobył ogólnoeuropejską popularność, która objawiała się między innymi gościnnymi występami, na przykład w Londynie w latach dziewięćdziesiątych XVIII wieku. Haydn był bliskim przyjacielem Mozarta. Znał też młodszego od siebie Ludwiga van Beethovena, który uważał go za swojego mistrza i nauczyciela. Kompozytor zaprzestał komponowania w 1803 roku, na sześć lat przed śmiercią. Do jego ostatnich dzieł należą wspaniałe dzieła chóralne Stworzenie świata i Pory roku oraz sześć mszy. Haydn pozostawił po sobie olbrzymi katalog dzieł.
2. Percepcja Symfonii G – dur Nr 94 „Niespodzianki”, części II. Metodą pogadanki, wskazanie cech stylistycznych charakterystycznych dla kompozytora.
Notatka:
Cechy stylistyczne twórczości Józefa Haydna:
- Dokonał w swej muzyce krystalizacji klasycznej formy symfonii jako kompozycji 4‑częściowej, złożonej z allegra w formie sonatowej, części wolnej (często w formie wariacji), menueta i finałowego ronda.
- Był twórcą klasycznego kwartetu smyczkowego.
- Zdefiniował główne formy muzyczne takie jak: sonata, symfonia i koncert, które były powielane przez kolejne pokolenia kompozytorów.
- W oratoriach połączył tradycje barokowe (technikę polifoniczną i koncertującą, ilustracyjność muzyki, monumentalne chóry) z klasycystyczną symetrią, symfonicznością i operową śpiewnością.
- Wykorzystywał ludowe melodie austriackie, węgierskie, słowackie, a nawet chorwackie.
- Tworzył muzykę o żywym, ruchliwym, dynamicznym charakterze (84 kwartety smyczkowe oraz 104 symfonie).
- Jego muzyka niezwykle elegancka, subtelna i zwiewna charakteryzowała się także poczuciem humoru i nieoczekiwanymi zmianami, jak na przykład w Symfonii Nr 94 - w tradycyjnie wolnej, cichej i łagodnej części wprowadził akord grany fortissimo, zaskakujący słuchaczy.
3. Percepcja Symfonii G – dur Nr 94 „Niespodzianki”, części III. Metodą pogadanki, wskazanie cech stylistycznych charakterystycznych dla twórczości kompozytora.
4. Metodą opisu, wskazanie najważniejszych dzieł Józefa Haydna.
Notatka:
Twórczość Józefa Haydna:
Symfonie, kwartety smyczkowe, sonaty, koncerty na: skrzypce, fortepian, trąbkę.
(30 min)
Faza podsumowująca
Wysłuchanie Koncertu skrzypcowego Nr 1 C – dur i jego percepcja.
(5 min)
Wacław Panek, Świat muzyki.
Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Klasycy wiedeńscy – Józef Haydn.
Zadanie domowe
Na podstawie podręcznika lub innego źródła wypisz przynajmniej trzy tytuły symfonii Józefa Haydna.