Klasycy wiedeńscy: Wolfgang Amadeusz Mozart – doskonałość klasycznego piękna
Ważne daty
1756‑1791 – lata życia Wolfganga Amadeusza Mozarta
1767 - powstaje opera Apollo i Hiacynt KV 38
1785‑1786 – Mozart pracuje nad operą: Wesele Figara KV 492
1787 – premiera opery Don Giovanni
1788 – skomponowanie Symfonii g‑moll KV 550
1791 – Opera Czarodziejski flet KV 620
1791 – Msza żałobna Requiem d‑moll KV 626
1
Scenariusz dla nauczyciela
R1OBAQzbWgqTV
Scenariusz zajęć do pobrania
Scenariusz zajęć do pobrania
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
6. Klasycyzm. Uczeń:
1) charakteryzuje muzykę w kontekście estetyki epoki:
a) okres przedklasyczny i jego reprezentantów (klawesyniści francuscy, Christoph Willibald Gluck, Luigi Boccherini),
b) szkoła mannheimska i jej wpływ na powstanie klasycyzmu,
g) twórczość i działalność klasyków wiedeńskich,
4) wymienia i charakteryzuje twórczość kompozytorów (Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven);
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
3. zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki;
5. rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną;
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;
3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.
Nauczysz się
stosować właściwą terminologię muzyczną;
opisywać twórczość Wolfganga Amadeusza Mozarta;
opisywać sylwetkę Wolfganga Amadeusza Mozarta;
Wolfgang Amadeusz Mozart, czyli cudowne dziecko
Rh7nPw5otFzXm1
ilustracja przedstawia animowany fragment muru z cegły, na którym przyczepiono białą kartkę, afisz z zapisanymi informacjami dotyczącymi koncertu. Na ilustracji umieszczono pulsujący punkt z dodatkowymi informacjami: 1. W roku 1763 na murach Frankfurtu nad Menem ukazały się afisze o następującej treści: "Moje dzieci, córka lat 13 i syn lat 7, będą miały zaszczyt wykonać szereg utworów muzycznych największych mistrzów na klawesynie, a mój chłopiec prócz tego wykona jeszcze kilka utworów na skrzypcach. Co więcej, mój syn wykona utwory na klawesynie po uprzednim przykryciu klawiatury obrusem i wykona to tak samo dobrze jak na klawiszach nieprzykrytych. Z daleka i z bliska rozpozna on bezbłędnie każdy akord i każdy dźwięk - klawesynu, organów, dzwonu i każdego innego instrumentu muzycznego. Na zakończenie syn wykona na żądanie publiczności tyle fantazji muzycznych ile obecni zapragną, na klawesynie, skrzypcach i organach w każdej tonacji."
ilustracja przedstawia animowany fragment muru z cegły, na którym przyczepiono białą kartkę, afisz z zapisanymi informacjami dotyczącymi koncertu. Na ilustracji umieszczono pulsujący punkt z dodatkowymi informacjami: 1. W roku 1763 na murach Frankfurtu nad Menem ukazały się afisze o następującej treści: "Moje dzieci, córka lat 13 i syn lat 7, będą miały zaszczyt wykonać szereg utworów muzycznych największych mistrzów na klawesynie, a mój chłopiec prócz tego wykona jeszcze kilka utworów na skrzypcach. Co więcej, mój syn wykona utwory na klawesynie po uprzednim przykryciu klawiatury obrusem i wykona to tak samo dobrze jak na klawiszach nieprzykrytych. Z daleka i z bliska rozpozna on bezbłędnie każdy akord i każdy dźwięk - klawesynu, organów, dzwonu i każdego innego instrumentu muzycznego. Na zakończenie syn wykona na żądanie publiczności tyle fantazji muzycznych ile obecni zapragną, na klawesynie, skrzypcach i organach w każdej tonacji."
1
1. W roku 1763 na murach Frankfurtu nad Menem ukazały się afisze o następującej treści:
Wolfgang Amadeusz Mozart (właściwie Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart) już od najmłodszych lat wykazywał się wielkim talentem muzycznym i wcześnie został uznany cudownym dzieckiem. Jego ojciec, Leopold był cenionym skrzypkiem, kompozytorem i pedagogiem oraz pierwszym nauczycielem małego Wolfganga. Na pierwszy okres twórczości zwany wczesnosalzburskim (1762 – 1774) przypada edukacja artystyczna przyszłego mistrza. Już w 1762 roku wyjeżdża z ojcem i starszą siostrą Anna Marią na tournée po Europie – do Monachium i Wiednia, a rok później do Frankfurtu i Paryża. Jako sześcioletnie dziecko Wolfgang doskonale grał na klawesynie, skrzypcach i organach, a w wieku ośmiu lat wydano w Paryżu pierwsze jego utwory: 4 sonatySonatasonaty klawesynowe oraz 6 sonat skrzypcowych (1764). W kolejnym okresie zwanym późnosalzburskim (1775‑1780), w 1768 roku, w wieku dwunastu lat napisał jednoaktowy singspielSingspielsingspielBastien i Bastienne (Bastien et Bastienne, KV 50/46b), a na zamówienie cesarza Józefa II – pierwszą trzyaktową operęOperaoperę buffo Udana naiwność(La finta semplice, KV 51/KV 46a). W wieku trzynastu lat Mozart został koncertmistrzem kapeli księcia‑arcybiskupa Salzburga. Posadę tę otrzymał dzięki ojcu, martwiącego się o stabilność finansową chłopca, którego ambicje muzyczne były większe niż te zakładane przez Leopolda. Pierwszą operą rozpoczynająca cykl arcydzieł Mozarta było trzyaktowe dzieło Idomeneo Re di Creta (Idomeneusz, król Krety, KV 366), napisane w 1780 roku do libretta Giambattisty Varesco i wystawione po raz pierwszy w Monachium 29 stycznia 1781 roku – po dokonaniu kilku zmian. W utworze przedstawiającym legendę o kreteńskim królu, mającym złożyć w ofierze swojego syna Idamantesa Posejdonowi, Mozart połączył włoskie arie z elementami charakterystycznymi dla oper francuskich, których cechą jest udział baletu czy chórów.
RGuMDISlO56SZ
Ilustracja interaktywna przedstawia oryginalny zapis nutowy „Idomeneo Re di Creta”, KV 366, z 1871 roku Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Po uruchomieniu ilustracji odtwarzany jest fragment opery Idomeneo Re di Creta KV 366, partia chóru: Corriamo, fuggiamo, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór cechuje zróżnicowana dynamika, szybkie tempo. Jest wykonywany przez chór mieszany śpiewający w języku włoskim z towarzyszeniem orkiestry.
Ilustracja interaktywna przedstawia oryginalny zapis nutowy „Idomeneo Re di Creta”, KV 366, z 1871 roku Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Po uruchomieniu ilustracji odtwarzany jest fragment opery Idomeneo Re di Creta KV 366, partia chóru: Corriamo, fuggiamo, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór cechuje zróżnicowana dynamika, szybkie tempo. Jest wykonywany przez chór mieszany śpiewający w języku włoskim z towarzyszeniem orkiestry.
Oryginalny zapis „Idomeneo Re di Creta”, KV 366, 1871 , wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Idomeneo Re di Creta”, KV 366, partia chóru: Corriamo, fuggiamo, 1781, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
RoiVoEY42iLBr
Audiobook dotyczący twórczości Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz jego warsztatu kompozytorskiego.
Audiobook dotyczący twórczości Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz jego warsztatu kompozytorskiego.
Wielkie dzieła operowe
Wolfgang Amadeusz cenił niezależność twórczą, dlatego w 1781 roku zrezygnował z posady koncertmistrza i przeprowadził się na stałe do Wiednia. Przez pięć kolejnych lat związany był z dworem cesarskim, który nie zapewniał jednak cenionemu artyście stosownego wynagrodzenia, co zmuszało go do szukania nowych zleceniodawców, uzyskiwania dodatkowych finansów z udzielanych lekcji muzyki, organizowanych koncertówKoncertkoncertów. Wiele zawdzięczał wpływowym przyjaciołom. W 1872 roku poślubił austriacką śpiewaczkę, Konstancję Weber. Okres wiedeński należy do najbardziej bogatego w arcydzieła. Jego opery, np.: Uprowadzenie z Seraju, Wesele Figara, Don Giovanni, były często wystawiane i cieszyły się uznaniem widowni. W twórczości operowej po 1780 roku pojawia się u Mozarta przezwyciężenie barokowej formy – postaciom nadał indywidualne cechy oraz nadał nowy wymiar formie.
Zasadą stał się organiczny rozwój akcji dramatycznej z tendencją do cyklicznego i syntetycznego traktowania formy. Dawne efekty podporządkowywał zasadzie potęgowania napięć dramatycznych. Mozart posługiwał się olbrzymim zasobem środków wyrazu z zakresu wszystkich elementów dzieła. Najważniejszym środkiem jest u niego melodyka. Służyła do charakterystyki postaci i sytuacji dramatycznych, zwłaszcza komicznych. Nawiązywał tu Mozart do dorobku kompozytorów włoskich, głównie Paisiella. Środkiem komicznym jest u niego wielokrotne powtarzanie tych samych słów i rozbijanie wyrazów za pomocą pauz. Posługiwał, się kunsztowną koloraturą, w której wykorzystywał bogatą figurację, rozłożone akordy i wyrafinowane staccata w najwyższych rejestrach. W recytatywach akompaniowanych wzrasta aktywność orkiestry i melodyki. Odznaczają się one, podobnie jak u Glucka i późnych kompozytorów włoskich, wzmożonym wyrazem dramatycznym. Nierzadko recytatywy mają formę dialogowaną. Ważnym środkiem wyrazu służącym do potęgowania napięcia dramatycznego jest harmonika, zwłaszcza postępy chromatyczne basu oraz częste użycie akordów septymowych zmniejszonych. Mozart posługiwał się specjalnym doborem instrumentów dla charakterystyki postaci. Niejednokrotnie mają one symboliczne znaczenie.
Źródło: Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska‑Chomińska, Historia muzyki, cz. II, PWM, Kraków 1990, s. 51
Twórczość Pierre`a Beaumarchais`go zainspirowała Mozarta do napisania muzycznego opracowania Wesela Figara. Czteroaktowa opera buffa miała premierę 1 maja 1786 roku. Twórcą libretta był ceniony dramaturg cesarskiego dworu, Lorenzo Da Ponte, z którym Mozart będzie współpracował, pisząc kolejne dzieła.
Pierwowzorem libretta „Wesela Figara” była sztuka Pierre'a Beaumarchais'go - ostra krytyka feudalizmu i arystokracji, która nie mogła się podobać władcom ówczesnej Europy. Mimo że Lorenzo da Ponte oczyścił intrygę z jawnych akcentów politycznych, cesarski Wiedeń zachował wobec dzieła rezerwę. Tak na wszelki wypadek. Librecista pozostawił wartką akcję, wyraziście nakreślone postaci, żywe i wielowymiarowe. Relacje między osobami dramatu są prawdopodobne, przez co intryga wciąga słuchacza. Całość obraca się wokół prawa pierwszej nocy, które w swoich włościach zniósł hrabia Almaviva, ale które chciałby po cichu przywrócić, a to za sprawą pięknej Zuzanny, która właśnie wychodzi za wiernego sługę hrabiego – Figara. Prowadzi to do mnóstwa niezwykłych sytuacji, bowiem Almaviva i Figaro, zachowując pozory normalnych stosunków, stają się rywalami. A jednak, gdy obaj poczują się zagrożeni, połączą siły przeciw rozbuchanym hormonom Cherubina… Znakomite libretto zyskało genialne opracowanie muzyczne. Jeśli nie przypadło ono do gustu wiedeńczykom, to natychmiast stało się sukcesem w Pradze, która odtąd pokochała Mozarta - jak się zdaje, z wzajemnością. Dziś już chyba nikogo nie trzeba przekonywać o wartości tego arcydzieła.
Ilustracja interaktywna przedstawia stronę tytułową partytury "Wesela Figara" oraz zawiera arię z „Wesela Figara” KV 492 Wolfganga Amadeusza Mozarta „Non più andrai, farfallone amoroso”. Jest to aria operowa kończąca pierwszy akt Wesela Figara, w której Figaro próbuje pocieszać przygnębionego Cherubina słowami Nie będziesz już latał kochliwy motylku (Non più andrai, farfallone amoroso). Utwór wykonuje tenor z akompaniamentem orkiestry. Jest on radosny, dominuje dynamika forte oraz szybkie tempo. Na poszczególnych slajdach zamieszczono opis kolejnych aktów opery. Akt I Figaro – sługa hrabiego Almavivy – kocha Zuzannę, służącą hrabiny. Dziewczyna podoba się również hrabiemu. Zjawia się Marcelina. Kiedyś Figaro zapożyczył się u niej, obiecując ślub, jeżeli nie odda pieniędzy. Od Marceliny uwolnić się chce doktor Bartolo. W dodatku paź Cherubin, który wzdycha do Basi – córki ogrodnika Antonia – wzdycha również do hrabiny. Hrabia postanawia wygnać go z zamku, ale po wstawiennictwie Zuzanny nakazuje mu zostać żołnierzem. Akt II Figaro planuje podstęp. Oto Zuzanna umówi się z Almavivą na schadzkę, lecz zamiast niej pojawi się Cherubin. Bojąc się ośmieszenia hrabia zgodzi się wtedy na ślub Zuzanny i Figara. Gdy Cherubin przebiera się w kobiece suknie, hrabia chce wejść do alkowy żony. Cherubin hałasuje, próbując się skryć, co budzi zazdrość hrabiego. Zuzanna kryje się zamiast Cherubina i odkrywa ją Almaviva. Jest już gotów przeprosić żonę za niesłuszne podejrzenie, gdy zjawia się Antonio – ktoś wyskakując przez okno podeptał mu kwiaty. Figaro bierze winę na siebie, ale hrabia pozostaje nieufny. Marcelina żąda zwrotu długu lub ślubu. Figaro odmawia. Hrabia wyznacza rozprawę sądową.Akt III Zuzanna umawia się z Almavivą. Nieostrożne słówko Figara sprawia jednak, że hrabia podejrzewa podstęp. Postanawia zemścić się na swym słudze w czasie procesu. Wtedy okazuje się, że Figaro jest zaginionym dzieckiem Marceliny i Bartola. Hrabina – chcąc odzyskać miłość męża – przebiera się w szaty Zuzanny i wychodzi na umówioną schadzkę. Antonio spotyka Cherubina, który nie został wcale żołnierzem. Hrabia, choć chce pazia ukarać, musi dać mu zgodę na małżeństwo z Basią. Kiedyś, uwodząc Basię, obiecał dziewczynie spełnić każdą jej prośbę. IV Odsłona 1 Figaro spostrzega Zuzannę doręczającą hrabiemu jakiś liścik. Jest zazdrosny. Postanawia stawić się na miejscu schadzki, by zemścić się na Zuzannie. Odsłona 2 Podczas nocnej sceny w ogrodzie następuje seria zabawnych nieporozumień – hrabia bierze własną żonę za Zuzannę, Figaro myli Zuzannę z Hrabiną, której wyznaje miłość. Gdy sytuacja wreszcie się wyjaśnia, hrabia błaga żonę o przebaczenie i daje zezwolenie na ślub Zuzanny i Figara.
Ilustracja interaktywna przedstawia stronę tytułową partytury "Wesela Figara" oraz zawiera arię z „Wesela Figara” KV 492 Wolfganga Amadeusza Mozarta „Non più andrai, farfallone amoroso”. Jest to aria operowa kończąca pierwszy akt Wesela Figara, w której Figaro próbuje pocieszać przygnębionego Cherubina słowami Nie będziesz już latał kochliwy motylku (Non più andrai, farfallone amoroso). Utwór wykonuje tenor z akompaniamentem orkiestry. Jest on radosny, dominuje dynamika forte oraz szybkie tempo. Na poszczególnych slajdach zamieszczono opis kolejnych aktów opery. Akt I Figaro – sługa hrabiego Almavivy – kocha Zuzannę, służącą hrabiny. Dziewczyna podoba się również hrabiemu. Zjawia się Marcelina. Kiedyś Figaro zapożyczył się u niej, obiecując ślub, jeżeli nie odda pieniędzy. Od Marceliny uwolnić się chce doktor Bartolo. W dodatku paź Cherubin, który wzdycha do Basi – córki ogrodnika Antonia – wzdycha również do hrabiny. Hrabia postanawia wygnać go z zamku, ale po wstawiennictwie Zuzanny nakazuje mu zostać żołnierzem. Akt II Figaro planuje podstęp. Oto Zuzanna umówi się z Almavivą na schadzkę, lecz zamiast niej pojawi się Cherubin. Bojąc się ośmieszenia hrabia zgodzi się wtedy na ślub Zuzanny i Figara. Gdy Cherubin przebiera się w kobiece suknie, hrabia chce wejść do alkowy żony. Cherubin hałasuje, próbując się skryć, co budzi zazdrość hrabiego. Zuzanna kryje się zamiast Cherubina i odkrywa ją Almaviva. Jest już gotów przeprosić żonę za niesłuszne podejrzenie, gdy zjawia się Antonio – ktoś wyskakując przez okno podeptał mu kwiaty. Figaro bierze winę na siebie, ale hrabia pozostaje nieufny. Marcelina żąda zwrotu długu lub ślubu. Figaro odmawia. Hrabia wyznacza rozprawę sądową.Akt III Zuzanna umawia się z Almavivą. Nieostrożne słówko Figara sprawia jednak, że hrabia podejrzewa podstęp. Postanawia zemścić się na swym słudze w czasie procesu. Wtedy okazuje się, że Figaro jest zaginionym dzieckiem Marceliny i Bartola. Hrabina – chcąc odzyskać miłość męża – przebiera się w szaty Zuzanny i wychodzi na umówioną schadzkę. Antonio spotyka Cherubina, który nie został wcale żołnierzem. Hrabia, choć chce pazia ukarać, musi dać mu zgodę na małżeństwo z Basią. Kiedyś, uwodząc Basię, obiecał dziewczynie spełnić każdą jej prośbę. IV Odsłona 1 Figaro spostrzega Zuzannę doręczającą hrabiemu jakiś liścik. Jest zazdrosny. Postanawia stawić się na miejscu schadzki, by zemścić się na Zuzannie. Odsłona 2 Podczas nocnej sceny w ogrodzie następuje seria zabawnych nieporozumień – hrabia bierze własną żonę za Zuzannę, Figaro myli Zuzannę z Hrabiną, której wyznaje miłość. Gdy sytuacja wreszcie się wyjaśnia, hrabia błaga żonę o przebaczenie i daje zezwolenie na ślub Zuzanny i Figara.
Strona tytułowa „Wesela Figara”, 1786, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Wesele Figara” KV 492, aria „Non più andrai, farfallone amoroso” - Aria operowa kończąca pierwszy akt Wesela Figara, w której Figaro próbuje pocieszać przygnębionego Cherubina słowami Nie będziesz już latał kochliwy motylku (Non più andrai, farfallone amoroso), 1786, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Ogromny sukces Wesela Figara nakłonił Mozarta do napisania kolejnej opery. Tym razem kompozytor zainspirował się słynnym uwodzicielem, Don Giovannim. Twórcą libretta ponownie został Lorenzo Da Ponte. Dwuaktowa opera powstała w niespełna osiem miesięcy, premiera odbyła się w Pradze, 29 października 1787 roku i okazała się kolejnym sukcesem. Początkowo nie posiadała uwertury, jednak z uwagi na niedyspozycyjność śpiewaczki przesunięto premierę o kilka dni, co pozwoliło Mozartowi na jej stworzenie.
RmfRZgE51edOF
Ilustracja interaktywna zawiera obraz Maxa Slevogt, „Śpiewak Francisco D'Andrade wykonuje operę Don Giovanni, Wolfganga Amadeusza Mozarta". Obraz namalowany jest olejem na płótnie i pochodzi z 1912. Przedstawiony na nim śpiewak sięga prawą ręką po szpadę. Ubrany jest w kapelusz, czerwoną koszulę, białą pelerynę i wysokie czarne buty. Za nim znajduje się ubrana na czarno, zdziwiona postać. Towarzysząca ilustracji aria to Deh vieni alla Finestra z opery Don Giovanni KV 527 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór wykonywany jest przez tenora z akompaniamentem mandoliny. Aria ma umiarkowane tempo i romantyczny charakter. Podczas trwania utworu pojawiają się informacje na temat libretta poszczególnych aktów opery Don Giovanni. Akt I Niepoprawny uwodziciel, Don Giovanni zakrada się do pokoju córki Komandora Sewilli, Donny Anny, udając jej narzeczonego. Obudzony nagle Komandor po krótkiej walce pada z ręki mistrzowsko władającego szpadą zuchwalca. Gdy przybywa narzeczony Anny, Don Ottawio, przysięga pomścić jej hańbę. Uwodziciel spotyka na ulicy orszak ślubny dwojga wieśniaków - Zerliny i Masetta. Myśląc o nowym podboju, zaprasza wszystkich na ucztę. Szyki miesza mu nieco Donna Elwira, jego niedawna ofiara, ostrzegając przed nim pannę młodą. Za nią pojawia się też Donna Anna z narzeczonym i rozpoznaje w Don Giovannim swojego nocnego gościa. Ten ponownie musi torować sobie szpadą drogę ucieczki. Don Giovanni dalej wyzywa los: postanawia, że bez względu na okoliczności uczta się odbędzie. W jej trakcie bezceremonialnie zaleca się do Zerliny. Jej zazdrosny narzeczony wpuszcza do pałacu trzy zamaskowane postacie: Donnę Annę, Donnę Elwirę i Don Ottavia. Na dźwięk krzyków Zerliny -wszyscy rzucają się jej na ratunek. Jednak uwodziciel po raz kolejny, używając broni, wychodzi cało z opałów. Akt II Don Giovanni i jego sługa Leporello zamieniają się ubraniami, żeby móc podstępnie uprowadzić piękną subretkę Donnę Elwirę. Efektem tej zamiany jest cały ciąg niebezpiecznych dla nich nieporozumień. Jednak obydwaj wymykają się niebezpieczeństwom. Spotykają się na sewilskim cmentarzu, żeby przy grobowcu zamordowanego Komandora opowiedzieć sobie najświeższe przygody. Leporello na polecenie swojego nie zważającego na świętości pana, zaprasza na ucztę kamienny posąg zamordowanego. Donna Elwira odwiedza Don Giovanniego w jego pałacu. Porzuciła już marzenia o miłości i chce tylko nakłonić zuchwalca do zmiany stylu życia. Otrzymuje jednak wyłącznie odpowiedzi pełne cynizmu. Głucho pukając we wrota przybywa na ucztę kamienny posąg Komandora. Gdy i jemu nie udaje się nakłonić Don Giovanniego do skruchy, chwyta za wyciągniętą przez niego prawicę i przy dźwięku potężnych chórów obaj zapadają się w piekielne otchłanie.
Ilustracja interaktywna zawiera obraz Maxa Slevogt, „Śpiewak Francisco D'Andrade wykonuje operę Don Giovanni, Wolfganga Amadeusza Mozarta". Obraz namalowany jest olejem na płótnie i pochodzi z 1912. Przedstawiony na nim śpiewak sięga prawą ręką po szpadę. Ubrany jest w kapelusz, czerwoną koszulę, białą pelerynę i wysokie czarne buty. Za nim znajduje się ubrana na czarno, zdziwiona postać. Towarzysząca ilustracji aria to Deh vieni alla Finestra z opery Don Giovanni KV 527 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór wykonywany jest przez tenora z akompaniamentem mandoliny. Aria ma umiarkowane tempo i romantyczny charakter. Podczas trwania utworu pojawiają się informacje na temat libretta poszczególnych aktów opery Don Giovanni. Akt I Niepoprawny uwodziciel, Don Giovanni zakrada się do pokoju córki Komandora Sewilli, Donny Anny, udając jej narzeczonego. Obudzony nagle Komandor po krótkiej walce pada z ręki mistrzowsko władającego szpadą zuchwalca. Gdy przybywa narzeczony Anny, Don Ottawio, przysięga pomścić jej hańbę. Uwodziciel spotyka na ulicy orszak ślubny dwojga wieśniaków - Zerliny i Masetta. Myśląc o nowym podboju, zaprasza wszystkich na ucztę. Szyki miesza mu nieco Donna Elwira, jego niedawna ofiara, ostrzegając przed nim pannę młodą. Za nią pojawia się też Donna Anna z narzeczonym i rozpoznaje w Don Giovannim swojego nocnego gościa. Ten ponownie musi torować sobie szpadą drogę ucieczki. Don Giovanni dalej wyzywa los: postanawia, że bez względu na okoliczności uczta się odbędzie. W jej trakcie bezceremonialnie zaleca się do Zerliny. Jej zazdrosny narzeczony wpuszcza do pałacu trzy zamaskowane postacie: Donnę Annę, Donnę Elwirę i Don Ottavia. Na dźwięk krzyków Zerliny -wszyscy rzucają się jej na ratunek. Jednak uwodziciel po raz kolejny, używając broni, wychodzi cało z opałów. Akt II Don Giovanni i jego sługa Leporello zamieniają się ubraniami, żeby móc podstępnie uprowadzić piękną subretkę Donnę Elwirę. Efektem tej zamiany jest cały ciąg niebezpiecznych dla nich nieporozumień. Jednak obydwaj wymykają się niebezpieczeństwom. Spotykają się na sewilskim cmentarzu, żeby przy grobowcu zamordowanego Komandora opowiedzieć sobie najświeższe przygody. Leporello na polecenie swojego nie zważającego na świętości pana, zaprasza na ucztę kamienny posąg zamordowanego. Donna Elwira odwiedza Don Giovanniego w jego pałacu. Porzuciła już marzenia o miłości i chce tylko nakłonić zuchwalca do zmiany stylu życia. Otrzymuje jednak wyłącznie odpowiedzi pełne cynizmu. Głucho pukając we wrota przybywa na ucztę kamienny posąg Komandora. Gdy i jemu nie udaje się nakłonić Don Giovanniego do skruchy, chwyta za wyciągniętą przez niego prawicę i przy dźwięku potężnych chórów obaj zapadają się w piekielne otchłanie.
Max Slevogt, „Śpiewak Francisco D'Andrade wykonuje operę Don Giovanni, Wolfganga Amadeusza Mozarta, 1912 Stara Galeria Narodowa, Berlin, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Don Giovanni” KV 527, „Aria Deh vieni alla Finestra”, 1787, online-skills, CC BY 3.0
Najsłynniejszą operę Czarodziejski flet Mozart napisał w ostatnim roku swojego życia, a premiera odbyła się 30 września 1791 roku w Wiedniu. Twórcą libretta był Emanuel Schikaneder, który razem z Mozartem zasiadał w masońskiej loży. Opera przedstawia baśniową historię walki dobra ze złem, a całość przepełniona jest wolnomularską symboliką.
„Czarodziejski flet” to arcydzieło Mozarta, które powstało na marginesie ostatniego jego dzieła, czyli „Requiem”. Wydawać by się mogło, że jest to bajka o księciu szukającym ukochanej i jego kompanie, ale to tylko pozory. Przyglądając się bliżej tej operze dostrzeżemy w niej przesłania filozoficzne dotyczące wierności, poświęceniu, którego wymaga prawdziwa miłość. Zauważymy rozczarowanie kompozytora wolnomularstwem (Mozart wraz z Schikanederem byli masonami, zasiadali w loży). I wreszcie spostrzeżemy, że Mozart odkrywa przed nami przyczyny napięć pomiędzy światem męskim i kobiecym. Odkryjemy za kompozytorem, iż największym skarbem człowieka jest jego wolność, na którą trzeba sobie zasłużyć, którą nie jest łatwo osiągnąć.
Aria „Der Hölle Rache” Wolfganga Amadeusza Mozarta z opery „Czarodziejski flet” wykonywana jest przez sopran koloraturowy przy akompaniamencie orkiestry. Śpiewaczka wykonuje bardzo wysokie dźwięki w skomplikowanym układzie melodycznym. Utwór ma dramatyczny charakter, dynamikę głównie forte i śpiewany jest w języku niemieckim. Ilustracja interaktywna przedstawia scenografię Karla Friedricha Schinkela do opery Wolfganga Amadeusza Mozarta "Czarodziejski flet" podczas wykonywania Arii Królowej Nocy. Na gwieździstym granatowym niebie Królowa Nocy stoi na półksiężycu z rękoma uniesionymi ku górze. Na kolejnych slajdach wyświetlane jest streszczenie libretta opery "Czarodziejski flet". Akt I Książę Tamino wchodzi przypadkiem na terytorium państwa Królowej Nocy. Spotyka tam pokrytą piórami postać nadwornego ptasznika, Papageno, a trzy damy pokazują mu portret córki Królowej Nocy, Paminy. Sama władczyni prosi go o uwolnienie księżniczki, rzekomo więzionej przez złego czarodzieja Sarastra. W nagrodę obiecuje mu jej rękę. Książę wyraża zgodę. Otrzymuje czarodziejski flet – ochronę przed niebezpieczeństwami. Jako towarzysza dostaje Papagena, zaopatrzonego w cudowne dzwonki. Mają oni podążać za trzema chłopcami. Po wyczerpującej wędrówce docierają w końcu do świątyni boga Słońca – Ozyrysa. Tu znajduje się Pamina, której strzeże Murzyn Monostatos. Sprytnemu Papageno udaje się dostać do świątyni i uprowadzić księżniczkę. Natomiast Tamino spotyka sędziwego kapłana, który oznajmia mu, że będzie mógł wejść do świątyni tylko wtedy, gdy wprowadzi go do niej przyjazna dłoń. Książę postanawia czekać na dalszy rozwój wypadków w pobliskim gaju, gdzie ku jego radości pojawia się Pamina z Papagenem. Za nimi wbiega ścigający ich Monostatos; zostaje on zmuszony dzwonkami Papageno do nieustannego tańca. W końcu przybywa też Sarastro – nie zły czarodziej, jak go przedstawiła Królowa Nocy, ale dobrotliwy, chociaż potężny, arcykapłan świątyni Słońca, która jest zarazem przybytkiem wiedzy i poznania. Oświadcza on Taminowi, że aby zdobyć Paminę, będzie musiał przejść szereg ciężkich prób. Akt II Bohaterowie dowiadują się, że bogowie przeznaczyli Paminę na żonę Tamina. Książę musi jednak spełnić pewne warunki, żeby móc dostąpić z jej ręki zaszczytu wtajemniczenia i zasiąść w gronie wybranych w świątyni wiedzy. Tamino postanawia poddać się próbom. Papageno także się na to decyduje, zachwycony widokiem bliźniaczo do niego podobnej Papageny, którą w ten sposób będzie mógł zdobyć. Tymczasem przed Paminą pojawia się Królowa Nocy, rzeczywista przedstawicielka złych potęg. Nakazuje księżniczce zabić Sarastra i odebrać mu tajemniczy znak “siedmiokrotnego kręgu słońca”. Po zwycięsko przebytej próbie milczenia Tamino i Pamina przechodzą sprawdzian wiecznej rozłąki. Pamina, przekonana o obojętności ukochanego, chce już zabić się otrzymanym od matki sztyletem, ale ratują ją trzej chłopcy towarzyszący Taminowi. Teraz następuje przejście dwojga młodych przez bramę strachu, którą przekraczają chronieni dźwiękami czarodziejskiego fletu. Po próbie ognia i wody, droga do świątyni poznania stoi już przed nimi otworem. Królowa Nocy zostaje pokonana.
Aria „Der Hölle Rache” Wolfganga Amadeusza Mozarta z opery „Czarodziejski flet” wykonywana jest przez sopran koloraturowy przy akompaniamencie orkiestry. Śpiewaczka wykonuje bardzo wysokie dźwięki w skomplikowanym układzie melodycznym. Utwór ma dramatyczny charakter, dynamikę głównie forte i śpiewany jest w języku niemieckim. Ilustracja interaktywna przedstawia scenografię Karla Friedricha Schinkela do opery Wolfganga Amadeusza Mozarta "Czarodziejski flet" podczas wykonywania Arii Królowej Nocy. Na gwieździstym granatowym niebie Królowa Nocy stoi na półksiężycu z rękoma uniesionymi ku górze. Na kolejnych slajdach wyświetlane jest streszczenie libretta opery "Czarodziejski flet". Akt I Książę Tamino wchodzi przypadkiem na terytorium państwa Królowej Nocy. Spotyka tam pokrytą piórami postać nadwornego ptasznika, Papageno, a trzy damy pokazują mu portret córki Królowej Nocy, Paminy. Sama władczyni prosi go o uwolnienie księżniczki, rzekomo więzionej przez złego czarodzieja Sarastra. W nagrodę obiecuje mu jej rękę. Książę wyraża zgodę. Otrzymuje czarodziejski flet – ochronę przed niebezpieczeństwami. Jako towarzysza dostaje Papagena, zaopatrzonego w cudowne dzwonki. Mają oni podążać za trzema chłopcami. Po wyczerpującej wędrówce docierają w końcu do świątyni boga Słońca – Ozyrysa. Tu znajduje się Pamina, której strzeże Murzyn Monostatos. Sprytnemu Papageno udaje się dostać do świątyni i uprowadzić księżniczkę. Natomiast Tamino spotyka sędziwego kapłana, który oznajmia mu, że będzie mógł wejść do świątyni tylko wtedy, gdy wprowadzi go do niej przyjazna dłoń. Książę postanawia czekać na dalszy rozwój wypadków w pobliskim gaju, gdzie ku jego radości pojawia się Pamina z Papagenem. Za nimi wbiega ścigający ich Monostatos; zostaje on zmuszony dzwonkami Papageno do nieustannego tańca. W końcu przybywa też Sarastro – nie zły czarodziej, jak go przedstawiła Królowa Nocy, ale dobrotliwy, chociaż potężny, arcykapłan świątyni Słońca, która jest zarazem przybytkiem wiedzy i poznania. Oświadcza on Taminowi, że aby zdobyć Paminę, będzie musiał przejść szereg ciężkich prób. Akt II Bohaterowie dowiadują się, że bogowie przeznaczyli Paminę na żonę Tamina. Książę musi jednak spełnić pewne warunki, żeby móc dostąpić z jej ręki zaszczytu wtajemniczenia i zasiąść w gronie wybranych w świątyni wiedzy. Tamino postanawia poddać się próbom. Papageno także się na to decyduje, zachwycony widokiem bliźniaczo do niego podobnej Papageny, którą w ten sposób będzie mógł zdobyć. Tymczasem przed Paminą pojawia się Królowa Nocy, rzeczywista przedstawicielka złych potęg. Nakazuje księżniczce zabić Sarastra i odebrać mu tajemniczy znak “siedmiokrotnego kręgu słońca”. Po zwycięsko przebytej próbie milczenia Tamino i Pamina przechodzą sprawdzian wiecznej rozłąki. Pamina, przekonana o obojętności ukochanego, chce już zabić się otrzymanym od matki sztyletem, ale ratują ją trzej chłopcy towarzyszący Taminowi. Teraz następuje przejście dwojga młodych przez bramę strachu, którą przekraczają chronieni dźwiękami czarodziejskiego fletu. Po próbie ognia i wody, droga do świątyni poznania stoi już przed nimi otworem. Królowa Nocy zostaje pokonana.
Karl Friedrich Schinkel, Tło do opery przedstawiające Królową Nocy, 1815, Miejskie Muzeum w Berlinie, Niemcy, wikimedia.org (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Czarodziejski flet”, aria „Der Hölle Rache”, 179, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Polecenie 1
Porównaj fragmenty oper Apollo i Hiacynt oraz Łaskawość Tytusa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Zwróć uwagę na barokowe wpływy w pierwszej z nich oraz odejście od nich w drugiej.
RlTeyn8c2UAvw
Aria Laetari, iocari z opery Apollo i Hiacynt autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez sopranistkę Arleen Auger przy akompaniamencie Mozarteum Orchester Salzburg pod dyrekcją Leopolda Hagera. Utwór ma szybkie tempo i radosny charakter. Partię sopranu charakteryzują liczne figuracje i ornamenty.
Aria Laetari, iocari z opery Apollo i Hiacynt autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez sopranistkę Arleen Auger przy akompaniamencie Mozarteum Orchester Salzburg pod dyrekcją Leopolda Hagera. Utwór ma szybkie tempo i radosny charakter. Partię sopranu charakteryzują liczne figuracje i ornamenty.
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Apollo i Hiacynt” KV 38, aria „Laetari, iocari”, 1767, youtube/gabriella280659, CC BY 3.0
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Apollo i Hiacynt” KV 38, aria „Laetari, iocari”, 1767, youtube/gabriella280659, CC BY 3.0
Aria Laetari, iocari z opery Apollo i Hiacynt autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez sopranistkę Arleen Auger przy akompaniamencie Mozarteum Orchester Salzburg pod dyrekcją Leopolda Hagera. Utwór ma szybkie tempo i radosny charakter. Partię sopranu charakteryzują liczne figuracje i ornamenty.
R1E0gk4DXqyMv
Aria Deh, se piacer mi vuoi z opery Łaskawość Tytusa autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez mezzosopran Elinę Garanca przy akompaniamencie orkiestry Camerata Salzburg pod dyrekcją Louisa Langree. Utwór ma umiarkowane tempo, tkliwy charakter. Partia mezzosopranu jest bardzo wymagająca.
Aria Deh, se piacer mi vuoi z opery Łaskawość Tytusa autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez mezzosopran Elinę Garanca przy akompaniamencie orkiestry Camerata Salzburg pod dyrekcją Louisa Langree. Utwór ma umiarkowane tempo, tkliwy charakter. Partia mezzosopranu jest bardzo wymagająca.
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Łaskawość Tytusa” KV 621, aria „Deh, se piacer mi vuoi”, 1791, youtube/Addiobelpassato, CC BY 3.0
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Łaskawość Tytusa” KV 621, aria „Deh, se piacer mi vuoi”, 1791, youtube/Addiobelpassato, CC BY 3.0
Aria Deh, se piacer mi vuoi z opery Łaskawość Tytusa autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez mezzosopran Elinę Garanca przy akompaniamencie orkiestry Camerata Salzburg pod dyrekcją Louisa Langree. Utwór ma umiarkowane tempo, tkliwy charakter. Partia mezzosopranu jest bardzo wymagająca.
Rjv5n7JI6tOh9
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Twórczość instrumentalna Wolfganga Amadeusza Mozarta
W latach 1781 – 1788 powstały największe dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta i ukształtował się w pełni indywidualny styl artysty. W 1785 roku powstał cykl sześciu kwartetów poświęconych Jospehowi Haydnowi – twórcy tej klasycznej formy. Haydn był zachwycony dedykowanymi mu kompozycjami i złożył gratulacje ojcu kompozytora – Leopoldowi Mozartowi. Wśród tych utworów znalazł się Kwartet B‑dur KV 458, który kompozytor określał jako Kwartet myśliwski (Jagd‑Quartett). Mimo że klasyczny kwartet składa się wyłącznie z instrumentów smyczkowych, Mozartowi udało się uzyskać efekt przypominający odgłosy polowania. Przyczyniły się do tego: hejnałowa motywika, charakterystyczne układy rytmiczne oraz zdwojenia tercjowe. Utwór ma szybkie tempo i jest wykonywany na instrumentach takich jak: skrzypce, altówki, wiolonczela.
RjGg3l5TXsjiO
Ilustracja interaktywna przedstawia dwa obrazy. Jeden z nich to portret Wolfganga Amadeusza Mozarta autorstwa Barbary Krafft. Na płótnie kompozytor ubrany jest w czerwoną marynarkę ze złotymi haftami na bokach, spod której wyłania się biały kołnierzyk oraz złoto-biały żabot. Mozart na na głowie klasycystyczną perukę. Drugi obraz to portret Józefa Haydna pędzla Thomasa Hardy. Na obrazie kompozytor ma pogodny wyraz twarzy. Ubrany jest w czarną marynarkę oraz koszulę z białym żabotem i białymi rękawami z falbaną. Na głowie kompozytora jest siwa peruka.
Na ilustracji znajduje się pulsujący punkt, po jego jego otwarciu odtwarza się Kwartet B- dur KV 458, część IV Allegro vivace assai Wolfganga Amadeusza Mozarta w wykonaniu Georgian SIMI Festival Orchestra pod dyrekcją Anzora Kinkladze.. Utwór ma szybkie tempo i jest wykonywany przez skrzypce, altówki i wiolonczelę. Charakter tej części jest radosny.
Ilustracja interaktywna przedstawia dwa obrazy. Jeden z nich to portret Wolfganga Amadeusza Mozarta autorstwa Barbary Krafft. Na płótnie kompozytor ubrany jest w czerwoną marynarkę ze złotymi haftami na bokach, spod której wyłania się biały kołnierzyk oraz złoto-biały żabot. Mozart na na głowie klasycystyczną perukę. Drugi obraz to portret Józefa Haydna pędzla Thomasa Hardy. Na obrazie kompozytor ma pogodny wyraz twarzy. Ubrany jest w czarną marynarkę oraz koszulę z białym żabotem i białymi rękawami z falbaną. Na głowie kompozytora jest siwa peruka.
Na ilustracji znajduje się pulsujący punkt, po jego jego otwarciu odtwarza się Kwartet B- dur KV 458, część IV Allegro vivace assai Wolfganga Amadeusza Mozarta w wykonaniu Georgian SIMI Festival Orchestra pod dyrekcją Anzora Kinkladze.. Utwór ma szybkie tempo i jest wykonywany przez skrzypce, altówki i wiolonczelę. Charakter tej części jest radosny.
Barbara Krafft, „portret Wolfganga Amadeusza Mozarta”, 1819, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja z lewej strony); Thomas Hardy, „Portret Józefa Haydna”, 1791, Królewskie Muzeum Instrumentów, Londyn, Welka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja z prawej strony); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Kwartet B-dur” KV 458, część IV Allegro assai, 1785, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Wolfgang Amadeusz Mozart uważany jest także za wybitnego symfonistę. Wielkimi dziełami są napisane w 1788 roku: SymfoniaSymfoniaSymfonia Es‑dur KV 543, Symfonia g‑moll KV 550 oraz Symfonia C‑dur KV 551 zwana Jowiszową, będące ostatnimi kompozycje tego typu. W Symfonii g‑moll, zwanej niekiedy „romantyczną”, w I części formy sonatowej Mozart wprowadził liryczny pierwszy temat, co stanowiło całkowite odstępstwo od obowiązujących reguł. Również nasycona chromatyzmami, wyrafinowana harmonika przetworzenia, a także niestabilność tonalna finału symfonii są czynnikami przesądzającymi o jej wyjątkowym, niepowtarzalnym charakterze.
RDxqLiThGTJZm
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy tematu Symfonii g-moll KV 550 Wolfganga Amadeusza Mozarta część I Molto Allegro. Po naciśnięciu pulsującego punktu pojawia się tytuł utworu: Symfonia g-moll KV 550 część I Molto Allegro.
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy tematu Symfonii g-moll KV 550 Wolfganga Amadeusza Mozarta część I Molto Allegro. Po naciśnięciu pulsującego punktu pojawia się tytuł utworu: Symfonia g-moll KV 550 część I Molto Allegro.
Wolfgang Amadeusz Mozart, Temat „Symfonii g-moll” KV550, online-skills, CC BY 3.0 (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Symfonia g-moll” KV 550, część I Molto allegro, 1788, online-skills, CC BY 3.0
Mozart tworzył koncerty na różne instrumenty solowe. W latach salzburskich skomponował dzieła skrzypcowe, odznaczające się melodyjnością, w późniejszym czasie komponował na instrumenty dęte: róg, klarnet, koncert na flet i harfę, jednak najbardziej wyjątkowymi były koncerty fortepianowe, ponieważ Mozart był jednocześnie ich wykonawcą. Powstałe w okresie wiedeńskim (17 z 23 koncertów fortepianowych) stanowią największe osiągnięcie Mozarta w zakresie muzyki instrumentalnej, są przepojone dramatyzmem, a każdy z nich posiada odrębną, zindywidualizowaną formę i rozbudowane wątki melodyczne w obrębie jednego tematu. Współzawodnictwo solisty i orkiestry nie opiera się na schemacie, ich partie cechuje nowatorstwo.
Lata 1889‑1891, na które przypada ostatni okres twórczości artysty, cechuje powściągliwość stylu. W Koncercie B dur KV 595, zamiast symfonicznego rozmachu i operowania kontrastem w zestawianiu tematów i dramatycznych uniesień, Mozart stosuje subtelne środki wyrazu, eksponując niuanse kolorystyczne i harmoniczne.
R1WUJzYMGBrOL
Ilustracja interaktywna przedstawia manuskrypt „Koncertu fortepianowego B-dur” KV 595 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Na ilustracji umieszczono pulsujący punkt z informacjami: 1. Koncert fortepianowy B-dur KV 595, część I Allegro, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wykonawca: Gunther Hasselmann, Albert Strauss, Gerold Niebhur, German National Orchestra. Na ilustracji znajduje się pulsujący punkt po jego otwarciu odtwarzany jest utwór „Koncert fortepianowy B-dur” KV 595 Wolfganga Amadeusza Mozarta jest wykonywany przez fortepian z towarzyszeniem orkiestry. Część pierwsza ma dość szybkie tempo i refleksyjny charakter.
Ilustracja interaktywna przedstawia manuskrypt „Koncertu fortepianowego B-dur” KV 595 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Na ilustracji umieszczono pulsujący punkt z informacjami: 1. Koncert fortepianowy B-dur KV 595, część I Allegro, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wykonawca: Gunther Hasselmann, Albert Strauss, Gerold Niebhur, German National Orchestra. Na ilustracji znajduje się pulsujący punkt po jego otwarciu odtwarzany jest utwór „Koncert fortepianowy B-dur” KV 595 Wolfganga Amadeusza Mozarta jest wykonywany przez fortepian z towarzyszeniem orkiestry. Część pierwsza ma dość szybkie tempo i refleksyjny charakter.
Wolfgang Amadeusz Mozart, manuskrypt „Koncertu fortepianowego B-dur” KV 595, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Koncert fortepianowy B-dur” KV 595, część I „Allegro”, 1791, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Od połowy listopada 1791 roku Mozart chorował. Mimo cierpienia, próbował dokończyć ostatnie swoje dzieło – Requiem d‑moll KV 626. Mając świadomość śmierci, do ostatniej chwili udzielał uczniom wskazówek, jak je uzupełnić. Kilka lat wcześniej, w 1787 roku, kompozytor pisał do ojca: Bo śmierć, jeśli się dobrze zastanowić, jest prawdziwym i ostatecznym celem naszego życia. A ja już od kilku lat tak zżyłem się z tą prawdziwą i najlepszą przyjaciółką człowieka, że dla mnie wcale nie jest przerażająca, przeciwnie - uspokajająca i pocieszająca! Uważam to za wielkie szczęście i dziękuję Bogu, że pozwolił mi uświadomić sobie, że śmierć jest kluczem do szczęśliwości prawdziwej. (4 kwietnia 1787, z listu do ojca w Salzburgu).
Msza żałobna po śmierci Mozarta została ukończona przez Josepha Eyblera, oraz Franza Xaviera Süssmayra, mimo to jest uważana za najwybitniejsze dzieło religijne Mozarta. Wprawdzie już w czasach salzburskich komponował cykle mszalne (najczęściej były to tzw. krótkie msze, missae breves), a w 1783 roku Wiedniu i Salzburgu powstała uznana za arcydzieło Msza c‑moll KV 427, to w żadnym z nich kompozytor nie wyraził swych uczuć religijnych z takim autentyzmem jak w Requiem d‑moll, będącym wyznaniem wiary i świadectwem pogodzenia ze śmiercią.
RqZdtnMoFKOtT
Ilustracja interaktywna przedstawia manuskrypt „Requiem d-moll” KV 626 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Na ilustracji umieszczono pulsujący punkt z informacjami: 1. Requiem d-moll KV 626 części: Confutatis, Lacrimosa, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wykonawca: Orkiestra Narodowa Niemiec. „Requiem d-moll” KV 626 Wolfganga Amadeusza Mozart wykonywane jest przez chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry. Charakter utworu jest żałobny, poruszający, pełen smutku i dramatyzmu. Tempo jest wolne a dynamika zróżnicowana.
Ilustracja interaktywna przedstawia manuskrypt „Requiem d-moll” KV 626 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Na ilustracji umieszczono pulsujący punkt z informacjami: 1. Requiem d-moll KV 626 części: Confutatis, Lacrimosa, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wykonawca: Orkiestra Narodowa Niemiec. „Requiem d-moll” KV 626 Wolfganga Amadeusza Mozart wykonywane jest przez chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry. Charakter utworu jest żałobny, poruszający, pełen smutku i dramatyzmu. Tempo jest wolne a dynamika zróżnicowana.
Wolfgang Amadeusz Mozart, manuskrypt „Requiem d-moll” KV 626, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, „Requiem d-moll” KV 626, części: „Confutatis, Lacrimosa”, 1791, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Zadania
R1XeXEVQyDTLH
Ćwiczenie 1
Wskaż dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta powstałe w 1791 roku. Możliwe odpowiedzi: 1. Czarodziejski flet, 2. Don Giovianni, 3. Koncert fortepianowy B-dur KV 595, 4. Requiem d-moll KV 626
Wskaż dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta powstałe w 1791 roku. Możliwe odpowiedzi: 1. Czarodziejski flet, 2. Don Giovianni, 3. Koncert fortepianowy B-dur KV 595, 4. Requiem d-moll KV 626
Zaznacz dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta powstałe w 1791 roku.
Czarodziejski flet
Don Giovianni
Koncert fortepianowy B-dur KV 595
Requiem d-moll KV 626
RWbdKRZzCyf7y
Ćwiczenie 2
Wskaż zdania prawdziwe Możliwe odpowiedzi: 1. Mozart naprawdę nosił na imię Joannes Chrysostomus Wolfangus Theophilus., 2. Leopold Mozart zapoczątkował karierę syna – Wolfganga Amadeusza Mozarta., 3. Tylko Wolfgang Amadeusz był muzykiem wśród rodu Mozartów., 4. Wolfgang Amadeusz Mozart pełnił rolę kapelmistrza na dworze księcia-biskupa salzburskiego.
Wskaż zdania prawdziwe Możliwe odpowiedzi: 1. Mozart naprawdę nosił na imię Joannes Chrysostomus Wolfangus Theophilus., 2. Leopold Mozart zapoczątkował karierę syna – Wolfganga Amadeusza Mozarta., 3. Tylko Wolfgang Amadeusz był muzykiem wśród rodu Mozartów., 4. Wolfgang Amadeusz Mozart pełnił rolę kapelmistrza na dworze księcia-biskupa salzburskiego.
Zaznacz zdania prawdziwe
Mozart naprawdę nosił na imię Joannes Chrysostomus Wolfangus Theophilus.
Leopold Mozart zapoczątkował karierę syna – Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Tylko Wolfgang Amadeusz był muzykiem wśród rodu Mozartów.
Wolfgang Amadeusz Mozart pełnił rolę kapelmistrza na dworze księcia-biskupa salzburskiego.
Ćwiczenie 3
Rzl7Ak9ZoQ6JM
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy tematu Symfonii g-moll KV 550 Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Ilustracja do zadania, wikimedia.org, domena publiczna
R169t55EF8UBq
W którym roku powstała Symfonia g-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta? Odpowiedzi do wyboru: 1. 1788, 2. 1791, 3. 1766.
W którym roku powstała Symfonia g-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta? Odpowiedzi do wyboru: 1. 1788, 2. 1791, 3. 1766.
Przyjrzyj się ilustracji przedstawiającej temat główny jednej z symfonii Mozarta. Zapisz jej tonację, numer katalogowy oraz rok powstania.
Tonacja: ............
Numer katalogowy: KV ............
Rok powstania: ............
Wskaż, który z utworów został skomponowany w 1785 roku. Możliwe odpowiedzi: 1. Kwartet B-dur KV 458, 2. Czarodziejski flet KV 620, 3. Uprowadzenie z Seraju KV 384, 4. Requiem d-moll KV 626
Wskaż, który z utworów został skomponowany w 1785 roku. Możliwe odpowiedzi: 1. Kwartet B-dur KV 458, 2. Czarodziejski flet KV 620, 3. Uprowadzenie z Seraju KV 384, 4. Requiem d-moll KV 626
Wysłuchaj fragmentu jednej z kompozycji Wolfganga Amadeusza Mozarta i zaznacz jej tytuł.
Kwartet B-dur KV 458
Czarodziejski flet KV 620
Uprowadzenie z Seraju KV 384
Requiem d-moll KV 626
RBXMY3YtdH6kc
Ćwiczenie 5
Która z oper Wolfganga Amadeusza Mozarta powstała najwcześniej? Możliwe odpowiedzi: 1. Don Giovanni KV 527, 2. Uprowadzenie z Seraju KV 384, 3. Czarodziejski flet KV 620.
Poprawna odpowiedź: nr 2.
Która z oper Wolfganga Amadeusza Mozarta powstała najwcześniej? Możliwe odpowiedzi: 1. Don Giovanni KV 527, 2. Uprowadzenie z Seraju KV 384, 3. Czarodziejski flet KV 620.
Poprawna odpowiedź: nr 2.
Wysłuchaj fragmentów oper Wolfganga Amadeusza Mozarta. Przyporządkuj im odpowiednie tytuły.
Don Giovanni KV 527
Uprowadzenie z Seraju KV 384
Czarodziejski flet KV 620
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
Ćwiczenie 6
Wysłuchaj przykładu muzycznego i uzupełnij o nim informacje.
R1WM1Be0GIVFz
utwór do ćwiczenia
utwór do ćwiczenia
Utwór do ćwiczenia nr 6, youtube/gabriella280659, CC BY 3.0
Utwór do ćwiczenia nr 6, youtube/gabriella280659, CC BY 3.0
utwór do ćwiczenia
RKrr30MTHOUhB
Laetari, iocari z opery autorstwa [tu uzupełnij] wykonywana przez [tu uzupełnij] przy akompaniamencie [tu uzupełnij]. Utwór ma [tu uzupełnij] tempo i [tu uzupełnij] charakter. Partię [tu uzupełnij] charakteryzują liczne figuracje i [tu uzupełnij].
Laetari, iocari z opery autorstwa [tu uzupełnij] wykonywana przez [tu uzupełnij] przy akompaniamencie [tu uzupełnij]. Utwór ma [tu uzupełnij] tempo i [tu uzupełnij] charakter. Partię [tu uzupełnij] charakteryzują liczne figuracje i [tu uzupełnij].
Laetari, iocari z opery autorstwa ...................................................... wykonywana przez ........................ przy akompaniamencie ................... Utwór ma .............. tempo i .............. charakter. Partię .............. charakteryzują liczne figuracje i ...................
RVxvVoYEPCJtz
Ćwiczenie 7
Zaznacz tytuł ostatniego dzieła Mozarta. Możliwe odpowiedzi: 1. Czarodziejski flet KV 384, 2. Requiem d-moll KV 626, 3. Don Giovanni KV 527, 4. Uprowadzenie z Seraju KV 384
Zaznacz tytuł ostatniego dzieła Mozarta. Możliwe odpowiedzi: 1. Czarodziejski flet KV 384, 2. Requiem d-moll KV 626, 3. Don Giovanni KV 527, 4. Uprowadzenie z Seraju KV 384
Zaznacz tytuł ostatniego dzieła Mozarta.
Czarodziejski flet KV 384
Requiem d-moll KV 626
Don Giovanni KV 527
Uprowadzenie z Seraju KV 384
Słownik pojęć
Koncert
Koncert
instrumentalny utwór muzyczny przeznaczony do wykonania przez solistę i orkiestrę symfoniczną.
Opera
Opera
sceniczny dramat muzyczny.
Singspiel
Singspiel
utwór sceniczny z dialogiem mówionym i wstawkami muzycznymi, popularny w Niemczech w XVIII w.
Sonata
Sonata
instrumentalny utwór muzyczny składający się zwykle z trzech lub czterech odrębnych części.
Symfonia
Symfonia
utwór muzyczny przeznaczony na orkiestrę.
Słownik pojęć opracowano na podstawie:
https://sjp.pwn.pl/
Biblioteka muzyczna
RM9vG2KhvF5wQ
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Idomeneo Re di Creta”, KV 366, partia chóru: Corriamo, fuggiamo, 1781, online-skills, CC BY 3.0
R16cIc7RKI1Hn
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Wesele Figara”, aria „Non più andrai, farfallone amoroso”, 1786, online-skills, CC BY 3.0
R1FTLZ1sQL6H4
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Don Giovanni” KV 527, „Aria Deh vieni alla Finestra”, 1787, online-skills, CC BY 3.0
R1DZ3xO6x7DQ9
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Czarodziejski flet”, aria „Der Hölle Rache”, 179, online-skills, CC BY 3.0
RlTeyn8c2UAvw
Aria Laetari, iocari z opery Apollo i Hiacynt autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez sopranistkę Arleen Auger przy akompaniamencie Mozarteum Orchester Salzburg pod dyrekcją Leopolda Hagera. Utwór ma szybkie tempo i radosny charakter. Partię sopranu charakteryzują liczne figuracje i ornamenty.
R1E0gk4DXqyMv
Aria Deh, se piacer mi vuoi z opery Łaskawość Tytusa autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta wykonywana przez mezzosopran Elinę Garanca przy akompaniamencie orkiestry Camerata Salzburg pod dyrekcją Louisa Langree. Utwór ma umiarkowane tempo, tkliwy charakter. Partia mezzosopranu jest bardzo wymagająca.
R7VlbT2BpN9l6
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Kwartet B-dur” KV 458, część IV Allegro assai, 1785, online-skills, CC BY 3.0
R517rbVwI8gYU
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Symfonia g-moll” KV 550, część I Molto allegro, 1788, online-skills, CC BY 3.0
ROBofP920BlB2
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Koncert fortepianowy B-dur KV 595”, część I „Allegro”, 1791, online-skills, CC BY 3.0
R11epTm5hKiPE
Wolfgang Amadeusz Mozart, „Requiem d-moll” KV 626, części: „Confutatis, Lacrimosa”, 1791, online-skills, CC BY 3.0
Przewiń
Głośność
Bibliografia
Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska‑Chomińska, Historia muzyki, PWM Warszawa 1989.
