Kobieta czy ryba? Historia warszawskiej syrenki
Kobieta czy ryba? Historia warszawskiej syrenki
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna treść legendy,
wie, czym jest legenda,
zna zasady podziału wydarzeń na realistyczne i fantastyczne.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
opowiedzieć zdarzenia przedstawione w legendzie,
rozpoznać cechy legendy,
podzielić wydarzenia na realistyczne i fantastyczne, uzasadnić ten podział.
2. Metoda i formy pracy
Praca z tekstem, manualne techniki plastyczne, praca w grupach..
3. Środki dydaktyczne
Treść legendy, słownik terminów literackich.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Na wstępie nauczyciel głośno czyta legendę, potem wspólnie z uczniami wyodrębnia najważniejsze zdarzenia:
A. Opowieści rybaków o syrenie.
B. Wizyta rybaków u pustelnika Barnaby.
C. Rada zakonnika
D. Nocna wyprawa.
E. Urokliwy śpiew syreny.
F. Pojmanie i uwięzienie pięknej śpiewaczki.
G. Prośby syreny.
H. Wypuszczenie syreny przez Staszka.
I. Obietnica syrenki.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel rozdaje kartki i kredki, prosi o narysowanie portretu syrenki. Po wykonaniu rysunków uczniowie rozpoczynają pracę z tekstem.
Zadaniem dzieci jest odnalezienie fragmentów mówiących o tym, jak syrena wyglądała i co potrafiła robić. Uczniowie zapisują notatki w zeszytach.
Syrenka była:
delikatna, piękna, wrażliwa, subtelna, cudowna.
Syrenka potrafiła:
pięknie śpiewać,
oczarowywać głosem,
urzekać urodą,
zachwycać delikatnością,
ujmować wrażliwością.
Następnie nauczyciel prosi o wskazanie wszystkich bohaterów występujących w legendzie. Oprócz tego uczniowie mają odpowiedzieć, gdzie i kiedy rozgrywają się zdarzenia.
Wydarzenia opisane w legendzie miały miejsce dawno temu (nie ma konkretnej daty) nad Wisłą, w utworze spotykamy następujące postacie: syrenka, Staszek, rybacy, pustelnik Barnaba, książę mazowiecki (wspomniane jest imię).
Nauczyciel prosi uczniów, by opowiedzieli, jak wyobrażają sobie syrenkę. Po wypowiedziach uczniów pokazuje im planszę ilustracyjną (załącznik 1).
Następnie uczniowie mają wskazać fragmenty tekstu mówiące o stosunku ludzi do syrenki. Wnioski zapisuje się w zeszytach.
Stosunek ludzi do syrenki:
traktowali ją jak zjawisko nadprzyrodzone, anomalię przyrodniczą,
chcieli sprzedać ją księciu, by zarobić pieniądze,
nie rozumieli jej uczuć,
nie liczyli się z jej emocjami, nie potrafili zrozumieć jej zachowania,
budziła w nich lęk, dlatego woleli pozbyć się jej.
Nauczyciel pyta, czy wszyscy bohaterowie mieli taki stosunek do syreny. Uczniowie wskażą Staszka, młodego rybaka, który nie zważając na wcześniejsze ostrzeżenia rybaków, wypuścił syrenkę. Dzieci dyskutują, czy postąpił słusznie, notują argumenty.
Staszek postąpił dobrze, uwalniając syrenkę, bo:
nie wolno nikomu zabierać ani ograniczać wolności;
nie wolno podejmować decyzji w czyimś imieniu;
nie wolno zabierać marzeń i pragnień.
Stosunek syrenki do ludzi:
pragnęła być blisko nich, by umilać im życie swym śpiewem, bo ich kochała;
pragnęła wolności, bo tylko wtedy potrafiła być szczęśliwa;
chciała zaprzyjaźnić się z nimi, ale pragnęła zachować swą wolność;
nie chciała się podporządkować rozkazom ludzi, bo ich nie rozumiała.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie zajęć nauczyciel omawia pracę domową.
5. Bibliografia
Materiał ilustracyjny (Clip Art) programu Microsoft Word.
Oppman A. (Or – Ot ), Legendy warszawskie, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1982.
6. Załączniki
a) Plansza
załącznik 1
b) Zadanie domowe
Napisz opowiadanie o losach syrenki warszawskiej. Narratorem będzie Staszek (opowiadanie prowadzone w 1 osobie liczby pojedynczej). Praca powinna liczyć ok. 15 zdań.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 5.