Wstęp
Przeznaczenie komputera i InternetuInternetu w przeciwieństwie do innych wynalazków zmieniło się z biegiem lat. Komputer wykorzystywany był początkowo jako maszyna do szybkiego liczenia, a Internet służył do sprawnej łączności w wojsku. Tylko nieliczni korzystali z tych dobrodziejstw techniki. Dziś komputer, jak i internet to narzędzia pracy, nauki i rozrywki. Dzięki nim można się porozumiewać, szybko znaleźć potrzebne informacje, dyskutować na forach internetowych, czy też być członkiem jakiejś społeczności. Ludzie urodzeni w latach 80. XX wieku to cyfrowi tubylcy, dla których komputer i internet są po prostu czymś zwyczajnym. Sprawnie korzystają z tych epokowych wynalazków, aby bawić się, robić zakupy, słuchać muzyki. Współcześnie to właśnie w internecie można znaleźć znajomych, pracę, a nawet miłość swego życia. Dziś, dzięki nowoczesnym telefonom można być online praktycznie bez przerwy, mieć stały kontakt z członkami rodziny, czy znajomymi za pośrednictwem e‑maili, SMS‑ów, serwisów społecznościowych. Łatwość wykorzystywania zasobów internetowych i nieograniczony dostęp do mediów cyfrowych ma swoje plusy i minusy. Nie jest bez znaczenia fakt, że młody człowiek przed ukończeniem 21 lat wysłał lub dostał miliony e‑maili lub SMS‑ów, poświęcił kilkanaście tysięcy godzin na obsługę swojej komórki lub spędził kilka tysięcy godzin na profilu społecznościowym. Młodzi ludzie czasem nie wykorzystują wielu pożytecznych aspektów internetu, tracąc czas na bezproduktywne przeglądanie portali plotkarskich, nieustanne wysyłanie wiadomości do znajomych siedzących obok i granie w gry. Coraz mniej czasu poświęca się na realne kontakty z przyjaciółmi, rodziną, które stają się bardzo powierzchowne. Mało kto dziś pisze papierowe listy, kartki świąteczne czy wysyła pocztówki z wakacji. Zamiast pisania, robienia notatek korzystamy z funkcji kopiowania i wklejania, ograniczamy własną pomysłowość i fantazję, nie silimy się na zapamiętywanie, bo wszystko mamy w podręcznej pamięci telefonu.
Angielskie zwroty, które określają przestrzeń internetu – skim – przeglądać, ślizgać się po powierzchni oraz surf [czyt. serf]– spędzać czas na przeglądaniu stron internetowych, bardzo dobrze określają naturę rzeczywistości sieciowej. Oba czasowniki odnoszą się do czynności wykonywanej tylko powierzchniowo, bez zagłębiania się. Można powiedzieć, że dawniej teksty się czytało, zastanawiało się nad ich znaczeniem, dziś przegląda się je pobieżnie; dawniej problem, zagadnienie się zgłębiało, dziś się surfuje, czyli ślizga po powierzchni problemu, nie rozwiązując go. Trzeba się bardzo poważnie zastanowić nad tym, w jaki sposób korzystać z tych współczesnych wynalazków, aby nie ograniczały naszej wolności, pomagały, a nie zniewalały.
będziesz bezpiecznie poruszał się po sieci;
poznasz zasady netykiety;
będziesz świadomie pracował i bawił z użyciem komputera;
rozpoznasz zagrożenia płynące z nieustannego korzystania z internetu.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Po zapoznaniu się z materiałem uczeń:
doskonali umiejętność rozumienia tekstu w celu stworzenia krótkiej wypowiedzi na zadany temat;
wyciąga wnioski z informacji zawartych w tekście;
rozwija umiejętność wyrażania własnych opinii na temat poruszony w wysłuchanym tekście;
redaguje argumenty i wykorzystuje przykłady z tekstu;
doskonali umiejętność udziału w dyskusji, słuchania innych i wyrażania swoich myśli w sposób zrozumiały, odpowiedzialny i poprawny.
KOMPUTER WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE – audiobook
Rozdziały:
Dylematy nauczycielki – blog
Tymczasowa ucieczka od cywilizacji
Grzeczność w sieci
Notatka dla prowadzącego:
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Podczas słuchania audiobooka skorzystaj z załączonej karty pracy i wynotuj kilka przykładów korzyści i zagrożeń związanych z uczestnictwem w wirtualnej rzeczywistości.
Kompyter we współczesnym świecie
Rozdział 1
Dylematy nauczycielki – blogblog
Nagranie zawiera rozważania o zaletach i wadach komputerów oraz Internetu w szkole na podstawie tekstu Wiktorii Łakoty, Blaski i cienie Internetu.
Dla każdego ucznia po laptopie!
Wreszcie uczniowie wszystko mieliby w jednym miejscu i nie słyszałabym: Zapomniałem zeszytu i książki. Tak, każdy uczeń powinien otrzymać laptop z dostępem do Internetu. Jest przecież tyle wspaniałych materiałów w sieci, które mogłabym wykorzystać na lekcji, a każdy uczeń miałby monitor przed nosem i nie narzekał proszę pani z końca sali lekcyjnej nic nie widać. A prace pisemne? – nareszcie wszyscy pisaliby czytelnie, nie siedziałabym godzinami nad rozszyfrowaniem uczniowskich bazgrołów. Tak, to kusząca perspektywa. A na lekcji o malarstwie mogłabym razem z uczniami odbywać wirtualne podróże po muzeach świata. Ach, jakich rumieńców nabrałby w końcu zawód nauczyciela, wszystko przyspieszyłoby, a uczniowie z prędkością światła rozwiązywaliby zadania, pisali charakterystyki bohaterów, odnajdowali fragmenty powieści i je analizowali! No tak, ale jak w trzydziestoosobowej klasie zapanować nad tym, aby Jaś z Małgosią otworzyli w komputerze właściwe materiały i nie wchodzili cichaczem na Facebooka, aby zalajakowaćzalajakować zdjęcie koleżanki lub polubić nową fryzurę Marka z V c albo, co gorsza, zamieścić hejthejt pod zdjęciem Kasi z wakacji? Jak nauczyć ich pisania kształtnych liter, długich pięknych zdań? Przecież nawet nie będę mogła wyjaśnić porządnie zasad ortografii, nic nie zapamiętają, komputer im podpowie, jak napisać huk czy gżegżółka! Jak zmuszę ich do myślenia, kiedy będą poznawali wyrazy i sztukę budowania zdań tylko przez dotknięcie myszą i przesunięcie we właściwe miejsce na ekranie? Przecież przesuwanie obiektów ruchem ręki, zawsze takim samym, niezależnie czy piszemy o harcie ducha, czy charcie na polowaniu, nie utrwala w pamięci, o jaki hart chodzi. Wiem przecież, że przepisywanie z tablicy ręcznie daje lepsze efekty. Zmusza do zapamiętania ruchów ręki. Tak, tu komputer przegrywa z tradycyjnymi sposobami nauczania. Co zrobię, jeśli uczniowie będą mieli wszystko w laptopach, a one się zawieszą, lekcja trwa 45 minut? Czy wtedy dalsze prowadzenie zajęć będzie możliwe? W naszej szkole jest jeszcze jeden problem, przynajmniej raz w tygodniu od rana do popołudnia na monitorach pojawia się komunikat: brak dostępu do Internetu.
Rozdział 2
Tymczasowa ucieczka od cywilizacji
Nagranie zawiera rozważania na temat cyfrowej emigracji na podstawie tekstu Beaty Chomątowskiej E‑Migranci z „Tygodnika Powszechnego”.
W styczniu 2017 roku pewna matka trójki nastolatków wcisnęła przycisk wyłącz i na siedem miesięcy odseparowała rodzinę od Internetu, telefonu i telewizora. O dziwo, wszyscy przeżyli. Nie odnotowano żadnych obrażeń na ciele ani umyśle. Taki komunikat może przyprawiać o dreszcze tych wszystkich, którzy dzięki smartfonom i dostępnemu darmowemu Wi‑Fi są nieustannie online. Budzą się dzięki komórce, przed opuszczeniem łóżka sprawdzają pocztę, odczytują SMS‑y z niecierpiącymi zwłoki informacjami, wysyłają, kopiują, wklejają. Są zawsze w polu zasięgu. Ucieczka od cywilizacji cyfrowej przydałaby się niejednemu.
Jak pisze Nicolas Car, autor książki Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg, nieustanne korzystanie z mediów cyfrowych zmienia nie tylko nasze nawyki, lecz i mózg. W mózgu zachodzą reakcje chemiczne, które rejestrują i utrwalają nasze doświadczenia. Im więcej czasu spędza się przed komputerami i innymi urządzeniami mobilnymi, czatując, śląc wiadomości tekstowe, wrzucając do sieci filmiki i przeglądając strony, tym szybciej można utracić zdolności pisania i czytania ze zrozumieniem.
Ludzie, których ojczyzną jest cyfrowy świat nowoczesnej technologii, często zaniedbują relacje międzyludzkie, nie pamiętają, jak naprawdę wygląda dotyk czyjejś dłoni, nie wiedzą, jak smakuje pocałunek. Być może właśnie wrażliwość takich osób zostałaby uratowana podczas czasowej emigracji z sieci, tymczasowego odcięcia się od technologii informacyjnych. Proponowanie pobytu na łonie natury jako odtrutki na cyfrowy świat może dla niektórych brzmieć bardzo groźnie. No bo jakże to tak, bez Internetu? Jak żyć? Trzeba by spróbować.
Pomysły odcięcia się od cywilizacji były znane ludziom wcześniej. W XIX wieku pisarz i poeta Henry David Thoreau wyznał: Zamieszkałem w lesie, ponieważ chciałem żyć świadomie. Chciałem czerpać ze źródeł życia jego istotę. Zbudował sobie własnoręcznie chatkę nad stawem i zamieszkał w niej, oddzielając się od nowoczesności. Niektórzy dziennikarze, np. Paul Miller z portalu The Verge, który zarabiał dzięki sieci, rzucił pracę i zajął się pisaniem książek w zaciszu domku rodzinnego na wsi, twierdził, że nie chce być chomikiem biegającym za e‑mailami i informacjami. Młodym ludziom i uzależnionym od sieci przedstawicielom innych pokoleń taka decyzja wydaje się niezrozumiała.
Często zaobserwować można, że młodzi ludzie – cyfrowi tubylcycyfrowi tubylcy mają kłopoty z pamięcią i większość czasu spędzają na wymianie krótkich informacji z otoczeniem, a jedyne, co czytają, to komentarze na portalach społecznościowych. Trudno nawiązują relacje z innymi, nie tworzą wspólnot, nie tworzą więzi z bliskimi. Zmienia się też ich sposób uczenia się. Zamiast czytania książek, czytają streszczenia. Nie studiują tekstów, tylko pobieżnie je poznają. Forma uczenia się wpływa na zapamiętywanie pojedynczych informacji i pojęć. W mózgu czytelnika książek szczególnie aktywne okazują się obszary związane z językiem, pamięcią i przetwarzaniem bodźców wizualnych w niewielkim stopniu natomiast obszary, które uczestniczą w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów – pisze Nicolas Car. Zatem im częściej siedzi się przed komputerem, im więcej wysyła się wiadomości, tweetuje, komentuje, przegląda portale internetowe, tym szybciej można utracić zdolność czytania długich tekstów ze zrozumieniem i pisania dłuższych form wypowiedzi, zapomina się to, czego się nauczyło na studiach lub podczas tradycyjnej lektury. Dzisiejsi uczniowie i studenci często nie czują potrzeby uczenia się, przecież wszystko można znaleźć w Internecie.
Rozdział 3
Grzeczność w sieci
Nagranie zostało opracowane na podstawie Komunikacji internetowej Urszuli Żydek‑Bednarczuk.
Internet ma swoją netykietę. NetykietaNetykieta (połączenie słów: net z angielskiego – sieć i étiquette z francuskiego formy zachowania się) to zbiór zasad przyzwoitego zachowania się w Internecie, swoista etykieta obowiązująca w sieci. Tak jak w życiu codziennym, tak i w Internecie, należy między innymi z szacunkiem traktować swoich rozmówców, dbać o poprawność językową wypowiedzi czy stosować zwroty grzecznościowe (na przykład proszę, dziękuję). Łamanie zasad netykiety może wiązać się z przykrymi konsekwencjami. Na przykład jeśli ktoś uparcie łamie reguły netykiety, może zostać pozbawiony dostępu do niektórych usług internetowych przez administratora strony internetowej.
W Internecie można znaleźć różne interpretacje netykiety. Jej założeniem jest regulowanie zachowań użytkowników. Netykieta ustala między innymi, jak należy prowadzić rozmowy w Internecie oraz jakiego rodzaju treści można udostępniać w sieci.
Oto niektóre ważne zasady netykiety:
Nie wysyłaj obraźliwych wiadomości. Traktuj innych tak, jak byś sam chciał być traktowany. Zawsze miej na uwadze, że Twoja wiadomość dotrze do szerszej publiczności. Wypowiadaj się ostrożnie. Staraj się, by Twoje komentarze i pytania dotyczyły tematu danej dyskusji. Korzystaj ostrożnie z nietypowych, kolorywch czcionek i diagramów, bo na każdym komputerze mogą się one inaczej wyświetlać.
Chociaż Internet często daje możliwość swobodnego zachowania i nieskrępowanych wypowiedzi, należy jednak pamiętać o zasadach właściwiego zachowania w sieci. Netykieta ułatwia funkcjonowanie w Internecie.
Wskaż, jakie są korzyści użytkowania komputerów w szkole.
Wyjaśnij, co zyskuje, a co traci człowiek, który spędza dużo czasu przed komputerem i w Internecie.
Jak są nazywane zasady odpowiedniego zachowania w Internecie?
Podsumowanie
Obszary zastosowań komputerów:
Komputery usprawniają pracę człowieka, pomagają uczyć się, służą do zabawy. Pozwalają liczyć, pisać, wyszukiwać, tworzyć, zarządzać. Komputery pomagają ludziom w pracy:
w banku – bankomaty, kasy, stanowiska obsługi klienta;
w sklepie – kasy fiskalne, czytnik kodów paskowych;
na poczcie – kasy, zapisywanie transakcji, wykonywanie przelewów;
w aptekach – kasy, wydawanie leków (recepty, zniżki);
na dworcach – kasy, punkty informacyjne;
w biurach – ewidencja, obliczenia finansowe, bilanse, projekty;
w biura projektowe – projektowanie budynków, mostów, dróg, maszyn;
w bibliotekach – ewidencja czytelników, katalogi książek;
w fabrykach – planowanie i kontrolowanie produkcji, sterowanie pracą urządzeń;
w drukarniach – sterowanie maszynami drukarskimi;
kultura – muzyka, film- efekty specjalne, plastyka – grafika komputerowa;
w domu – odtwarzacz CD, magnetowid, pralka automatyczna, telefon komórkowy, fotograficzny aparat cyfrowy, kalkulator.
Przeczytaj zapis dyskusji internetowej na temat: Do czego służy komputer? Weź udział w tej dyskusji, dopisując w kilku zdaniach swoją opinię.
Ćwiczenia
W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.
Zapoznaj się z cytatami w lewej kolumnie. Jakie pytania można postawić zaprezentowanym cytatom? Połącz cytaty z lewej kolumny z pasującymi do nich pytaniami w prawej kolumnie.
Jak korzystanie z komputera wpływa na nasz mózg?, Dlaczego niektórzy ludzie rezygnują z nowoczesnych urządzeń?, Jak niektórzy ludzie korzystają z Internetu i nowoczesnych urządzeń?, Jakie są skutki zbyt częstego korzystania z Internetu?, Jak Internet może wpływać na relacje z ludźmi?
„Budzą się dzięki komórce, przed opuszczeniem łóżka sprawdzają pocztę, odczytują SMS-y z «niecierpiącymi zwłoki» informacjami, wysyłają, kopiują, wklejają. Są zawsze w polu zasięgu. Ucieczka od cywilizacji cyfrowej przydałaby się niejednemu.” | |
„W mózgu zachodzą reakcje chemiczne, które rejestrują i utrwalają nasze doświadczenia. Im więcej czasu spędza się przed komputerami i innymi urządzeniami mobilnymi, czatując, śląc wiadomości tekstowe, wrzucając do sieci filmiki i przeglądając strony, tym szybciej można utracić zdolności pisania i czytania ze zrozumieniem.” | |
„Ludzie, których «ojczyzną» jest cyfrowy świat nowoczesnej technologii, często zaniedbują relacje międzyludzkie, nie pamiętają, jak naprawdę wygląda dotyk czyjejś dłoni, nie wiedzą, jak smakuje pocałunek.” | |
„Niektórzy dziennikarze, np. Paul Miller z portalu The Verge, który zarabiał dzięki sieci, rzucił pracę i zajął się pisaniem książek w zaciszu domku rodzinnego na wsi, twierdził, że nie chce być «chomikiem» biegającym za e-mailami i informacjami.” | |
„Często zaobserwować można, że młodzi ludzie - «cyfrowi tubylcy» mają kłopoty z pamięcią i większość czasu spędzają na wymianie krótkich informacji z otoczeniem, a jedyne, co czytają, to komentarze na portalach społecznościowych. Trudno nawiązują relacje z innymi, nie tworzą wspólnot, nie tworzą więzi z bliskimi. Zmienia się też ich sposób uczenia się. Zamiast czytania książek, czytają streszczenia.” |
Słowniczek
dziennik sieciowy – rodzaj strony internetowej zawierającej uporządkowane chronologicznie wpisy autora. Blogi umożliwiają archiwizację, komentowanie notatek przez czytelników
osoba publikująca swój blog, czyli dziennik w Internecie, zwykle z możliwością komentowania poszczególnych wpisów przez internautów
człowiek urodzony w czasach powszechnego stosowania komputerów i internetu, dla którego są one niezbędnym i zwyczajnym elementem otaczającego świata
zbiór przyjętych w danej społeczności wzorów językowych zachowań grzecznościowych, zwyczajowo przyporządkowanych określonym sytuacjom. Dotyczy na przykład stosowania odpowiednich zwrotów grzecznościowych (np. powitanie, podziękowanie)
(ang. hate – nienawiść) spolszczone słowo angielskie oznaczające osobę, która umieszcza w internecie obraźliwe, napastliwe wpisy używając tzw. mowy nienawiści, nie zamieszczając przy tym żadnej konstruktywnej krytyki
(ang. inter‑network – między‑sieć) – ogólnoświatowy system połączeń między komputerami, określany również jako sieć sieci
(ang. like – lubić) oznaczenie postu świadczące, że nam się on podoba lub że się z nim zgadzamy
(ang. net – sieć i etykieta) – zbiór zasad przyzwoitego zachowania w internecie, swoista etykieta obowiązująca w sieci
(ang. nickname – pseudonim) pseudonim używany w internecie
proces projektowania, konstruowania za pomocą języków programowania programów komputerowych, dzięki którym można wykonywać różne czynności z wykorzystaniem komputera, np. pisanie, gry komputerowe
(fr. savoir wiedzieć, vivre – żyć, sztuka życia), zasady dobrego wychowania; formy towarzyskie, znajomość tych form
połączenie przynajmniej dwóch komputerów w celu wymiany danych. Urządzenia komunikują się ze sobą za pomocą materiałów łączących, np., przewodów, Wi‑Fi lub Bluetooth. Dziś do sieci komputerowej podłączamy nie tylko komputery czy serwery, ale również telefony komórkowe, tablety, telewizory, a nawet pralki, lodówki oraz inne urządzenia AGD
Powrót do e‑podręcznika
E‑podręcznik „Piąta strona świata”
https://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/latest/t/student-canon
115. Okno na świat czy złodziej czasu?
https://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/latest/t/student-canon/m/j0000008RXB6v21