RL7DsnQPL3A8n1
Ilustracja przedstawia baner e-materiału, na którym wyświetla się tytuł „Komputer we współczesnym świecie”.

Komputer we współczesnym świecie

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Wstęp

Przeznaczenie komputera i InternetuinternetInternetu w przeciwieństwie do innych wynalazków zmieniło się z biegiem lat. Komputer wykorzystywany był początkowo jako maszyna do szybkiego liczenia, a Internet służył do sprawnej łączności w wojsku. Tylko nieliczni korzystali z tych dobrodziejstw techniki. Dziś komputer, jak i internet to narzędzia pracy, nauki i rozrywki. Dzięki nim można się porozumiewać, szybko znaleźć potrzebne informacje, dyskutować na forach internetowych, czy też być członkiem jakiejś społeczności. Ludzie urodzeni w latach 80. XX wieku to cyfrowi tubylcy, dla których komputer i internet są po prostu czymś zwyczajnym. Sprawnie korzystają z tych epokowych wynalazków, aby bawić się, robić zakupy, słuchać muzyki. Współcześnie to właśnie w internecie można znaleźć znajomych, pracę, a nawet miłość swego życia. Dziś, dzięki nowoczesnym telefonom można być online praktycznie bez przerwy, mieć stały kontakt z członkami rodziny, czy znajomymi za pośrednictwem e‑maili, SMS‑ów, serwisów społecznościowych. Łatwość wykorzystywania zasobów internetowych i nieograniczony dostęp do mediów cyfrowych ma swoje plusy i minusy. Nie jest bez znaczenia fakt, że młody człowiek przed ukończeniem 21 lat wysłał lub dostał miliony e‑maili lub SMS‑ów, poświęcił kilkanaście tysięcy godzin na obsługę swojej komórki lub spędził kilka tysięcy godzin na profilu społecznościowym. Młodzi ludzie czasem nie wykorzystują wielu pożytecznych aspektów internetu, tracąc czas na bezproduktywne przeglądanie portali plotkarskich, nieustanne wysyłanie wiadomości do znajomych siedzących obok i granie w gry. Coraz mniej czasu poświęca się na realne kontakty z przyjaciółmi, rodziną, które stają się bardzo powierzchowne. Mało kto dziś pisze papierowe listy, kartki świąteczne czy wysyła pocztówki z wakacji. Zamiast pisania, robienia notatek korzystamy z funkcji kopiowania i wklejania, ograniczamy własną pomysłowość i fantazję, nie silimy się na zapamiętywanie, bo wszystko mamy w podręcznej pamięci telefonu.

Angielskie zwroty, które określają przestrzeń internetu – skim – przeglądać, ślizgać się po powierzchni oraz surf [czyt. serf]– spędzać czas na przeglądaniu stron internetowych, bardzo dobrze określają naturę rzeczywistości sieciowej. Oba czasowniki odnoszą się do czynności wykonywanej tylko powierzchniowo, bez zagłębiania się. Można powiedzieć, że dawniej teksty się czytało, zastanawiało się nad ich znaczeniem, dziś przegląda się je pobieżnie; dawniej problem, zagadnienie się zgłębiało, dziś się surfuje, czyli ślizga po powierzchni problemu, nie rozwiązując go. Trzeba się bardzo poważnie zastanowić nad tym, w jaki sposób korzystać z tych współczesnych wynalazków, aby nie ograniczały naszej wolności, pomagały, a nie zniewalały.

Nauczysz się

będziesz bezpiecznie poruszał się po sieci;

  • poznasz zasady netykiety;

  • będziesz świadomie pracował i bawił z użyciem komputera;

  • rozpoznasz zagrożenia płynące z nieustannego korzystania z internetu.

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

Po zapoznaniu się z materiałem uczeń:

  1. doskonali umiejętność rozumienia tekstu w celu stworzenia krótkiej wypowiedzi na zadany temat;

  2. wyciąga wnioski z informacji zawartych w tekście;

  3. rozwija umiejętność wyrażania własnych opinii na temat poruszony w wysłuchanym tekście;

  4. redaguje argumenty i wykorzystuje przykłady z tekstu;

  5. doskonali umiejętność udziału w dyskusji, słuchania innych i wyrażania swoich myśli w sposób zrozumiały, odpowiedzialny i poprawny.

m7f81cb847925c28a_1502093859156_0

KOMPUTER WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE – audiobook

Rozdziały:

  1. Dylematy nauczycielki – blog

  2. Tymczasowa ucieczka od cywilizacji

  3. Grzeczność w sieci

1
Notatka dla prowadzącego

Notatka dla prowadzącego:

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.

Rj2QoQM2NlQcT

Scenariusz lekcji
Plik PDF o rozmiarze 690.90 KB w języku polskim
Wskazówka

Podczas słuchania audiobooka skorzystaj z załączonej karty pracy i wynotuj kilka przykładów korzyści i zagrożeń związanych z uczestnictwem w wirtualnej rzeczywistości.

R4OQo2MfIfLHq1
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Wersja tekstowa z wyróżnieniem pojęć

Kompyter we współczesnym świecie

Rozdział 1 
Dylematy nauczycielki – blogblogblog

Nagranie zawiera rozważania o zaletach i wadach komputerów oraz Internetu w szkole na podstawie tekstu Wiktorii Łakoty, Blaski i cienie Internetu.

Dla każdego ucznia po laptopie!
Wreszcie uczniowie wszystko mieliby w jednym miejscu i nie słyszałabym: Zapomniałem zeszytu i książki. Tak, każdy uczeń powinien otrzymać laptop z dostępem do Internetu. Jest przecież tyle wspaniałych materiałów w sieci, które mogłabym wykorzystać na lekcji, a każdy uczeń miałby monitor przed nosem i nie narzekał proszę pani z końca sali lekcyjnej nic nie widać. A prace pisemne? – nareszcie wszyscy pisaliby czytelnie, nie siedziałabym godzinami nad rozszyfrowaniem uczniowskich bazgrołów. Tak, to kusząca perspektywa. A na lekcji o malarstwie mogłabym razem z uczniami odbywać wirtualne podróże po muzeach świata. Ach, jakich rumieńców nabrałby w końcu zawód nauczyciela, wszystko przyspieszyłoby, a uczniowie z prędkością światła rozwiązywaliby zadania, pisali charakterystyki bohaterów, odnajdowali fragmenty powieści i je analizowali! No tak, ale jak w trzydziestoosobowej klasie zapanować nad tym, aby Jaś z Małgosią otworzyli w komputerze właściwe materiały i nie wchodzili cichaczem na Facebooka, aby zalajakowaćlajkzalajakować zdjęcie koleżanki lub polubić nową fryzurę Marka z V c albo, co gorsza, zamieścić hejthejterhejt pod zdjęciem Kasi z wakacji? Jak nauczyć ich pisania kształtnych liter, długich pięknych zdań? Przecież nawet nie będę mogła wyjaśnić porządnie zasad ortografii, nic nie zapamiętają, komputer im podpowie, jak napisać huk czy gżegżółka! Jak zmuszę ich do myślenia, kiedy będą poznawali wyrazy i sztukę budowania zdań tylko przez dotknięcie myszą i przesunięcie we właściwe miejsce na ekranie? Przecież przesuwanie obiektów ruchem ręki, zawsze takim samym, niezależnie czy piszemy o harcie ducha, czy charcie na polowaniu, nie utrwala w pamięci, o jaki hart chodzi. Wiem przecież, że przepisywanie z tablicy ręcznie daje lepsze efekty. Zmusza do zapamiętania ruchów ręki. Tak, tu komputer przegrywa z tradycyjnymi sposobami nauczania. Co zrobię, jeśli uczniowie będą mieli wszystko w laptopach, a one się zawieszą, lekcja trwa 45 minut? Czy wtedy dalsze prowadzenie zajęć będzie możliwe? W naszej szkole jest jeszcze jeden problem, przynajmniej raz w tygodniu od rana do popołudnia na monitorach pojawia się komunikat: brak dostępu do Internetu.

Rozdział 2 
Tymczasowa ucieczka od cywilizacji

Nagranie zawiera rozważania na temat cyfrowej emigracji na podstawie tekstu Beaty Chomątowskiej E‑Migranci z „Tygodnika Powszechnego”.

W styczniu 2017 roku pewna matka trójki nastolatków wcisnęła przycisk wyłącz i na siedem miesięcy odseparowała rodzinę od Internetu, telefonu i telewizora. O dziwo, wszyscy przeżyli. Nie odnotowano żadnych obrażeń na ciele ani umyśle. Taki komunikat może przyprawiać o dreszcze tych wszystkich, którzy dzięki smartfonom i dostępnemu darmowemu Wi‑Fi są nieustannie online. Budzą się dzięki komórce, przed opuszczeniem łóżka sprawdzają pocztę, odczytują SMS‑y z niecierpiącymi zwłoki informacjami, wysyłają, kopiują, wklejają. Są zawsze w polu zasięgu. Ucieczka od cywilizacji cyfrowej przydałaby się niejednemu.
Jak pisze Nicolas Car, autor książki Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg, nieustanne korzystanie z mediów cyfrowych zmienia nie tylko nasze nawyki, lecz i mózg. W mózgu zachodzą reakcje chemiczne, które rejestrują i utrwalają nasze doświadczenia. Im więcej czasu spędza się przed komputerami i innymi urządzeniami mobilnymi, czatując, śląc wiadomości tekstowe, wrzucając do sieci filmiki i przeglądając strony, tym szybciej można utracić zdolności pisania i czytania ze zrozumieniem.
Ludzie, których ojczyzną jest cyfrowy świat nowoczesnej technologii, często zaniedbują relacje międzyludzkie, nie pamiętają, jak naprawdę wygląda dotyk czyjejś dłoni, nie wiedzą, jak smakuje pocałunek. Być może właśnie wrażliwość takich osób zostałaby uratowana podczas czasowej emigracji z sieci, tymczasowego odcięcia się od technologii informacyjnych. Proponowanie pobytu na łonie natury jako odtrutki na cyfrowy świat może dla niektórych brzmieć bardzo groźnie. No bo jakże to tak, bez Internetu? Jak żyć? Trzeba by spróbować.
Pomysły odcięcia się od cywilizacji były znane ludziom wcześniej. W XIX wieku pisarz i poeta Henry David Thoreau wyznał: Zamieszkałem w lesie, ponieważ chciałem żyć świadomie. Chciałem czerpać ze źródeł życia jego istotę. Zbudował sobie własnoręcznie chatkę nad stawem i zamieszkał w niej, oddzielając się od nowoczesności. Niektórzy dziennikarze, np. Paul Miller z portalu The Verge, który zarabiał dzięki sieci, rzucił pracę i zajął się pisaniem książek w zaciszu domku rodzinnego na wsi, twierdził, że nie chce być chomikiem biegającym za e‑mailami i informacjami. Młodym ludziom i uzależnionym od sieci przedstawicielom innych pokoleń taka decyzja wydaje się niezrozumiała.
Często zaobserwować można, że młodzi ludzie – cyfrowi tubylcycyfrowy tubyleccyfrowi tubylcy mają kłopoty z pamięcią i większość czasu spędzają na wymianie krótkich informacji z otoczeniem, a jedyne, co czytają, to komentarze na portalach społecznościowych. Trudno nawiązują relacje z innymi, nie tworzą wspólnot, nie tworzą więzi z bliskimi. Zmienia się też ich sposób uczenia się. Zamiast czytania książek, czytają streszczenia. Nie studiują tekstów, tylko pobieżnie je poznają. Forma uczenia się wpływa na zapamiętywanie pojedynczych informacji i pojęć. W mózgu czytelnika książek szczególnie aktywne okazują się obszary związane z językiem, pamięcią i przetwarzaniem bodźców wizualnych w niewielkim stopniu natomiast obszary, które uczestniczą w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów – pisze Nicolas Car. Zatem im częściej siedzi się przed komputerem, im więcej wysyła się wiadomości, tweetuje, komentuje, przegląda portale internetowe, tym szybciej można utracić zdolność czytania długich tekstów ze zrozumieniem i pisania dłuższych form wypowiedzi, zapomina się to, czego się nauczyło na studiach lub podczas tradycyjnej lektury. Dzisiejsi uczniowie i studenci często nie czują potrzeby uczenia się, przecież wszystko można znaleźć w Internecie.

Rozdział 3 
Grzeczność w sieci

Nagranie zostało opracowane na podstawie Komunikacji internetowej Urszuli Żydek‑Bednarczuk.

Internet ma swoją netykietę. NetykietanetykietaNetykieta (połączenie słów: net z angielskiego – siećétiquette z francuskiego formy zachowania się) to zbiór zasad przyzwoitego zachowania się w Internecie, swoista etykieta obowiązująca w sieci. Tak jak w życiu codziennym, tak i w Internecie, należy między innymi z szacunkiem traktować swoich rozmówców, dbać o poprawność językową wypowiedzi czy stosować zwroty grzecznościowe (na przykład proszę, dziękuję). Łamanie zasad netykiety może wiązać się z przykrymi konsekwencjami. Na przykład jeśli ktoś uparcie łamie reguły netykiety, może zostać pozbawiony dostępu do niektórych usług internetowych przez administratora strony internetowej.

W Internecie można znaleźć różne interpretacje netykiety. Jej założeniem jest regulowanie zachowań użytkowników. Netykieta ustala między innymi, jak należy prowadzić rozmowy w Internecie oraz jakiego rodzaju treści można udostępniać w sieci.

Oto niektóre ważne zasady netykiety:
Nie wysyłaj obraźliwych wiadomości. Traktuj innych tak, jak byś sam chciał być traktowany. Zawsze miej na uwadze, że Twoja wiadomość dotrze do szerszej publiczności. Wypowiadaj się ostrożnie. Staraj się, by Twoje komentarze i pytania dotyczyły tematu danej dyskusji. Korzystaj ostrożnie z nietypowych, kolorywch czcionek i diagramów, bo na każdym komputerze mogą się one inaczej wyświetlać.

Chociaż Internet często daje możliwość swobodnego zachowania i nieskrępowanych wypowiedzi, należy jednak pamiętać o zasadach właściwiego zachowania w sieci. Netykieta ułatwia funkcjonowanie w Internecie.

Polecenie 1

Wskaż, jakie są korzyści użytkowania komputerów w szkole.

Polecenie 2

Wyjaśnij, co zyskuje, a co traci człowiek, który spędza dużo czasu przed komputerem i w Internecie.

Polecenie 3

Jak są nazywane zasady odpowiedniego zachowania w Internecie?

m7f81cb847925c28a_1536830208409_0
m7f81cb847925c28a_1502093867461_0

Podsumowanie

Obszary zastosowań komputerów:
Komputery usprawniają pracę człowieka, pomagają uczyć się, służą do zabawy. Pozwalają liczyć, pisać, wyszukiwać, tworzyć, zarządzać. Komputery pomagają ludziom w pracy:

  • w banku – bankomaty, kasy, stanowiska obsługi klienta;

  • w sklepie – kasy fiskalne, czytnik kodów paskowych;

  • na poczcie – kasy, zapisywanie transakcji, wykonywanie przelewów;

  • w aptekach – kasy, wydawanie leków (recepty, zniżki);

  • na dworcach – kasy, punkty informacyjne;

  • w biurach – ewidencja, obliczenia finansowe, bilanse, projekty;

  • w biura projektowe – projektowanie budynków, mostów, dróg, maszyn;

  • w bibliotekach – ewidencja czytelników, katalogi książek;

  • w fabrykach – planowanie i kontrolowanie produkcji, sterowanie pracą urządzeń;

  • w drukarniach – sterowanie maszynami drukarskimi;

  • kultura – muzyka, film- efekty specjalne, plastyka – grafika komputerowa;

  • w domu – odtwarzacz CD, magnetowid, pralka automatyczna, telefon komórkowy, fotograficzny aparat cyfrowy, kalkulator.

Praca domowa

Przeczytaj zapis dyskusji internetowej na temat: Do czego służy komputer? Weź udział w tej dyskusji, dopisując w kilku zdaniach swoją opinię.

R15ACTFDx3XX81
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RtOEghE4Sb9tI1
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół (symbol pobierania pliku) i napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego załącznik do pracy domowej.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.Plik PDF, wielkość 450 KB.
m7f81cb847925c28a_1503905579466_0

Ćwiczenia

Wskazówka

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.

RpfYNOtVDrfjo
Ćwiczenie 1
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 1. zatytułowane „Blaski i cienie komputerów”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: „Na podstawie tekstu zwierzeń nauczycielki zaznacz korzyści i zagrożenia płynące z użytkowania komputera w czasie lekcji”. Poniżej polecenia znajduje się tabelka. Jej wiersze zawierają wypisane skutki korzystania z komputera. W kolumnach jest miejsce na zaznaczenie czy jest to korzyść czy zagrożenie. W prawnym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
RLeGnJEegldx61
Ćwiczenie 2
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 2. zatytułowane „Korzyści e-migracji”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: „Zapoznaj się z cytatami w lewej kolumnie. Jakie pytania można postawić zaprezentowanym cytatom? Połącz cytaty z lewej kolumny z pasującymi do nich pytaniami w prawej kolumnie”. Poniżej znajduje się pięć kafelków z cytatami oraz pięć kafelków z pytaniami. Należy przypisać pytania cytatom, przesuwając kafelki w górę lub w dół. W prawnym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1SMFyTiCODgQ1
Ćwiczenie 3
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 3. zatytułowane „Internetowy savoir-vivre (em-mail)”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: „Uczeń chce wysłać e-mail do swojego dawnego wychowawcy, żeby zaprosić go na spotkanie klasowe po latach. Jakie sformułowania mogłyby znaleźć się w takim e-mailu? Zdecyduj, które z wymienionych zdań są zgodne z netykietą. Zaznacz prawidłowe odpowiedzi”. Poniżej znajduje się dziewięć zwrotów. Należy wybrać odpowiednie. W prawnym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RjktYy0oCS70n
Ćwiczenie 4
Na ekranie pokazane jest w ramce Ćwiczenie 4. zatytułowane „Internetowy savoir-vivre (Forum dyskusyjne)”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: „Poniżej znajdują się wypowiedzi z forum internetowego, które łamią zasady netykiety. Do zaprezentowanych cytatów z forum przyporządkuj zasady netykiety, które zostały naruszone”. Poniżej znajduje się pięć cytatów pochodzących z forum. Pod każdym z nich znajduje się okienko, w którym jest napis „Wybierz odpowiedź” i strzałka w dół. Po naciśnięciu na okienko rozwija się lista możliwych odpowiedzi. W prawnym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
j.polski_scen8_cw4
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
m7f81cb847925c28a_1502358147126_0

Słowniczek

blog
blog

dziennik sieciowy – rodzaj strony internetowej zawierającej uporządkowane chronologicznie wpisy autora. Blogi umożliwiają archiwizację, komentowanie notatek przez czytelników

bloger
bloger

osoba publikująca swój blog, czyli dziennik w Internecie, zwykle z możliwością komentowania poszczególnych wpisów przez internautów

cyfrowy tubylec
cyfrowy tubylec

człowiek urodzony w czasach powszechnego stosowania komputerów i internetu, dla którego są one niezbędnym i zwyczajnym elementem otaczającego świata

etykieta językowa
etykieta językowa

zbiór przyjętych w danej społeczności wzorów językowych zachowań grzecznościowych, zwyczajowo przyporządkowanych określonym sytuacjom. Dotyczy na przykład stosowania odpowiednich zwrotów grzecznościowych (np. powitanie, podziękowanie)

hejter
hejter

(ang. hate – nienawiść) spolszczone słowo angielskie oznaczające osobę, która umieszcza w internecie obraźliwe, napastliwe wpisy używając tzw. mowy nienawiści, nie zamieszczając przy tym żadnej konstruktywnej krytyki

internet
internet

(ang. inter‑network – między‑sieć) – ogólnoświatowy system połączeń między komputerami, określany również jako sieć sieci

lajk
lajk

(ang. like – lubić) oznaczenie postu świadczące, że nam się on podoba lub że się z nim zgadzamy

netykieta
netykieta

(ang. net – sieć i etykieta) – zbiór zasad przyzwoitego zachowania w internecie, swoista etykieta obowiązująca w sieci

nick
nick

(ang. nickname – pseudonim) pseudonim używany w internecie

programowanie
programowanie

proces projektowania, konstruowania za pomocą języków programowania programów komputerowych, dzięki którym można wykonywać różne czynności z wykorzystaniem komputera, np. pisanie, gry komputerowe

savoir‑vivre
savoir‑vivre

(fr. savoir wiedzieć, vivre – żyć, sztuka życia), zasady dobrego wychowania; formy towarzyskie, znajomość tych form

sieć komputerowa
sieć komputerowa

połączenie przynajmniej dwóch komputerów w celu wymiany danych. Urządzenia komunikują się ze sobą za pomocą materiałów łączących, np., przewodów, Wi‑Fi lub Bluetooth. Dziś do sieci komputerowej podłączamy nie tylko komputery czy serwery, ale również telefony komórkowe, tablety, telewizory, a nawet pralki, lodówki oraz inne urządzenia AGD

m7f81cb847925c28a_1522759004116_0

Powrót do e‑podręcznika

E‑podręcznik „Piąta strona świata”

https://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/latest/t/student-canon

115. Okno na świat czy złodziej czasu?

https://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/latest/t/student-canon/m/j0000008RXB6v21