Konfrontowanie marzeń z rzeczywistością w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna realia historyczne czasów, których dotyczy fabuła Przedwiośnia,

• zna realia historyczne momentu powstania Przedwiośnia,

• wie, jak jest rola symboli w powieści Stefana Żeromskiego.

b) Umiejętności

Uczeń:

• interpretuje tytuł powieści Stefana Żeromskiego i przedstawia własne koncepcje interpretacyjne, uwzględniając realia historyczne i fabułę dzieła,

• analizuje znaczenia opowieści o szklanych domach,

• dyskutuje na temat roli, jaką odgrywają marzenia w życiu człowieka.

2. Metoda i forma pracy

Metoda ekspresywna: uczniowie ilustrują swoje marzenia na kartkach.

Metoda praktyczna: uczniowie analizują poszczególne aspekty powieści Przedwiośnie.

W formie swobodnej wymiany zdań: dyskusja o roli marzeń w życiu człowieka.

3. Środki dydaktyczne

1. Słownik terminów literackich.

2. Czyste kartki o formacie A4.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel daje każdemu uczniowi czystą kartkę. Mają oni przygotować ilustrację na następujący temat: moje marzenia, oczekiwania, pragnienia w stosunku do przyszłości. Po kilku minutach nauczyciel zbiera prace, których analizę i ocenę przedstawi na kolejnych zajęciach.

b) Faza realizacyjna

„Przedmioty, pojęcia, wyobrażenia, przeżycia związane są jakimś wewnętrznym stosunkiem (współbrzmiące, kojarzące się, mające wspólny rytm) z innym przedmiotem, pojęciem itd.” (W. Kopaliński) – nauczyciel pyta uczniów, o jakim pojęciu jest mowa w powyższym cytacie (ewentualnie podpowiada w formie przykładów konkretnych symboli). Uczniowie wyszukują symbole i zapoznają się z definicją symbolu zawartą w słowniku terminów literackich.

Nauczyciel pyta wybranych uczniów o fabułę Przedwiośnia. Uczniowie przybliżają realia historyczne czasów opisywanych w powieści.

Uczniowie w formie swobodnej wymiany zdań, naprowadzani pytaniami nauczyciela, zastanawiają się nad znaczeniami ukrytymi w tytule powieści Stefana Żeromskiego. Przedstawiają i uzasadniają (w oparciu o fakty historyczne i fabułę powieści) swoje interpretacje.

Uczniowie analizują obraz szklanych domów zarysowany przez ojca Cezarego Baryki. Zastanawiają się nad znaczeniami tego symbolu – szukają jego współczesnych odniesień
i interpretacji.

c) Faza podsumowująca

Jaką rolę pełnią marzenia w życiu człowieka? Pozytywną – konstruktywną, aktywizującą, dającą nadzieje i siły do pokonywania przeszkód czy może negatywną – odrywającą od rzeczywistości, prowadzącą do frustracji i zniechęcenia? Uczniowie szukają odpowiedzi na powyższe pytania. Dzielą się swoimi przemyśleniami i opiniami.

5. Bibliografia

1. Kopaliński W., Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa 1995.

2. Roszkowski W., Historia Polski 1914‑1993, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.

3. Żeromski S., Przedwiośnie, PIW, Warszawa 1995.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Przypomnij sobie sytuację, kiedy Twoje oczekiwania zostały zniszczone przez konfrontację
z rzeczywistością. Jakie uczucie towarzyszyło temu doświadczeniu? Przygotuj na ten temat wypowiedź ustną.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak