Kraje rozwijające się i kraje neutralne. Rodzaje państw i ich charakterystyka

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• zna atrybuty państwa,

• wie, co to są niesuwerenne organizacje terytorialne,

• zna status prawnomiędzynarodowy Andory i Monako,

• wie, jakie są rodzaje państw,

• wie, co to jest neutralność i polityka neutralności,

• rozumie pojęcie „państwa rozwijające się” i wymienia przykłady takich państw.

b) Umiejętności

Uczeń:

• rozróżnia państwa od niesuwerennych organizacji terytorialnych,

• podaje i analizuje przykłady państw neutralnych.

2. Metoda i forma pracy

Metoda poszukująca: uczniowie zastanawiają się nad tym, według jakich kryteriów możemy różnicować państwa i podają swoje propozycje. Nauczyciel tłumaczy, co to są niesuwerenne organizacje terytorialne. Wybrani wcześniej uczniowie przedstawiają krótką charakterystykę politycznego statusu Andory i Monako.

Metoda podająca: nauczyciel wymienia i omawia kryteria służące charakteryzowaniu państw. Podaje przykłady. Uczniowie słuchają i zapisują najważniejsze fakty.

Ostatnia część zajęć będzie miała charakter praktycznego powtórzenia wiadomości z lekcji. Nauczyciel nazywa konkretne państwo, a wybrany uczeń odnajduje je na mapie
i charakteryzuje według wcześniej poznanych kryteriów (można jednocześnie sprawdzić wiedzę uczniów na temat poszczególnych krajów – m.in. stolica, forma rządów, dominujące wyznanie, gospodarka).

W formie konkursu: dzielimy klasę na kilka grup. Każda z nich wybiera sobie państwo
i rysuje jego charakterystykę. Pozostała część klasy ma odgadnąć, o jakim kraju jest mowa.

3. Środki dydaktyczne

1. Mapa polityczna świata.

2. Słownik języka polskiego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Jak można zróżnicować państwa? Nauczyciel wymienia kryteria: ekonomiczne, geograficzne i polityczne (ustrojowe). Uczniowie przedstawiają swoje propozycje.

Uczniowie nazywają najważniejsze cechy charakteryzujące Polskę jako państwo
(m.in. demokracja, wolny rynek, kraj w przeważającej części nizinny, dostęp do morza, członkostwo w UE i NATO).

Na koniec nauczyciel podkreśla, że wszystkie państwa, niezależnie od jakichkolwiek podziałów, w świetle prawa międzynarodowego są suwerenne i względem siebie równe.

b) Faza realizacyjna

1. Podkreślenie, że w świetle prawa międzynarodowego tylko twory suwerenne mogą być nazywane państwami (uczniowie przypominają sobie i wymieniają atrybuty państwa).

2. Wybrani uczniowie w formie krótkich referatów przedstawiają status prawny Andory
   i Monako.

3. Podział państw według podstawowych kryteriów (strukturalnych, ekonomicznych, geograficznych). Uczniowie podają przykłady państw odpowiadających poszczególnym charakterystykom.

4. Omówienie zagadnienia: neutralność państw. Wyjaśnienie politycznego
   i książkowego znaczenia terminu „neutralność”. Uczniowie konstruują zdania
   z użyciem tego słowa.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie charakteryzują poszczególne państwa według kryteriów omawianych w trakcie lekcji. Podają przykłady konkretnych państw w oparciu o ich ogólną charakterystykę. Nauczyciel przeprowadza konkurs.

5. Bibliografia

1. Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, wyd. 11, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2006.

2. Sutor J., Państwa neutralne i niezaangażowane, Wiedza Powszechna,
   Warszawa 1972.

3. Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Powtórz wiadomości z lekcji.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz niniejszy jest poświęcony charakterystyce państw według określonych kryteriów. Szczególna uwaga została zwrócona na państwa rozwijające się oraz państwa trwale neutralne.