Narzędzia rysunkowe

Narzędziem rysunkowym jest wszystko, co pozostawia ślad na płaszczyźnie. W plastyce do najbardziej znanych należą: ołówek, węgiel, kredka, pastel, piórko, tusz rozprowadzany patykiem, pędzlem, mazak, kreda. Można do rysunku używać nawet palców. Od używanych narzędzi nazwę biorą najczęściej techniki rysunkowe, np. ołówek, węgiel, rysunek pędzlem, rysunek patykiem itp. Każde ze stosowanych narzędzi pozostawia inny ślad na płaszczyźnie. Najbardziej powszechnym narzędziem rysunkowym jest ołówek. W zależności od stopnia twardości pozostawia on linie różnej grubości i porowatości.

RBZf69Y5sWU0j

Ilustracja interaktywna przedstawia rodzaje ołówków. Grafika podzielona jest na dwie poziome części. U dołu znajdują się ołówki w różnych kształtach, natomiast u góry, nad każdym z nich ukazane są przykłady śladów jakie można nimi uzyskać oraz numeracja oznaczająca miękkość grafitu (4H, 3H, 2H, HB, H, B, 2B, 4B, 6B). Obie części oddziela linia prosta z grotami strzałek na obu końcach. Jej lewa połowa jest koloru niebieskiego, natomiast prawa czerwonego. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ołówki twarde – im wyższa numeracja, tym większy stopień twardości, delikatniejsza i jaśniejsza linia, 2. Ołówki miękkie – im wyższa numeracja, tym mniejszy stopień twardości, grubsza i ciemniejsza linia.

Ilustracja interaktywna przedstawia rodzaje ołówków. Grafika podzielona jest na dwie poziome części. U dołu znajdują się ołówki w różnych kształtach, natomiast u góry, nad każdym z nich ukazane są przykłady śladów jakie można nimi uzyskać oraz numeracja oznaczająca miękkość grafitu (4H, 3H, 2H, HB, H, B, 2B, 4B, 6B). Obie części oddziela linia prosta z grotami strzałek na obu końcach. Jej lewa połowa jest koloru niebieskiego, natomiast prawa czerwonego. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ołówki twarde – im wyższa numeracja, tym większy stopień twardości, delikatniejsza i jaśniejsza linia, 2. Ołówki miękkie – im wyższa numeracja, tym mniejszy stopień twardości, grubsza i ciemniejsza linia.

1

2

1. Ołówki twarde – im wyższa numeracja, tym większy stopień twardości, delikatniejsza i jaśniejsza linia

2. Ołówki miękkie – im wyższa numeracja, tym mniejszy stopień twardości, grubsza i ciemniejsza linia.

Linia

Jednym z podstawowych środków wyrazu plastycznego jest linia będąca głównym tworzywem rysunku. W pracy plastycznej linie często przybierają kształt różnych kresek, których ślad związany jest przede wszystkim z narzędziem, które zostało użyte.

Przed wykonaniem poniższego ćwiczenia zapoznaj się z pojęciem sangwinaSangwinasangwina.

RoGw6TEY7AHKm

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij znaczenie pojęcia sangwina.

Wyjaśnij znaczenie pojęcia sangwina.

Poniżej przedstawiono rysunki artystów wykonane za pomocą różnych narzędzi. Przyjrzyj się ilustracjom, a następnie przyporządkuj techniki i narzędzia rysunkowe do poszczególnych dzieł.

węgiel, tusz, ołówek, sangwina

.................

.................

.................

.................

Figura i tło

RyfCm5cDOCByQ

Ćwiczenie 2

Wymień znane narzędzia rysunkowe.

Wymień znane narzędzia rysunkowe.

Co można zobaczyć na rysunku znajdującym się poniżej?

• Wazę na czarnym tle
• Profile dwóch twarzy na białym tle
• Wazę na czarnym tle oraz profile dwóch twarzy na białym tle

Wyobrażenie konturuKonturkonturu umożliwia „zabawę” z figurą i tłem. Przyjrzyj się uważnie kolejnym ilustracjom. Zaobserwuj, jak w miejscu połączenia czarnych i białych plam powstaje wyobrażenie konturu. Zwróć uwagę na to, że w zależności od tego jak kierujesz swój wzrok, kontur może znajdować się na krawędzi białej lub czarnej.

RW5hiGOEUb9Ja1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę abstrakcyjną. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w czarną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana.

R1APU8mNgQgMQ

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w ciemną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana. Na czarnym obszarze został naniesiony dodatkowy biały rysunek tworząc z niego głowę zwierzęcia o rozwartej paszczy. Zygzakowate linie tworzą zęby, kółko to oko, szpiczasty kształt w górnym lewym rogu to ucho a falowane linie po przeciwnej stronie płaszczyzny to nos i wąsy.

RypHXSlUyQH2f1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę abstrakcyjną. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w czarną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana.

RRPyjKNIVOMP4

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w ciemną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana. Na białym obszarze został naniesiony dodatkowy czarny rysunek tworząc z niego głowę myszy. Dwie okrągłe linie tworzą uszy, dwie nieregularne kropki to oczy, natomiast przedzielony pionową kreską szpic kształtu to nos.

RZzSmLfHhhOgJ1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w ciemną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana. Na czarnym obszarze został naniesiony dodatkowy biały rysunek tworząc z niego głowę zwierzęcia o rozwartej paszczy. Zygzakowate linie tworzą zęby, kółko to oko, szpiczasty kształt w górnym lewym rogu to ucho a falowane linie po przeciwnej stronie płaszczyzny to nos i wąsy. Również na białym obszarze został naniesiony dodatkowy czarny rysunek, tworząc z niego głowę myszy w otwartej paszczy czarnego zwierzęcia. Dwie okrągłe linie tworzą uszy gryzonia, dwie nieregularne kropki to oczy, natomiast przedzielony pionową kreską szpic kształtu to nos.

Powyższa analiza pokazuje, jak w miejscu łączenia plam powstaje linia będąca tylko naszym wyobrażeniem.

Ćwiczenie 3

R1Ucm4J0x204I

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w ciemną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana. Na białym obszarze został naniesiony dodatkowy czarny rysunek tworząc z niego głowę myszy. Dwie okrągłe linie tworzą uszy, dwie nieregularne kropki to oczy, natomiast przedzielony pionową kreską szpic kształtu to nos.

R15vXrFd5sGCS

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Praca podzielona jest na dwie płaszczyzny: białą znajdującą się po lewej stronie oraz czarną po prawej. Biały kształt po lewej wbija się ostrym kątem w ciemną przestrzeń płaszczyzny po prawej. Krawędź granicy oddzielającej oba kolory jest pofalowana. Na czarnym obszarze został naniesiony dodatkowy biały rysunek tworząc z niego głowę zwierzęcia o rozwartej paszczy. Zygzakowate linie tworzą zęby, kółko to oko, szpiczasty kształt w górnym lewym rogu to ucho a falowane linie po przeciwnej stronie płaszczyzny to nos i wąsy.

R1P6wZktu4qJU

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Przeczytaj poniższe zdania i przyporządkuj je do właściwych miejsc.

Biała figura sprawia wrażenie, że jest z przodu, zaś czarne tło z tyłu., Wyobrażony kontur przynależy do płaszczyzny czarnej., Czarna figura posiada kształt, zaś biała staje się bezkształtnym tłem., Czarna figura sprawia wrażenie, że jest z przodu, zaś białe tło z tyłu., Wyobrażony kontur przynależy do płaszczyzny białej., Białe tło wygląda tak, jakby rozprzestrzeniało się poza czarną figurą., Czarne tło wygląda tak, jakby rozprzestrzeniało się poza białą figurą., Biała figura posiada kształt, zaś czarna staje się bezkształtnym tłem.

Ilustracja 1
Ilustracja 2

Pozytyw i negatyw

Polecenie 2

Poniżej zamieszczono przykładowe ilustracje (pozytywPozytywpozytyw i negatywNegatywnegatyw), odwołujące się do zjawiska figury i tła. Są to przedstawienia abstrakcyjne. Za pomocą MiniPainta spraw, aby białe płaszczyzny nabrały znaczenia, dorysowując np. linie, kropki.

W tym celu Pobierz ilustrację niezbędną do wykonania zadania, klikając na przycisk „Pobierz załącznik”. Następnie skorzystaj z aplikacji MiniPaint, dostępnej poniżej - otwórz zapisany wcześniej obrazek (opcja Plik->Otwórz, wskazanie obrazka zapisanego na dysku komputera).

R14rrGcuxQ37l1

Ilustracje do pobrania.

Ilustracje do pobrania.

R5gqGgAyZcQ3g1

Ilustracja przedstawia dwie czarno-białe grafiki abstrakcyjne. Każda z grafik składa się z dwóch płaszczyzn czarnego i białego koloru. Oba obszary oddziela nieregularna linia granicy. W obu przypadkach linia ta ma ten sam kształt. Obrazy różnią się między sobą tym, że grafika po prawej stronie stanowi negatyw grafiki po lewej. Czarna plama w wersji lewej – w wersji prawej jest biała, natomiast biała w wersji lewej - w wersji prawej jest czarna.

R1WeXxTCzczJ71

Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.

Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.

Szkic

Artyści często noszą przy sobie szkicowniki i narzędzia rysunkowe. Najczęściej są to różnej grubości i miękkości ołówki. W ten sposób mogą w krótkim czasie szkicowaćSzkicszkicować postacie, zjawiska, przedmioty lub sceny. Niekiedy przed powstaniem ostatecznego dzieła powstaje cały cykl szkiców, czyli notatek rysunkowych, które są szybkim zapisem poprzedzającym właściwą pracę i ułatwiają osiągnięcie zamierzonego efektu.

Poniżej przedstawiono dwa studiaStudiumstudia rysunkowe poprzedzone szkicami. Przyjrzyj się, jak wygląda szkic, a jak ukończone studium.

Fotografia jako sposób notowania i obserwowania

Od czasu wynalezienia aparatu fotograficznego artyści odwołują się również do fotografii jako sposobu notowania i obserwowania rzeczywistości. Zobacz, jak zdjęcia stały się inspiracją dla twórczości artysty grafika Michała Rygielskiego.

Aparat fotograficzny w telefonie komórkowym również może stać się narzędziem do zapisywania otaczającego świata, zastępując tradycyjny szkicownik. Poniżej zamieszczono przykłady studium drzewka cytrynowego wykonane aparatem z telefonu komórkowego.

Rysunek techniczny

Inną rolę pełni linia w pracy architekta czy projektanta. Zanim powstanie gotowy obiekt, musi on sporządzić bardzo precyzyjny rysunek technicznyRysunek technicznyrysunek techniczny, w którym uwzględni jego wymiary i proporcje. W rysunku technicznym można wykorzystywać tradycyjne przyrządy kreślarskie (np. cyrkiel, kątomierz, ekierkę, linijkę), które coraz częściej zastępowane są specjalistycznym oprogramowaniem graficznym

Poniżej umieszczono przykład rysunku technicznego detalu architektonicznego pałacu. Przyjrzyj się rodzajom linii na rysunku i zwróć uwagę na ich zróżnicowanie oraz jak wiele zawierają informacji, których odczytanie jest proste dla osób znających język techniczny.

RAc5NdD4yazeJ1

Ilustracja przedstawia rysunek techniczny autorstwa Aleksandry Truchel-Tredel. Grafika składa się z trzech rysunków oraz dwóch zdjęć. Po lewej stronie znajdują cię dwa rysunki. Pierwszy jest to przekrój tralki oraz ściany wraz z gzymsem i podstawą, w której tralka została zamontowana. Na rysunku zostało umieszczone wymiarowanie oraz podpis „PRZEKRÓJ A.A 1:5”. Następny rysunek ukazuje tralkę z gzymsem i podstawą z przodu – podpisany jest: „WIDOK Z PRZODU 1:5”. Po prawej stronie grafiki, u góry znajduje się opis: „DETALE- BUDYNEK GŁÓWNY”, „ELEWACJA PÓŁNOCNA”, „DETAL F”. Poniżej mieści się mała czarno-biała grafika przedstawiająca długą elewację zabytkowego budynku, pod którą widnieją dwa zdjęcia ukazujące umiejscowienie tralek w elementach architektonicznych ścian.

Rysunek techniczny - rzuty

Rysunek techniczny stosowany jest również przy projektowaniu wnętrz i przedmiotów użytkowych. Najbardziej znane są rzuty pomieszczeń pokazujące rozstaw ścian, okien, ale także całą aranżację wnętrza, czyli rozmieszczenie mebli, sprzętów.

Aby oddać przedmiot w rysunku technicznym, w odpowiednich proporcjach należy go przenieść na arkusz papieru i nadać mu kształt płaski, czyli bryły zastąpić figurami. Takie przedstawienie nazwa się rzutowaniem. Należy zamieścić także wymiary rzeczywiste. Tak wykonany rysunek umożliwia odczytanie wszystkich informacji o rzeczywistym przedmiocie.

Rysunki takie sporządza się w układzie trzech płaszczyzn: w rzucie z przodu (I), w rzucie bocznym - z lewej strony (II) i w rzucie z góry (III).

RlrMLdguoBv4f1

Ilustracja przedstawiająca rzutowanie. Po lewej stronie grafiki ukazany jest przestrzenny obraz krzesła. Po prawej stronie znajduje się czarno-biały rysunek przedstawiający krzesło w trzech rzutach. Na trzech płaszczyzna umieszczone zostały kolejno: rzut z przodu, rzut z boku oraz rzut z góry.

R1E17jwZB5qQi

Ćwiczenie 5

Czym różni się ołówek twardy od ołówka miękkiego?

Czym różni się ołówek twardy od ołówka miękkiego?

Rozpoznaj typ ołówka, którym narysowane są linie. Przyporządkuj stosowne określenia.

Ołówek twardy, Ołówek miękki

.................

.................

R1dyMwgzh0bQd

Ćwiczenie 6

Co to jest rzutowanie?

Co to jest rzutowanie?

Z pięciu propozycji rzutów wybierz trzy (rzut z przodu, rzut z góry, rzut boczny), będące rzutami przedstawionego stołu.

□

□

□

□

□

Ćwiczenie 7

R18rXrThVKvoa

Ilustracja przedstawia dwie czarno-białe grafiki. Pierwsza jest to luźny rysunek wykonany miękkim ołówkiem, ukazujący miasto z małym domkiem na pierwszym planie, bramą z półokrągłym sklepieniem wejścia oraz dominującą nad budynkami wierzą zabytkowego kościoła. W oddali znajduje się druga, sporej wielkości bryła świątyni. Kolejna grafika jest to plan budynku w rzucie z góry. Jest to obiekt o nieregularnym kształcie, podzielony wewnątrz na mniejsze pomieszczenia. Na rysunku umieszczone jest wymiarowanie.

RT7GgWLP0qPcc

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

linia dowolnie różnicowana, linia swobodna, linia spontaniczna, linia uporządkowana według zasad, linia skalowana, linia dokładnie wymierzona, linia wymiarowa, linia zindywidualizowana

Ilustracja nr 1
Ilustracja nr 2

Słownik pojęć

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R19DGz0y8XdTh1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę oraz zdjęcie. Po lewej stronie znajduje się linoryt „Padi Lombok IV” autorstwa Michała Rygielskiego. Kompozycja składa się z czterech, poziomych rzędów wypełnionych czarnymi, pionowymi liniami o różnej grubości. Na dolnym, najszerszym pasie oprócz kresek znajdują się nierównomiernie rozłożone pionowe płaszczyzny. Część z nich jest czarna a część pokryta drobnym, poziomym kreskowaniem. Dwa środkowe pasy kompozycji są sobie równe, jedynie różnią się tonacją – górny jest ciemniejszy. Nad nim znajduje się duża biała przestrzeń z nielicznymi, nieregularnymi kreskami u dołu. Artysta przy pomocy rytmów pionowych linii ułożonych w poziomych pasach stworzył kompozycję przywodzącą na myśl falującą łąkę pełną traw. Obok linorytu, po prawej stronie ilustracji znajduje się zdjęcie „Padi Lombok IV” autorstwa Michała Rygielskiego. Zdjęcie ukazuje soczyście zielony łan trawy.

RfjrqdsO3hXr81

Ilustracja przedstawia kolorową grafikę oraz kolaż. Po lewej stronie znajduje się linoryt „Merapi” autorstwa Michała Rygielskiego. Praca została wykonana za pomocą drobnych, czarnych linii. Dolną partię kompozycji stanowi rysunek poziomo poukładanych liści palmy na pasie zielonego tła. W górnej partii znajduje się duży, brązowy trójkątny wulkan zarysowany cienkimi, pionowymi kreskami. Z krateru wydobywa się biała smuga wypełniona liniami o falistych kształtach. Dalszy plan stanowią skośnie kreskowane płaszczyzny, na których tle artysta ukazał ciemne motywy roślinne. Obok linorytu, po prawej stronie ilustracji znajduje się kolaż „Merapi” autorstwa Michała Rygielskiego. Praca została wykonana z połączenie dwóch zdjęć. Dolną część zajmują ułożone poziomo, zeschłe liście palm, spomiędzy których wyłaniają się gdzieniegdzie pędy młodych, zielonych roślinek. Górną część kolażu zajmuje fotografia ukazująca dachy domów oraz korony drzew z dużą palmą po środki. W oddali, na różowo-szaro-błękitnym tle rysuje się szczyt wysokiej góry. Stonowany, chłodny w swej kolorystyce pejzaż stanowi tło dla wysuwającej się na pierwszy plan, dolnej partii kompozycji z dynamicznymi, skontrastowanymi liniami liści.

R10ZTiSlfJFU61

Ilustracja przedstawia rysunek „studium postaci” autorstwa Jędrzeja Gołasia. Na pierwszym planie rysunku, po lewej stronie znajduje się fragment muru z gzymsem. Do muru przylega pionowy pas lekko przezroczystej, czarnej płaszczyzny zza której wychyla się profil mężczyzny. Ołówkowy rysunek odznacza się realizmem, został wykonany z dużą precyzją i dbałością o detal.

RBZlQsnHW0R7q1

Ilustracja przedstawia „Szkic do studium postaci” autorstwa Jędrzeja Gołasia. Praca ukazuje wykonany swobodną kreską czarno-biały rysunek. Wertykalna kompozycja podzielona jest na dwie części czarnym, rozmytym u góry, swobodnie rysowanym pasem. Lewa strona została pokryta szarymi, nierówno rozłożonymi kreskami. Po prawej stronie, zza czarnego pionu dzielącego pracę wychyla się ciemny profil mężczyzny.

R1MaC4zZ7AaW61

Ilustracja przedstawia rysunek „Studium postaci” autorstwa Jędrzeja Gołasia. Praca ukazuje czarno-biały portret mężczyzny o jasnych włosach z nagim torsem. Tło stanowi wnętrze pokoju z białą ścianą. Siedząca bokiem postać ma twarz odwróconą w kierunku odbiorcy. Ołówkowy rysunek odznacza się realizmem, został wykonany z dużą precyzją i dbałością o detal.

R1MpVJVs6AP2F1

Ilustracja przedstawia „Szkic do studium postaci” autorstwa Jędrzeja Gołasia. Praca ukazuje czarno-biały portret mężczyzny z nagim torsem. Tło stanowią dwie ściany pokoju ze zwisającą z sufitu żarówką. Siedząca bokiem postać ma twarz zwróconą w kierunku odbiorcy. Ołówkowy rysunek ma charakter luźnego szkicu. Wykonany jest swobodną kreską.

R1IuETd8slN5j1

Ilustracja przedstawia rysunek tuszem „Notatka z podróży” autorstwa Tadeusza Kulisiewicza. Na pożółkłym tle papieru ukazana jest, narysowana szybką kreską, postać kobiety w chuście z małym dzieckiem na rękach. Praca ma charakter szybkiego szkicu. Artysta nie dba o detal, oszczędnymi środkami wyrazu stara się oddać jedynie nastrój ukazanej sceny. Niepokój rysujący się w dużych oczach matki spoglądającej na odbiorcę, kontrastuje ze spokojnym, niemal obojętnym wyrazem twarzy dziecka przyglądającego się kobiecie.

R10B7yRBSNQU81

Ilustracja przedstawia rysunek „Portret żony” autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. Na brązowo-pomarańczowym tle papieru ukazana jest, narysowana swobodną kreską, śpiąca kobieta w chuście z ciemnymi, zaplecionymi w dwa warkocze włosami. Głowa postaci lekko przechyla się w lewą stronę. Twarz wyraża zmęczenie. Artysta nie dba o detal, przy pomocy lekkich linii ołówka stara się oddać jedynie nastrój ukazanej sceny.

R6E5auwhMYL201

Ilustracja przedstawia rysunek węglem „Portret Ireny Solskiej z mężczyzną” autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza. Na jasno-beżowym tle papieru ukazana jest, narysowana swobodną, miękką kreską, para małżonków. W centralnej części pracy, lekko po lewej stronie znajduje się portret uśmiechniętej kobiety o przymrużonych, wąskich oczach i gęstych, ciemnych włosach uczesanych z przedziałkiem pośrodku głowy. Umieszczony po prawej stronie kompozycji mężczyzna z czarnym wąsem i jasnymi, dużymi oczami również się uśmiech. Czarne, lekko dłuższe włosy delikatnie opadają mu na czoło. Wychyla się spoza kadru jakby lekko zawstydzony. Ramiona postaci oraz tło zostały potraktowane szeroką plamą za pomocą przetarć węgla. Artysta skupił się głównie na twarzach małżonków. Mimo swobodnej, uproszczonej kreski udało mu się oddać indywidualne cech charakteru obu postaci.

R1ULwS0aMZVEV1

Ilustracja przedstawia rysunek sangwiną „Autoportret” autorstwa Leonarda da Vinci. Pożółkły rysunek z widniejącymi na nim licznymi śladami przebarwień, ukazuje wykonany czerwoną kredką portret brodatego mężczyzny w starszym wieku. Postać ukazana jest z półprofilu. Na twarzy widoczny jest smutek, oczy spoglądają w dół. Artysta przy pomocy cienkich linii oraz cieniowania, z dużą precyzją i dbałością o detal ukazał charakterystyczne cechy portretowanej postaci: długi , prosty nos, wąskie, zaciśnięte usta, duże podkrążone oczy z opadającymi na nie, krzaczastymi brwiami, łysiejące pomarszczone czoło, pofalowane włosy brody. Autoportret tchnie powagą i skupieniem.