I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
II.1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;
II.5) podejmuje próby integracji sztuk tworząc zespołowo teatr plastyczny (animacja form plastycznych w przestrzeni plus światło i dźwięk ) oraz realizując inne rodzaje kreacji z pogranicza plastyki i pokrewnych dziedzin jak pantomima, taniec, film animowany.
Nauczysz się
rozróżniać i nazywać wybrane techniki rysunkowe: tusz, sangwina, węgiel, ołówek;
Narzędziem rysunkowym jest wszystko, co pozostawia ślad na płaszczyźnie. W plastyce do najbardziej znanych należą: ołówek, węgiel, kredka, pastel, piórko, tusz rozprowadzany patykiem, pędzlem, mazak, kreda. Można do rysunku używać nawet palców. Od używanych narzędzi nazwę biorą najczęściej techniki rysunkowe, np. ołówek, węgiel, rysunek pędzlem, rysunek patykiem itp. Każde ze stosowanych narzędzi pozostawia inny ślad na płaszczyźnie. Najbardziej powszechnym narzędziem rysunkowym jest ołówek. W zależności od stopnia twardości pozostawia on linie różnej grubości i porowatości.
RBZf69Y5sWU0j
Linia
Jednym z podstawowych środków wyrazu plastycznego jest linia będąca głównym tworzywem rysunku. W pracy plastycznej linie często przybierają kształt różnych kresek, których ślad związany jest przede wszystkim z narzędziem, które zostało użyte.
Przed wykonaniem poniższego ćwiczenia zapoznaj się z pojęciem sangwinaSangwinasangwina.
Wykonaj trzy szkice przedmiotu – np. butelki, owocu. Każdy ze szkiców narysuj innym narzędziem. Porównaj prace, wybierz Twoim zdaniem najbardziej udany szkic. Wskaż różnice w kresce uzyskanej różnymi narzędziami. Podziel się przemyśleniami z nauczycielem.
Figura i tło
RyfCm5cDOCByQ
Ćwiczenie 2
Wyobrażenie konturuKonturkonturu umożliwia „zabawę” z figurą i tłem. Przyjrzyj się uważnie kolejnym ilustracjom. Zaobserwuj, jak w miejscu połączenia czarnych i białych plam powstaje wyobrażenie konturu. Zwróć uwagę na to, że w zależności od tego jak kierujesz swój wzrok, kontur może znajdować się na krawędzi białej lub czarnej.
RW5hiGOEUb9Ja1
R1APU8mNgQgMQ
RypHXSlUyQH2f1
RRPyjKNIVOMP4
RZzSmLfHhhOgJ1
Powyższa analiza pokazuje, jak w miejscu łączenia plam powstaje linia będąca tylko naszym wyobrażeniem.
Ćwiczenie 3
R1Ucm4J0x204I
R15vXrFd5sGCS
R1P6wZktu4qJU
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Przeczytaj poniższe zdania i przyporządkuj je do właściwych miejsc.
Biała figura sprawia wrażenie, że jest z przodu, zaś czarne tło z tyłu., Wyobrażony kontur przynależy do płaszczyzny czarnej., Czarna figura posiada kształt, zaś biała staje się bezkształtnym tłem., Czarna figura sprawia wrażenie, że jest z przodu, zaś białe tło z tyłu., Wyobrażony kontur przynależy do płaszczyzny białej., Białe tło wygląda tak, jakby rozprzestrzeniało się poza czarną figurą., Czarne tło wygląda tak, jakby rozprzestrzeniało się poza białą figurą., Biała figura posiada kształt, zaś czarna staje się bezkształtnym tłem.
Ilustracja 1
Ilustracja 2
Inna wersja zadania
Jak rozumiesz pojęcie wyobrażenie?
Pozytyw i negatyw
Polecenie 2
Poniżej zamieszczono przykładowe ilustracje (pozytywPozytywpozytyw i negatywNegatywnegatyw), odwołujące się do zjawiska figury i tła. Są to przedstawienia abstrakcyjne. Za pomocą MiniPainta spraw, aby białe płaszczyzny nabrały znaczenia, dorysowując np. linie, kropki.
W tym celu Pobierz ilustrację niezbędną do wykonania zadania, klikając na przycisk „Pobierz załącznik”. Następnie skorzystaj z aplikacji MiniPaint, dostępnej poniżej - otwórz zapisany wcześniej obrazek (opcja Plik->Otwórz, wskazanie obrazka zapisanego na dysku komputera).
R14rrGcuxQ37l1
R5gqGgAyZcQ3g1
R1WeXxTCzczJ71
Szkic
Artyści często noszą przy sobie szkicowniki i narzędzia rysunkowe. Najczęściej są to różnej grubości i miękkości ołówki. W ten sposób mogą w krótkim czasie szkicowaćSzkicszkicować postacie, zjawiska, przedmioty lub sceny. Niekiedy przed powstaniem ostatecznego dzieła powstaje cały cykl szkiców, czyli notatek rysunkowych, które są szybkim zapisem poprzedzającym właściwą pracę i ułatwiają osiągnięcie zamierzonego efektu.
Poniżej przedstawiono dwa studiaStudiumstudia rysunkowe poprzedzone szkicami. Przyjrzyj się, jak wygląda szkic, a jak ukończone studium.
R7ISWFurswZQK1
RNYabOjQJ1ZKq1
R1Wihn7RPtn6O
Ćwiczenie 4
Wskaż, które określenia odnoszą się do szkicu, a które do studium. Szkic charakteryzuje: Możliwe odpowiedzi: 1. tempo pracy, 2. precyzja, 3. niedokładność, 4. dokładność, 5. delikatność, 6. dynamika Studium charakteryzuje: Możliwe odpowiedzi: 1. tempo pracy, 2. precyzja, 3. niedokładność, 4. dokładność, 5. delikatność, 6. dynamika
Wskaż, które określenia odnoszą się do szkicu, a które do studium. Szkic charakteryzuje: Możliwe odpowiedzi: 1. tempo pracy, 2. precyzja, 3. niedokładność, 4. dokładność, 5. delikatność, 6. dynamika Studium charakteryzuje: Możliwe odpowiedzi: 1. tempo pracy, 2. precyzja, 3. niedokładność, 4. dokładność, 5. delikatność, 6. dynamika
Wskaż, które określenia odnoszą się do szkicu, a które do studium.
dokładność, tempo pracy, niedokładność, precyzja, delikatność, dynamika
Szkic charakteryzuje:
Studium charakteryzuje:
Fotografia jako sposób notowania i obserwowania
Od czasu wynalezienia aparatu fotograficznego artyści odwołują się również do fotografii jako sposobu notowania i obserwowania rzeczywistości. Zobacz, jak zdjęcia stały się inspiracją dla twórczości artysty grafika Michała Rygielskiego.
R1W93kQ0i4b6d1
RtJunYHuvrcGc1
Aparat fotograficzny w telefonie komórkowym również może stać się narzędziem do zapisywania otaczającego świata, zastępując tradycyjny szkicownik. Poniżej zamieszczono przykłady studium drzewka cytrynowego wykonane aparatem z telefonu komórkowego.
RNUrfHbQDa9sU1
Polecenie 3
Twórz tradycyjnie
Potrzebne materiały: aparat fotograficzny - cyfrowy lub z telefonu komórkowego.
Przyjrzyj się dokładnie dowolnemu obiektowi, który Cię zainteresuje, a potem sfotografuj go z najciekawszych Twoim zdaniem ujęć: z daleka, z bliska, z dołu, z góry, itp.
Rysunek techniczny
Inną rolę pełni linia w pracy architekta czy projektanta. Zanim powstanie gotowy obiekt, musi on sporządzić bardzo precyzyjny rysunek technicznyRysunek technicznyrysunek techniczny, w którym uwzględni jego wymiary i proporcje. W rysunku technicznym można wykorzystywać tradycyjne przyrządy kreślarskie (np. cyrkiel, kątomierz, ekierkę, linijkę), które coraz częściej zastępowane są specjalistycznym oprogramowaniem graficznym
Poniżej umieszczono przykład rysunku technicznego detalu architektonicznego pałacu. Przyjrzyj się rodzajom linii na rysunku i zwróć uwagę na ich zróżnicowanie oraz jak wiele zawierają informacji, których odczytanie jest proste dla osób znających język techniczny.
RAc5NdD4yazeJ1
Rysunek techniczny - rzuty
Rysunek techniczny stosowany jest również przy projektowaniu wnętrz i przedmiotów użytkowych. Najbardziej znane są rzuty pomieszczeń pokazujące rozstaw ścian, okien, ale także całą aranżację wnętrza, czyli rozmieszczenie mebli, sprzętów.
Polecenie 4
Twórz tradycyjnie
Potrzebne materiały: kolorowe gazety z wnętrzami, nożyczki, klej, papier, flamastry.
Za pomocą techniki kolażuKolażkolażu zaprojektuj swój wymarzony pokój. Z kolorowych czasopism wytnij elementy wystroju wnętrz. Rozłóż je na kartce papieru, pamiętając nie tylko o meblach, ale też dodatkach np. zasłonach, dywanie, obrazach itp. Pracę możesz wzbogacić innymi materiałami np. fragmentami tkaniny, tapetą, a także uzupełnić elementami rysowanymi i malowanymi. Przyklej wszystkie elementy, a końcową pracę zeskanuj lub sfotografuj.
Aby oddać przedmiot w rysunku technicznym, w odpowiednich proporcjach należy go przenieść na arkusz papieru i nadać mu kształt płaski, czyli bryły zastąpić figurami. Takie przedstawienie nazwa się rzutowaniem. Należy zamieścić także wymiary rzeczywiste. Tak wykonany rysunek umożliwia odczytanie wszystkich informacji o rzeczywistym przedmiocie.
Rysunki takie sporządza się w układzie trzech płaszczyzn: w rzucie z przodu (I), w rzucie bocznym - z lewej strony (II) i w rzucie z góry (III).
RlrMLdguoBv4f1
R1E17jwZB5qQi
Ćwiczenie 5
R1dyMwgzh0bQd
Ćwiczenie 6
Ćwiczenie 7
R18rXrThVKvoa
RT7GgWLP0qPcc
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
linia dowolnie różnicowana, linia swobodna, linia spontaniczna, linia uporządkowana według zasad, linia skalowana, linia dokładnie wymierzona, linia wymiarowa, linia zindywidualizowana
Ilustracja nr 1
Ilustracja nr 2
Inna wersja zadania
Co oznacza pojęcie kontur?
Słownik pojęć
Kolaż
Kolaż
(z francuskiego collage – „przyklejanka”) technika mieszania materiałów na płaszczyźnie poprzez przyklejanie do przygotowanego wcześniej podłoża gotowych elementów wyciętych z prasy, reprodukcji, fotografii, a także innych materiałów, takich jak np.: sznurki, koraliki, czy uzupełnienie rysunkiem, malarstwem.
Kontur
Kontur
najczęściej jest to linia ukazująca kształt, zarys postaci lub przedmiotów; kontur nie występuje w przyrodzie; w pracach plastycznych jest wprowadzany do wyznaczenia kształtu na płaszczyźnie.
Negatyw
Negatyw
obraz odwrotny do pierwotnego, nazywanego pozytywem. Dotyczy odwrotności do obrazu zgodnego z rzeczywistością, czyli np.: to, co jest białe w pozytywie, będzie czarne w negatywie.
Pozytyw
Pozytyw
obraz zgodny z rzeczywistością.
Rysunek techniczny
Rysunek techniczny
rysunek znormalizowany, używany w technice i sztuce użytkowej; służy do przedstawienia kształtów i wymiaru obiektu; wykonywany według ustalonych, jednakowych na całym świecie zasad.
Rzut prostokątny
Rzut prostokątny
odwzorowanie trójwymiarowego obiektu na dwuwymiarową płaszczyznę, zwaną rzutnią, przy zachowaniu prostopadłego do rzutni kierunku rzutu.
Sangwina
Sangwina
miękka, czerwono‑brązowa kredka używana do szkicowania lub rysowania, a także rysunek wykonany sangwiną i technika plastyczna ją wykorzystująca.
Studium
Studium
wnikliwe przedstawienie studiowanego obiektu, zjawiska w oparciu o pogłębioną obserwację, często poprzedzone szkicami.
Szkic
Szkic
szybki rysunek, zwykle z natury, będący notatką z postrzeganych zjawisk lub zapis poszczególnych etapów koncepcji artystycznych; służy doskonaleniu techniki i umiejętności obserwacji artysty.