Ważne daty

Tezeusz

Minos w dalszym ciągu panował na Krecie. Dzięki rozsądnym rządom i flocie, dominował nad całym światem greckim i jego skarbiec szybko się zapełniał. Król narzucał wysokie podatki na okolicznych, poddanych mu terenach. Jego bezwzględność dotknęła przede wszystkim Aten. Co roku na Kretę Ateńczycy musieli wysyłać siedmiu chłopców i siedem dziewcząt, których przeznaczano Minotaurowi na pożarcie.

W Atenach w tym czasie władał król Egeusz, który podporządkował sobie całą Attykę. Nowy władca miał powód do radości, gdyż właśnie odzyskał swojego syna, zrodzonego mu niegdyś przez Ajtrę, królewnę z Trojzeny. Tezeusz, jako prawdziwy grecki heros, zgłosił się na ochotnika, by popłynąć z wybranymi chłopcami i pannami ateńskimi. Chciał pokonać Minotaura, aby Ateńczycy już nigdy nie musieli płacić tak wielkiej ceny za życie w pokoju.

Zanim jednak Tezeusz popłynie na Kretę, warto opowiedzieć wcześniejsze jego dzieje.

Dzieciństwo spędził ze swą matką – Ajtrą, królewną Trojzeny. Jego ojciec wojował właśnie w Attyce i nie mógł zająć się chłopcem. Ukrył pod ogromnym głazem miecz i sandały dla syna. Powiedział o tym Ajtrze. Miała ona nakazać dorosłemu już Tezeuszowi podnieść głaz i wydobyć spod niego pozostawione przez ojca rzeczy. W przyszłości, dzięki tym przedmiotom, Egeusz chciał rozpoznać dorosłego już syna.

R1NZzw6E61T1l1

Obraz autorstwa Nicolasa Poussina pod tytułem „Tezeusz znajduje miecz swojego ojca”. Prezentuje on scenę odnalezienia miecza przez Tezeusza, który wydobywa go spod kamiennego bloku. Jest on przedstawiony jako mężczyzna o atletycznej budowie ciała. Przyglądają mu się z zaciekawieniem dwie kobiety. Wszystkie postacie znajdują się wśród ruin budowli. W tle znajdują się drzewa oraz góry.

Chłopiec rósł zdrowo pod okiem matki, zachwycając się opowieściami o Herkulesie i jego niezwykłych przygodach. Kiedy dorósł, został zaprowadzony przez matkę w miejsce, gdzie znajdował się głaz. Bez problemu poradził sobie z jego ciężarem i zabrał spod niego rzeczy pozostawione tam przez ojca. Postanowił jak najszybciej udać się do Aten, by się z nim spotkać. Nie była to łatwa droga. Tezeusz musiał sprostać wielu wyzwaniom. Pokonał Skirona, który zrzucał ludzi ze skały do morza, gdzie byli pożerani przez ogromnego morskiego żółwia. Uwolnił również podróżnych od straszliwej śmierci z rąk olbrzyma Sinisa. Potwór bezlitośnie rozprawiał się z tymi, którzy zabłądzili w tych okolicach. Nachylał ku ziemi dwie wysokie sosny i do ich szczytów przywiązywał za nogi tych, którym nie udało się uciec. Kiedy szczyty drzew powracały na swoje miejsce, nieszczęśnicy ginęli rozrywani na pół.

RL1aV6OTlsEZs1

Fresk autorstwa Stefano Bolognini pod tytułem „Tezeusz Wyzwoliciel” prezentuje postać młodego rudowłosego nagiego mężczyzny o atletycznej budowie ciała. Na jego ramieniu widoczna jest zielona szata. Wokół Tezeusza widoczni są mali chłopcy, którzy łapią mężczyznę za nogi i ręce. Tezeusz kroczy wśród ruin.

Inna, może straszliwsza jeszcze historia, opowiada o Prokrustesie, synu Posejdona. Czyhał on na podróżujących pomiędzy Atenami i Megarą. Był niezwykle okrutny. Swoje ofiary zapraszał do siebie do domu, niby to chcąc je ugościć. Kładł je tam na specjalnym łożu i okrutnie uśmiercał. Jeżeli człowiek był za mały, biorąc pod uwagę rozmiary łóżka, przywiązywał swoją ofiarę i rozciągał jej kości. Jeżeli zaś był za wysoki i z łóżka wystawały nogi, obcinał je bezlitośnie. Tezeusz rozprawił się z okrutnikiem i droga znów była bezpieczna.

Tezeusz dociera do Aten

W końcu udało się Tezeuszowi dotrzeć do Aten. Dał się tam od razu poznać jako bohater. Na przedpolach Maratonu podróżni spotykali ogromnego byka, który szaleńczo atakował napotkanych ludzi. Tezeusz nie czekał długo. Od razu wybrał się, by wyzwolić Ateny od kłopotu. Udało mu się poskromić byka – schwytał go i przeprowadził przez całe miasto, aż do ołtarza poświęconego Apollinowi, gdzie bestię złożono w ofierze. Po dokonaniu tak wspaniałych czynów, głośno było o młodzieńcu w całym mieście. Wieść o nim dotarła do uszu samego Egeusza, który koniecznie chciał go poznać.

R54A1lVU4bY4g1

Ilustracja przedstawia dzieło Antoine Placide Gibert pt. „Egeusz rozpoznaje syna”. Egeusz został przedstawiony jako starzec z siwymi włosami, brodą i wąsem, który ubrany jest w bordową, długą szatę. Egeusz unosi rękę w stronę młodego chłopca stojącego przed nim. Ubrany jest w złotą sukmanę, a na jego ramieniu wisi czerwona szata. W tle znajdują się inne postaci, które uczestniczą w uczcie.

Kiedy tylko Tezeusz pojawił się przed obliczem władcy, stary król dobrze mu się przyjrzał. Jego uwagę zwróciły szczególnie stare sandały i miecz u boku młodzieńca. Egeusz rozpoznał te przedmioty, które pozostawił niegdyś przygniecione wielkim kamieniem. Wiedział już, że stoi przed nim jego własny syn. Wielce ucieszył się z tego faktu i kazał przygotować wspaniałą ucztę. Radość nie trwała jednak długo.

RNY5IsV5dktFb

Ćwiczenie 1

Wskaż imię syna Posejdona, który terroryzował podróżujących z Aten do Megary. 1. Prokrustes 2. Herkules 3. Egeusz 4. Ajtra

Wskaż imię syna Posejdona, który terroryzował podróżujących z Aten do Megary. 1. Prokrustes 2. Herkules 3. Egeusz 4. Ajtra

Dzieje Tezeusza były wdzięcznym tematem dla greckich artystów. Zapoznawszy się z dokonaniami bohatera, wskaż do jakich mitów odwołali się greccy malarze wazowi.

Tezeusz i Sinis, Tezeusz i Prokrust, Tezeusz i byk maratoński, Tezeusz i Skiron

.................

.................

.................

.................

Pokonanie Minotaura

Tezeusz dotarł na Kretę. Tam, wraz z pozostałymi młodymi Ateńczykami, został zaprowadzony do labiryntu, w którym zamknięty był Minotaur. Była to budowla pełna komnat, korytarzy i krużganków i jeśli ktoś się w niej znalazł, nie mógł się z niej wydostać.

Całej tej scenie przyglądała się Ariadna, księżniczka minojska. Znała ona wszystkie zakamarki pałacu, wiedziała, czym jest labirynt. Zakochała się w pięknym Tezeuszu i postanowiła mu pomóc. Udało jej się niepostrzeżenie podejść do młodzieńca i wręczyć mu kłębek nici. Spojrzała na niego wymownie i oddaliła się. Tezeusz zrozumiał, co miał znaczyć podarunek od królewny, kiedy po zamknięciu wejścia do labiryntu jego oczom ukazało się wiele drzwi. Poprosił towarzyszących mu nieszczęśników o pozostanie na miejscu, sam zaś wyruszył w drogę. Przywiązał koniec nici pod jedną z oświetlających labirynt pochodni i udał się w głąb, nasłuchując odgłosów Minotaura.
W końcu udało mu się spotkać pół człowieka, pół byka. Dzięki swojej nadludzkiej sile pokonał bestię, co stało się popularnym tematem dla artystów już od czasów starożytnych.

RE76mkuB9mI4V1

Fotografia nieznanego autora przedstawia malarstwo czerwonofigurowe na czarnej wazie. Prezentuje walkę młodego Tezeusza z Minotaurem. Tezeusz ma czarne włosy, ubrany jest w szaty, w dłoniach trzyma miecz, którym zadaje cios człowiekowi z głową byka.

RWDGf6gLn0MBa1

Fotografia nieznanego autora przedstawia malarstwo czerwonofigurowe. Prezentuje walkę Tezeusza z Minotaurem. Został on przedstawiony jako młody, nagi mężczyzna. W dłoni trzyma sztylet, którym próbuje zadać cios Minotaurowi znajdującemu się między kolumnami.

Po zabiciu Minotaura, Tezeuszowi udało się wydostać z labiryntu dzięki podarunkowi Ariadny. Zwijał po prostu nić na szpulę, co pozwoliło mu wrócić dokładnie tą drogą, którą przyszedł. Uwolnił swoich towarzyszy i udał się na wybrzeże, gdzie zacumowane były statki ateńskie. Po drodze zabrał ze sobą Ariadnę, która bardzo mu się spodobała i której zawdzięczał swe życie.

Wyrażenie nić Ariadnynić Ariadnynić Ariadny utrwaliło się w języku polskim jako związek frazeologiczny, który oznacza coś, co pozwala wybrnąć z kłopotów, kluczowy element będący rozwiązaniem problemu.

R4v5WTuQzCWgm1

Fotografia nieznanego autora przedstawia rzeźbę autorstwa Ettore Ferrari pod tytułem Owidiusz. Pomnik ten znajduje się w Konstancy i stoi na wysokim cokole. Owidiusz został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku, o krótkich włosach. Swoją głowę podpiera dłonią. Ubrany jest w długie szaty sięgające do kostek. W tle widoczna jest wieża zegarowa.

Dalsze losy Tezeusza

Co stało się zakochanemu Tezeuszowi w drodze – nie wiadomo. Mitologia podaje, że pozostawił Ariadnę na wyspie Naksos, a sam uciekł, gdy dziewczyna jeszcze spała. Historię tę wykorzystał poeta Owidiusz w swoich Heroides (Listy heroin). Są to fikcyjne listy bohaterek mitologicznych do ich ukochanych.

Źródło: P. Ovidius Naso, Amores, Epistulae, Medicamina faciei femineae, Ars amatoria, Remedia amoris, R. Ehwald. edidit ex Rudolphi Merkelii recognitione, Lipsk, B. G. Teubner, 1907

Tłumaczeniem8d800d187d11b7d6_0000000000004Tłumaczenie

R1YT4dlFQs3FQ

Ćwiczenie 3

Porzucona Ariadna nie umarła samotnie na wyspie. Została ocalona przez jednego z bogów. Wskaż jego imię: Możliwe odpowiedzi: 1. Hermes 2. Posejdon 3. Dionizos

Porzucona Ariadna nie umarła samotnie na wyspie. Została ocalona przez jednego z bogów. Wskaż jego imię: Możliwe odpowiedzi: 1. Hermes 2. Posejdon 3. Dionizos

Porzucona Ariadna nie umarła samotnie na wyspie. Została ocalona przez jednego z bogów. Przyjrzyj się zamieszczonej reprodukcji słynnego obrazu Caravaggia. Przedstawiony na obrazie bóg zakochał się w Ariadnie i ją poślubił. Wskaż właściwego boga.

• Hermes
• Posejdon
• Dionizos

Po opuszczeniu Naksos, Tezeusz wyruszył w dalszą drogę do Aten. Tak bardzo cieszył się na spotkanie z ojcem, że zapomniał o jego prośbie – nie założył czerwonych żagli, które miały z daleka ogłaszać zwycięstwo. Cała flota zbliżała się do Aten pod czarnymi żaglami.

Stary Egeusz co dnia wychodził na mury miasta i patrzył z tęsknotą i niepokojem na morze. Dzień za dniem wypatrywał powrotu swojego syna. Kiedy już zaczął tracić nadzieję, na horyzoncie zamajaczyły jakieś kształty. Zaczął usilnie wypatrywać żagli statków ateńskich. Okręty powoli zbliżały się do portu FaleronFaleronFaleron. Egeusz poprosił zebranych z nim, aby powiedzieli mu, co widzą. Kiedy stary król dowiedział się, że na masztach rozwieszone są czarne żagle, z żalu rzucił się z murów i stracił życie.

Tezeusz dopłynął do portu i postanowił złożyć ofiary dziękczynne dla bogów. Wysłał herolda do króla, który miał poinformować go o szczęśliwym powrocie. Posłaniec spotkał w mieście ludzi opłakujących śmierć króla. Niektórzy jednak okazywali radość, gdyż dowiedzieli się już o szczęśliwym powrocie Ateńczyków z Krety. Herold powrócił do portu, gdzie poinformował Tezeusza o tym, co stało się z królem. Młodzieniec i zgromadzeni tam Ateńczycy, wyruszyli do miasta, opłakując Egeusza.

Na pamiątkę tego wydarzenia w Grecji obchodzono oschoforie, święta ku czci boga Dionizosa, które miały charakter żałoby i radości, na pamiątkę powrotu Tezeusza – z jednej strony radosnego, gdyż Ateny nie musiały już więcej płacić Krecie haraczu, z drugiej zaś – żałobnego, ponieważ związanego ze śmiercią króla Egeusza.

Z postacią Tezeusza wiązano jeszcze wiele mitologicznych opowieści. Po śmierci króla, bohater miał się przyczynić do wprowadzenia w Atenach prawa i ustroju demokratycznego. Nie musiał sam zajmować się sprawowaniem władzy. Postanowił być jak jego bohater z dzieciństwa – Herakles – i udał się nad Morze Czarne, w okolicach którego zamieszkiwały Amazonki.

ReMAbVl26bGz31

Fotografia nieznanego autora przedstawia kopię rzeźby Polikleta pod tytułem „Ranna Amazonka”. Kobieta ma krótkie kręcone włosy, ubrana jest w suknię sięgającą do kolan. Jej piersi są odkryte. Na jej twarzy widoczny jest ból. Rzeźba jest uszkodzona - nie ma części lewej ręki.

Były to wojownicze kobiety, które żyły bez mężczyzn. Tezeusz zakochał się w przewodzącej im wtedy Antiopie. Uprowadził królową, co miało doprowadzić do wojny między Atenami i Amazonkami. Królowa chyba odwzajemniła uczucia bohatera. Urodziła ona Tezeuszowi syna – Hipolita. Sama zaś zmarła.

Po śmierci Antiopy, Tezeusz ponownie się ożenił. Tym razem jego małżonką została siostra Ariadny, córka króla Minosa – Fedra. Wychowywała ona Hipolita, jak własnego syna. Chłopiec lubił przebywać w lasach, spędzać czas na polowaniu. Jego obyczaje nie odmieniły się, kiedy dorósł. Nie lubił uczt ani zabaw, stronił od kobiet, cały czas myślał o polowaniach i wojnie.

R1aCB8T0pYiLI1

Obraz autorstwa Pierre-Narcisse Guerina pod tytułem „Hippolit i Fedra” przedstawia grupę osób w pomieszczeniu. Z lewej strony widoczny jest młody mężczyzna, ubrany w białą szatę z przewieszoną przez ramię skórą lwa. Na plecach ma kołczan, a w dłoni trzyma łuk. Drugą dłoń ma uniesioną w górę, w kierunku osób siedzących po prawej stronie na kamiennych krzesłach. W grupie tej znajduje się dwóch mężczyzn oraz kobieta.

Tezeusz w tym czasie często opuszczał dom rodzinny. Coraz mniej czasu spędzał z Fedrą. Kobieta ta, z czasem pokochała własnego pasierba i chciała go uwieść. Hipolita nie interesowały sprawy miłosne. Odrzucił zaloty Fedry. Kobieta postanowiła się za to zemścić. Kiedy Tezeusz powrócił, oskarżyła chłopaka o próbę gwałtu. Potrafiła swoimi słowami przekonać Tezeusza. Stary już bohater bardzo się rozgniewał i wezwał Posejdona, by ten pomścił jego krzywdę. Hipolit rozżalony na ojca, że nie dał mu wiary, kiedy próbował przedstawić prawdziwą wersję wydarzeń, opuścił dom, wsiadł na rydwan i odjechał. Wtedy dosięgła go zemsta Posejdona. Nasłał on przerażającego smoka. Konie powożone przez młodzieńca spłoszyły się. Hipolit spadł z rydwanu i zginął stratowany przez ich kopyta. Kiedy Fedra się o tym dowiedziała – popełniła samobójstwo.

Jedną z wersji tego mitu przedstawia tragedia Hippollitos uwieńczony. Została ona napisana przez jednego z najlepszych greckich tragików, Eurypidesa (ok. 480 p.n.e. - 406 p.n.e.). Do naszych czasów zachowało się 18 dzieł tego autora.

Tezeusz miał swojego oddanego przyjaciela, księcia tesalskiego, Pejritoosa. Został przez swojego druha zaproszony na jego wesele. Żenił się z piękną Hipodamią. W czasie weselnej uczty pojawiło się kilku centaurów – pół ludzi, pół koni. Pijąc w czasie wesela, centaurom trudno było opanować swoją zwierzęcą naturę. Doszło do wielkiej awantury. Tezeusz i Pejritoos zwarli szeregi, poskromili pijanych centaurów i wypędzili ich z Tesalii. Ta centauromachia stała się częstym tematem pojawiającym się w sztuce antycznej i późniejszej.

RTEDAtroykJEc1

Fotografia nieznanego autora przedstawia rzeźbę autorstwa Metopa z Partenonu pod tytułem: „Walka Lapitów z centautami”. Scena na reliefie ukazuje centaura atakującego Lapita. Centaur to postać posiadająca tors człowieka a dolne części ciała konia. Centaur ma krótkie włosy oraz średniej długości zarost, swoimi kopytami miażdży kolano Lapita, który znajduje się pod centaurem. Lapit to młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała. Ugina się przed atakami centaura i próbuje nie upaść. Relief znajduje się na ścianie budynku.

R6s45FrFhwjNM1

Fotografia nieznanego autora przedstawia rzeźbę Antonio Canovy pod tytułem: „Tezeusz pokonujący centaura”, na której widoczna jest scena walki Tezeusza i Centaura. Tezeusz został przedstawiony jako nagi, młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała. Na głowie widoczny jest hełm zakrywający włosy. Centaur leży na ziemi, próbuje się zaprzeć, ale nie jest w stanie powstrzymać ciosu Tezeusza.

Swe długie życie Tezeusz zakończył na wyspie Skyros. Ateńczycy zapomnieli o swoim bohaterze. Dopiero po wojnach z Persami, wyrocznia delficka nakazała mieszkańcom Aten sprowadzić ciało swojego bohatera. Dokonał tego wódz ateński – Kimon. Legenda opowiada o tym, że przed dowódcą pojawił się orzeł, który wzleciał nad pobliskie wzgórze i zaczął dziobem i pazurami rozkopywać ziemię. Wódz nakazał kopać w tym miejscu, aż odnalazł trumnę, w której znaleziono kości i broń, jak uznano, Tezeusza. W roku 474 p.n.e. zwłoki bohatera zostały uroczyście pogrzebane w środku miasta. Na cześć bohatera, Ateńczycy ustanowili też specjalne święto.

Kultura i mity – król Minos. Minotaur

R1cHtr58cO10R

Obraz autorstwa Charlesa Edouarda Chaise pod tytułem „Tezeusz, pogromca Minotaura” przedstawia Triumf Tezeusza nad truchłem Minotaura. Tezeusz został przedstawiony jako młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała, ubrany w czerwone szaty. Tezeusz stoi w rozkroku, w jednej dłoni trzyma miecz, drugą dłoń ma schowaną pod szatą i opiera się o biodro. Patrzy na ciało zabitego Minotaura. Wokół Tezeusza są ludzie, którzy nie dowierzają temu, co właśnie zobaczyli. Część z nich jest przerażona. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Charles-Édouard Chaise (1759-1798) był francuskim malarzem, tworzącym w nurcie neoklasycyzmu nawiązującym do sztuki antyku grecko-rzymskiego oraz sztuki włoskiego renesansu. 2. Wśród nielicznych zachowanych obrazów, znajduje się Tezeusz, pogromca Minotaura. Jako temat malarz wybrał scenę triumfu greckiego herosa nad pół człowiekiem, pół bykiem. Tezeusz ukazany jest, jak na większości przedstawień, jako piękny efeb. Patrzy z wyższością na martwego już potwora. Wspiera się na maczudze, która często stanowiła jego atrybut. 3. Wokół zgromadzeni są młodzi Ateńczycy, którzy patrzą z przerażeniem na ciało Minotaura. Byli oni przeznaczeni na ofiarę dla stwora, lecz dzięki odwadze i sile Tezeusza, zostali ocaleni. Dwie postacie kobiece, przedstawione przy Tezeuszu w centrum obrazu, wznoszą oczy na swojego wybawcę, patrząc na niego z podziwem i uwielbieniem.

Obraz autorstwa Charlesa Edouarda Chaise pod tytułem „Tezeusz, pogromca Minotaura” przedstawia Triumf Tezeusza nad truchłem Minotaura. Tezeusz został przedstawiony jako młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała, ubrany w czerwone szaty. Tezeusz stoi w rozkroku, w jednej dłoni trzyma miecz, drugą dłoń ma schowaną pod szatą i opiera się o biodro. Patrzy na ciało zabitego Minotaura. Wokół Tezeusza są ludzie, którzy nie dowierzają temu, co właśnie zobaczyli. Część z nich jest przerażona. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Charles-Édouard Chaise (1759-1798) był francuskim malarzem, tworzącym w nurcie neoklasycyzmu nawiązującym do sztuki antyku grecko-rzymskiego oraz sztuki włoskiego renesansu. 2. Wśród nielicznych zachowanych obrazów, znajduje się Tezeusz, pogromca Minotaura. Jako temat malarz wybrał scenę triumfu greckiego herosa nad pół człowiekiem, pół bykiem. Tezeusz ukazany jest, jak na większości przedstawień, jako piękny efeb. Patrzy z wyższością na martwego już potwora. Wspiera się na maczudze, która często stanowiła jego atrybut. 3. Wokół zgromadzeni są młodzi Ateńczycy, którzy patrzą z przerażeniem na ciało Minotaura. Byli oni przeznaczeni na ofiarę dla stwora, lecz dzięki odwadze i sile Tezeusza, zostali ocaleni. Dwie postacie kobiece, przedstawione przy Tezeuszu w centrum obrazu, wznoszą oczy na swojego wybawcę, patrząc na niego z podziwem i uwielbieniem.

1

2

3

1. Charles-Édouard Chaise (1759-1798) był francuskim malarzem, tworzącym w nurcie neoklasycyzmu nawiązującym do sztuki antyku grecko-rzymskiego oraz sztuki włoskiego renesansu.

2. Wśród nielicznych zachowanych obrazów, znajduje się Tezeusz, pogromca Minotaura. Jako temat malarz wybrał scenę triumfu greckiego herosa nad półczłowiekiem, półbykiem. Tezeusz ukazany jest, jak na większości przedstawień, jako piękny efeb. Patrzy z wyższością na martwego już potwora. Wspiera się na maczudze, która często stanowiła jego atrybut.

3. Wokół zgromadzeni są młodzi Ateńczycy, którzy patrzą z przerażeniem na ciało Minotaura. Byli oni przeznaczeni na ofiarę dla stwora, lecz dzięki odwadze i sile Tezeusza, zostali ocaleni. Dwie postacie kobiece, przedstawione przy Tezeuszu w centrum obrazu, wznoszą oczy na swojego wybawcę, patrząc na niego z podziwem i uwielbieniem.

R49AkiuAef1Hb

Obraz autorstwa Jean-Baptiste Regenault pod tytułem „Ariadna i Tezeusz” przedstawia tytułową parę idącą przez las. Ariadna została przedstawiona jako młoda rudowłosa kobieta, ubrana w niebieską suknię, na jej ramionach widoczna jest żółta szata. Obok kobiety dumnie kroczy Tezeusz, na jego głowie widoczny jest hełm, a ramiona ma przepasane czerwoną szatą. W jednej dłoni trzyma miecz, w drugiej okrągły biały przedmiot. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Jean-Baptiste Regnault (1754-1829) to francuski malarz neoklasycysta. Tworzył dzieła alegoryczne, historyczne i mitologiczne., 2. Jego obraz, Ariadna i Tezeusz, nawiązuje do słynnej pomocy księżniczki kreteńskiej, której udzieliła ateńskiemu bohaterowi. Widzimy dwie tytułowe postaci u wejścia do Labiryntu znajdującego się z prawej strony. Obraz wydaje się być dynamiczny. Ariadna jakby w ostatnim momencie zatrzymuje Tezeusza, by ofiarować mu szpulę nici, dzięki której będzie mógł powrócić nie gubiąc drogi., 3. Tezeusz przedstawiony został zgodnie z wzorcem przyjętym już w starożytności. Wyobrażony został jako nagi, piękny młodzieniec. Ubrany został tylko w przewieszoną na ramionach pelerynę i szyszak na głowie. Tezeusz patrzy z zadowoleniem w oczy Ariadny, która zdaje się być przestraszona czekającą na bohatera misją. Sam Ateńczyk kroczy z dużą pewnością siebie, pokazując, że zadanie nie jest mu straszne.

Obraz autorstwa Jean-Baptiste Regenault pod tytułem „Ariadna i Tezeusz” przedstawia tytułową parę idącą przez las. Ariadna została przedstawiona jako młoda rudowłosa kobieta, ubrana w niebieską suknię, na jej ramionach widoczna jest żółta szata. Obok kobiety dumnie kroczy Tezeusz, na jego głowie widoczny jest hełm, a ramiona ma przepasane czerwoną szatą. W jednej dłoni trzyma miecz, w drugiej okrągły biały przedmiot. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Jean-Baptiste Regnault (1754-1829) to francuski malarz neoklasycysta. Tworzył dzieła alegoryczne, historyczne i mitologiczne., 2. Jego obraz, Ariadna i Tezeusz, nawiązuje do słynnej pomocy księżniczki kreteńskiej, której udzieliła ateńskiemu bohaterowi. Widzimy dwie tytułowe postaci u wejścia do Labiryntu znajdującego się z prawej strony. Obraz wydaje się być dynamiczny. Ariadna jakby w ostatnim momencie zatrzymuje Tezeusza, by ofiarować mu szpulę nici, dzięki której będzie mógł powrócić nie gubiąc drogi., 3. Tezeusz przedstawiony został zgodnie z wzorcem przyjętym już w starożytności. Wyobrażony został jako nagi, piękny młodzieniec. Ubrany został tylko w przewieszoną na ramionach pelerynę i szyszak na głowie. Tezeusz patrzy z zadowoleniem w oczy Ariadny, która zdaje się być przestraszona czekającą na bohatera misją. Sam Ateńczyk kroczy z dużą pewnością siebie, pokazując, że zadanie nie jest mu straszne.

1

2

3

1. Jean-Baptiste Regnault (1754-1829) to francuski malarz neoklasycysta. Tworzył dzieła alegoryczne, historyczne i mitologiczne.

2. Jego obraz, Ariadna i Tezeusz, nawiązuje do słynnej pomocy księżniczki kreteńskiej, której udzieliła ateńskiemu bohaterowi. Widzimy dwie tytułowe postaci u wejścia do Labiryntu znajdującego się z prawej strony. Obraz wydaje się być dynamiczny. Ariadna jakby w ostatnim momencie zatrzymuje Tezeusza, by ofiarować mu szpulę nici, dzięki której będzie mógł powrócić nie gubiąc drogi.

3. Tezeusz przedstawiony został zgodnie z wzorcem przyjętym już w starożytności. Wyobrażony został jako nagi, piękny młodzieniec. Ubrany został tylko w przewieszoną na ramionach pelerynę i szyszak na głowie. Tezeusz patrzy z zadowoleniem w oczy Ariadny, która zdaje się być przestraszona czekającą na bohatera misją. Sam Ateńczyk kroczy z dużą pewnością siebie, pokazując, że zadanie nie jest mu straszne.

RkTSFZ5731b8h

Obraz autorstwa Tycjana pod tytułem: „Bachus i Ariadna” przedstawia spotkanie Ariadny z Bachusem. Ariadna to młoda rudowłosa kobieta ubrana w niebieską szatę i przepasana jest czerwoną szatą. Rozpaczliwie wyciąga ręce w kierunku odpływającego statku Tezeusza. Świadkami tej sceny jest Bachus ze swoją świtą. Bachus wyskakuje ze swojego rydwanu ciągniętego przez gepardy. Obok bachusa widoczny jest satyr oraz inne mityczne postaci. Scena odbywa się w lesie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Tycjan (ok. 1488-1575) był włoskim malarzem epoki odrodzenia, przedstawicielem tzw. szkoły weneckiej. Malował sceny religijne, mitologiczne oraz alegorie., 2. Tycjan namalował scenę, w której Ariadna - porzucona przez Tezeusza, zostaje odnaleziona przez Bachusa, który przybywa na wyspę wraz ze swoimi kompanami., 3. Ariadna z przerażeniem wyciąga dłoń w kierunku odpływającego okrętu swojego kochanka i jednocześnie spogląda na wyskakującego z rydwanu Bachusa., 4. Rydwan boga jest ciągnięty przez dwa gepardy., 5. Obok rydwanu widoczny jest satyr, który owinięty jest w pędy krzewu winnego i wymachuje nogą zwierzęcia. Spogląda on na Bachantkę z tamburynem – podobnie jak Bachus na Ariadnę. Przed satyrem widoczny jest siłacz zmagający się z wężem oraz mały satyr, który z wyglądu przypomina pół-dziecko, pół-kozła. Przy jego nogach krąży szczekający pies.

Obraz autorstwa Tycjana pod tytułem: „Bachus i Ariadna” przedstawia spotkanie Ariadny z Bachusem. Ariadna to młoda rudowłosa kobieta ubrana w niebieską szatę i przepasana jest czerwoną szatą. Rozpaczliwie wyciąga ręce w kierunku odpływającego statku Tezeusza. Świadkami tej sceny jest Bachus ze swoją świtą. Bachus wyskakuje ze swojego rydwanu ciągniętego przez gepardy. Obok bachusa widoczny jest satyr oraz inne mityczne postaci. Scena odbywa się w lesie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Tycjan (ok. 1488-1575) był włoskim malarzem epoki odrodzenia, przedstawicielem tzw. szkoły weneckiej. Malował sceny religijne, mitologiczne oraz alegorie., 2. Tycjan namalował scenę, w której Ariadna - porzucona przez Tezeusza, zostaje odnaleziona przez Bachusa, który przybywa na wyspę wraz ze swoimi kompanami., 3. Ariadna z przerażeniem wyciąga dłoń w kierunku odpływającego okrętu swojego kochanka i jednocześnie spogląda na wyskakującego z rydwanu Bachusa., 4. Rydwan boga jest ciągnięty przez dwa gepardy., 5. Obok rydwanu widoczny jest satyr, który owinięty jest w pędy krzewu winnego i wymachuje nogą zwierzęcia. Spogląda on na Bachantkę z tamburynem – podobnie jak Bachus na Ariadnę. Przed satyrem widoczny jest siłacz zmagający się z wężem oraz mały satyr, który z wyglądu przypomina pół-dziecko, pół-kozła. Przy jego nogach krąży szczekający pies.

1

2

3

4

5

1. Tycjan (ok. 1488-1575) był włoskim malarzem epoki odrodzenia, przedstawicielem tzw. szkoły weneckiej. Malował sceny religijne, mitologiczne oraz alegorie.

2. Tycjan namalował scenę, w której Ariadna - porzucona przez Tezeusza, zostaje odnaleziona przez Bachusa, który przybywa na wyspę wraz ze swoimi kompanami.

3. Ariadna z przerażeniem wyciąga dłoń w kierunku odpływającego okrętu swojego kochanka i jednocześnie spogląda na wyskakującego z rydwanu Bachusa.

4. Rydwan boga jest ciągnięty przez dwa gepardy.

5. Obok rydwanu widoczny jest satyr, który owinięty jest w pędy krzewu winnego i wymachuje nogą zwierzęcia. Spogląda on na Bachantkę z tamburynem – podobnie jak Bachus na Ariadnę. Przed satyrem widoczny jest siłacz zmagający się z wężem oraz mały satyr, który z wyglądu przypomina pół-dziecko, pół-kozła. Przy jego nogach krąży szczekający pies.

RoEXfFPpGg4ce

Obraz autorstwa Petera Paula Rubensa pod tytułem „Porwanie Hippodamii” przedstawia scenę tytułowego porwania. Na obrazie znajduje się tłum ludzi. Dwie grupy walczą między sobą o kobietę, która znajduje się po prawej stronie. Ma ona długie blond włosy i ubrana jest w czerwoną suknię. Kobieta została siłą wyrwana ze swojego domostwa przez grupę obcych mężczyzn. Na twarzy kobiety i jej męża widoczne jest przerażenie, a w oczach mężczyzn atakujących kobietę widoczny jest szał i złość. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Peter Paul Rubens (1577-1640) to malarz flamandzki, jeden z najwybitniejszych reprezentantów baroku. Jego dorobek malarski obejmuje 2000 obrazów., 2. Jednym z mitów wiążących się z Tezeuszem była centauromachia albo walka Lapitów z centaurami, jaka wywiązała się w czasie wesela Hipodamii i Pejritoosa, przyjaciela Tezeusza. Zgodnie z mitem, centaury próbowały w czasie walki porwać pannę młodą. Motyw ten został przedstawiony na obrazie Rubensa., 3. Widzimy Hipodamię wyrywającą się z ramion centaura, ukazanego z prawej strony obrazu. Kobieta rozpaczliwie wyciąga ręce w kierunku chwytającego ją mężczyzny – najpewniej ukochanego Pejritoosa., 4. Za panem młodym, z szaleństwem w oczach, ukazani zostali napierający Lapici. Obraz ukazuje typowe cechy barokowe – żywiołowość, wybujałość, niepokój i dramatyzm, który wynika już z samego tematu dzieła malarskiego.

Obraz autorstwa Petera Paula Rubensa pod tytułem „Porwanie Hippodamii” przedstawia scenę tytułowego porwania. Na obrazie znajduje się tłum ludzi. Dwie grupy walczą między sobą o kobietę, która znajduje się po prawej stronie. Ma ona długie blond włosy i ubrana jest w czerwoną suknię. Kobieta została siłą wyrwana ze swojego domostwa przez grupę obcych mężczyzn. Na twarzy kobiety i jej męża widoczne jest przerażenie, a w oczach mężczyzn atakujących kobietę widoczny jest szał i złość. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Peter Paul Rubens (1577-1640) to malarz flamandzki, jeden z najwybitniejszych reprezentantów baroku. Jego dorobek malarski obejmuje 2000 obrazów., 2. Jednym z mitów wiążących się z Tezeuszem była centauromachia albo walka Lapitów z centaurami, jaka wywiązała się w czasie wesela Hipodamii i Pejritoosa, przyjaciela Tezeusza. Zgodnie z mitem, centaury próbowały w czasie walki porwać pannę młodą. Motyw ten został przedstawiony na obrazie Rubensa., 3. Widzimy Hipodamię wyrywającą się z ramion centaura, ukazanego z prawej strony obrazu. Kobieta rozpaczliwie wyciąga ręce w kierunku chwytającego ją mężczyzny – najpewniej ukochanego Pejritoosa., 4. Za panem młodym, z szaleństwem w oczach, ukazani zostali napierający Lapici. Obraz ukazuje typowe cechy barokowe – żywiołowość, wybujałość, niepokój i dramatyzm, który wynika już z samego tematu dzieła malarskiego.

1

2

3

4

1. Peter Paul Rubens (1577-1640) to malarz flamandzki, jeden z najwybitniejszych reprezentantów baroku. Jego dorobek malarski obejmuje 2000 obrazów.

2. Jednym z mitów wiążących się z Tezeuszem była centauromachia albo walka Lapitów z centaurami, jaka wywiązała się w czasie wesela Hipodamii i Pejritoosa, przyjaciela Tezeusza. Zgodnie z mitem, centaury próbowały w czasie walki porwać pannę młodą. Motyw ten został przedstawiony na obrazie Rubensa.

3. Widzimy Hipodamię wyrywającą się z ramion centaura, ukazanego z prawej strony obrazu. Kobieta rozpaczliwie wyciąga ręce w kierunku chwytającego ją mężczyzny – najpewniej ukochanego Pejritoosa.

4. Za panem młodym, z szaleństwem w oczach, ukazani zostali napierający Lapici. Obraz ukazuje typowe cechy barokowe – żywiołowość, wybujałość, niepokój i dramatyzm, który wynika już z samego tematu dzieła malarskiego.

Słowniki

Galeria dzieł sztuki

R1NZzw6E61T1l1

Obraz autorstwa Nicolasa Poussina pod tytułem „Tezeusz znajduje miecz swojego ojca”. Prezentuje on scenę odnalezienia miecza przez Tezeusza, który wydobywa go spod kamiennego bloku. Jest on przedstawiony jako mężczyzna o atletycznej budowie ciała. Przyglądają mu się z zaciekawieniem dwie kobiety. Wszystkie postacie znajdują się wśród ruin budowli. W tle znajdują się drzewa oraz góry.

RL1aV6OTlsEZs1

Fresk autorstwa Stefano Bolognini pod tytułem „Tezeusz Wyzwoliciel” prezentuje postać młodego rudowłosego nagiego mężczyzny o atletycznej budowie ciała. Na jego ramieniu widoczna jest zielona szata. Wokół Tezeusza widoczni są mali chłopcy, którzy łapią mężczyznę za nogi i ręce. Tezeusz kroczy wśród ruin.

R54A1lVU4bY4g

Ilustracja przedstawia dzieło Antoine Placide Gibert pt. „Egeusz rozpoznaje syna”. Egeusz został przedstawiony jako starzec z siwymi włosami, brodą i wąsem, który ubrany jest w bordową, długą szatę. Egeusz unosi rękę w stronę młodego chłopca stojącego przed nim. Ubrany jest w złotą sukmanę, a na jego ramieniu wisi czerwona szata. W tle znajdują się inne postaci, które uczestniczą w uczcie.

RE76mkuB9mI4V1

Fotografia nieznanego autora przedstawia malarstwo czerwonofigurowe na czarnej wazie. Prezentuje walkę młodego Tezeusza z Minotaurem. Tezeusz ma czarne włosy, ubrany jest w szaty, w dłoniach trzyma miecz, którym zadaje cios człowiekowi z głową byka.

RWDGf6gLn0MBa

Fotografia nieznanego autora przedstawia malarstwo czerwonofigurowe. Prezentuje walkę Tezeusza z Minotaurem. Został on przedstawiony jako młody, nagi mężczyzna. W dłoni trzyma sztylet, którym próbuje zadać cios Minotaurowi znajdującemu się między kolumnami.

R4v5WTuQzCWgm1

Fotografia nieznanego autora przedstawia rzeźbę autorstwa Ettore Ferrari pod tytułem Owidiusz. Pomnik ten znajduje się w Konstancy i stoi na wysokim cokole. Owidiusz został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku, o krótkich włosach. Swoją głowę podpiera dłonią. Ubrany jest w długie szaty sięgające do kostek. W tle widoczna jest wieża zegarowa.

ReMAbVl26bGz31

Fotografia nieznanego autora przedstawia kopię rzeźby Polikleta pod tytułem „Ranna Amazonka”. Kobieta ma krótkie kręcone włosy, ubrana jest w suknię sięgającą do kolan. Jej piersi są odkryte. Na jej twarzy widoczny jest ból. Rzeźba jest uszkodzona - nie ma części lewej ręki.

R1aCB8T0pYiLI1

Obraz autorstwa Pierre-Narcisse Guerina pod tytułem „Hippolit i Fedra” przedstawia grupę osób w pomieszczeniu. Z lewej strony widoczny jest młody mężczyzna, ubrany w białą szatę z przewieszoną przez ramię skórą lwa. Na plecach ma kołczan, a w dłoni trzyma łuk. Drugą dłoń ma uniesioną w górę, w kierunku osób siedzących po prawej stronie na kamiennych krzesłach. W grupie tej znajduje się dwóch mężczyzn oraz kobieta.

RTEDAtroykJEc1

Fotografia nieznanego autora przedstawia rzeźbę autorstwa Metopa z Partenonu pod tytułem: „Walka Lapitów z centautami”. Scena na reliefie ukazuje centaura atakującego Lapita. Centaur to postać posiadająca tors człowieka a dolne części ciała konia. Centaur ma krótkie włosy oraz średniej długości zarost, swoimi kopytami miażdży kolano Lapita, który znajduje się pod centaurem. Lapit to młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała. Ugina się przed atakami centaura i próbuje nie upaść. Relief znajduje się na ścianie budynku.

R6s45FrFhwjNM1

Fotografia nieznanego autora przedstawia rzeźbę Antonio Canovy pod tytułem: „Tezeusz pokonujący centaura”, na której widoczna jest scena walki Tezeusza i Centaura. Tezeusz został przedstawiony jako nagi, młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała. Na głowie widoczny jest hełm zakrywający włosy. Centaur leży na ziemi, próbuje się zaprzeć, ale nie jest w stanie powstrzymać ciosu Tezeusza.

RPPz27OtCaJZw

Obraz autorstwa Charlesa Edouarda Chaise pod tytułem „Tezeusz, pogromca Minotaura” przedstawia Triumf Tezeusza nad truchłem Minotaura. Tezeusz został przedstawiony jako młody mężczyzna o atletycznej budowie ciała, ubrany w czerwone szaty. Tezeusz stoi w rozkroku, w jednej dłoni trzyma miecz, drugą dłoń ma schowaną pod szatą i opiera się o biodro. Patrzy na ciało zabitego Minotaura. Wokół Tezeusza są ludzie, którzy nie dowierzają temu, co właśnie zobaczyli. Część z nich jest przerażona.

Re9dTgWYCTR5P

Obraz autorstwa Jean-Baptiste Regenault pod tytułem „Ariadna i Tezeusz” przedstawia tytułową parę idącą przez las. Ariadna została przedstawiona jako młoda rudowłosa kobieta, ubrana w niebieską suknię, na jej ramionach widoczna jest żółta szata. Obok kobiety dumnie kroczy Tezeusz, na jego głowie widoczny jest hełm, a ramiona ma przepasane czerwoną szatą. W jednej dłoni trzyma miecz, w drugiej okrągły biały przedmiot.

RLAc6OPj6Gb7x

Obraz autorstwa Tycjana pod tytułem: „Bachus i Ariadna” przedstawia spotkanie Ariadny z Bachusem. Ariadna to młoda rudowłosa kobieta ubrana w niebieską szatę i przepasana jest czerwoną szatą. Rozpaczliwie wyciąga ręce w kierunku odpływającego statku Tezeusza. Świadkami tej sceny jest Bachus ze swoją świtą. Bachus wyskakuje ze swojego rydwanu ciągniętego przez gepardy. Obok bachusa widoczny jest satyr oraz inne mityczne postaci. Scena odbywa się w lesie.

R1NM8XK0wfspZ

Obraz autorstwa Sir Lawrence Almy Tadamy pod tytułem „Śmierć Hipolita” przedstawia scenę śmierci tytułowego Hipolita. Na obrazie widoczny jest powóz ciągnięty przez dwa czarne konie, które się czegoś przestraszyły. Powóz się przewrócił i uwięził młodego mężczyznę ubranego w czerwoną zbroję. Ciało mężczyzny jest ciągnięte za powozem.

R1Ss7TOYlAuc3

Obraz autorstwa Petera Paula Rubensa pod tytułem „Porwanie Hippodamii” przedstawia scenę tytułowego porwania. Na obrazie znajduje się tłum ludzi. Dwie grupy walczą między sobą o kobietę, która znajduje się po prawej stronie. Ma ona długie blond włosy i ubrana jest w czerwoną suknię. Kobieta została siłą wyrwana ze swojego domostwa przez grupę obcych mężczyzn. Na twarzy kobiety i jej męża widoczne jest przerażenie, a w oczach mężczyzn atakujących kobietę widoczny jest szał i złość.

Bibliografia

Nowa Encyklopedia Powszechna, Warszawa 1995.

Słownik łacińsko‑polski, pod red. M. Plezia, t. 1‑5, Warszawa 1959‑1979.

J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1999.

S. Wilczyński, T. Zarych, Lectio Latina III, Warszawa 1996.

L. Winniczuk, Lingua Latina; Łacina bez pomocy Orbiliusza, Warszawa 1975.