Kultura i mity – Orfeusz i Eurydyka
Ważne daty
1580 – J. Kochanowski, Treny
1607 – premiera Orfeusza Monteverdiego
1636/8 – P.P. Rubens Orfeusz i Eurydyka
1762 – premiera opery Glucka Orfeusz i Eurydyka
1854 – poemat symfoniczny Orfeusz Liszta
1858 – premiera Orfeusza w piekle Offenbacha
1861 – C. Carrot Orfeusz wyprowadzający Eurydykę z podziemi
1866 – Émile Lévy Śmierć Orfeusza
1867 – C. Carrot Ranna Eurydyka
1893 – A. Rodin Orfeusz i Eurydyka
1895 – H. Martin Orfeusz w lesie
1948 – premiera baletu Orfeusz z muzyką I. Strawińskiego
2002 – Cz. Miłosz Orfeusz i Eurydyka
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń:
14. potrafi rozpoznać i poddać interpretacji w kontekście kultury greckiej i rzymskiej oraz kultur późniejszych następujące kluczowe zjawiska z zakresu tradycji antycznej i recepcji antyku:
1) obecność tradycji greckiej i rzymskiej we współczesnym życiu publicznym i kulturalnym,
2) przetworzenia motywów kulturowych greckich i rzymskich w kulturze późniejszej polskiej i światowej na płaszczyznach: literackiej, sztuk plastycznych, sztuk wizualnych.
III. W zakresie kompetencji społecznych. Uczeń:
5. dzięki poznaniu źródeł kultury polskiej, europejskiej i światowej staje się jej świadomym odbiorcą i uczestnikiem.
opowiadać kim był Orfeusz i co robił w podziemiu;
opisywać historię miłości Orfeusza i Eurydyki;
wskazywać dzieła sztuki nawiązujące do mitu;
wskazywać dzieła muzyczne, które zostały zainspirowane postacią Orfeusza;
tłumaczyć fragment dzieła Wergiliusza.
Wprowadzenie
Orfeusz jest niezwykle ważną postacią nie tylko w greckiej mitologii, ale też w całej kulturze europejskiej. Opowieść o mitycznym śpiewaku zainspirowała tak wielu twórców, że aż do dziś powstają dzieła sztuki nawiązujące do tej postaci. Kim zatem był legendarny Orfeusz?
![Ilustracja przestawia mozaikę rzymską zatytułowaną „Orfeusz w otoczeniu zwierząt”. Jest ona utrzymana w ciepłej tonacji. Na jasnożółtym tle pośrodku widnieje postać Orfeusza siedzącego na skale pod drzewem. Jest ubrany w krótką szatę; w jednej ręce trzyma lirę, w drugiej przyrząd do szarpania strun. Dookoła postaci Orfeusza przedstawione są różne zwierzęta, w tym liczne ptaki. Wydają się słuchać dźwięków muzyki.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RO72waM9MUeAp/1/250wRXwIlnJMkef4wk50QLZ2dGRGd35k.jpg)
Nie można jednoznacznie powiedzieć, czy była to postać historyczna czy też legendarna. Według niektórych autorów Orfeusz brał udział w wyprawie Argonautów, która miałaby mieć miejsce w XII w. p.n.e. Trudno również jednoznacznie wskazać, kim byli jego rodzice. Najpopularniejsza jest wersja, że był on synem samego Apollina i muzy Kalliope. To tłumaczyłoby powszechne przekonanie o niezwykłym talencie Orfeusza – śpiewał i grał on na lirzelirze tak pięknie, że sama przyroda i wszystkie żywe stworzenia chciały słuchać jego niezwykłych melodii. W czasie wspomnianej wyprawy Argonautów bohaterowie musieli przepłynąć koło wyspy syren, które zwabiały podróżnych swoim śpiewem, a następnie zabijały żeglarzy. Dzięki Orfeuszowi, który grał na lirze, udało się Grekom bezpiecznie przepłynąć obok wyspy.
Pieśniarz ten znany był powszechnie jako król jednej z greckich krain – Tracji.
![lustracja przedstawia obraz Henri-Jean Guillaume Martina pt. „Orfeusz w lesie”. W centrum obrazu na leśnej polanie stoi mężczyzna w białych szatach; gra na lirze. Wokół rosną drzewa. Na polanę pada rozproszone światło słoneczne.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1SCLcwaASTO2/1/13vmsFnxyA1PVX2clPtDC7OtT2PRo8o3.jpg)
Wiesz już, że Orfeusz był królem Tracji. Wskaż, na obszarze których współczesnych państw położona była ta starożytna kraina.
- Grecja
- Albania
- Turcja
- Włochy
- Bułgaria
- Rumunia
Na wielu ilustracjach Orfeusz przedstawiony jest z lirą. Który ze współczesnych instrumentów jest najbardziej zbliżony do liry?
- Harfa
- Wiolonczela
- Obój
Orfeusz i Eurydyka
Żoną Orfeusza była Eurydyka, leśna nimfa, hamadriada. Była niesamowicie piękna, dlatego zwracała uwagę wielu mężczyzn. Zakochał się w niej również Aristajos, syn Apollina i nimfy Kyreny. Znany był on jako hodowca pszczół. Ujrzał kiedyś Eurydykę w dolinie Tempe i tak mu się spodobała, że zaczął za nią biec. Kobieta bardzo się przestraszyła, rzuciła się do ucieczki. W trakcie biegu nadepnęła na jadowitą żmiję, która ją ukąsiła, w wyniku czego Eurydyka zmarła.
![Ilustracja przedstawia obraz Camille Corot’a pt. „Ranna Eurydyka”. Na pierwszym planie siedzi na kamieniu młoda ciemnowłosa kobieta, w białej długiej szacie. O kolano ma opartą prawą stopę. Podtrzymuje ją dłonią i przygląda się jej. Tło obrazu stanowią wysokie zarośla, spomiędzy których przebija się błękit nieba.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RtTT5WEGNxBXQ/1/6kDIE96P5mSezHJmSn5ZSLzeUdLN62iA.jpg)
Aristajos nie był jednoznaczną postacią w mitologii. Był on bowiem bardzo dobroczynny i nauczył ludzi wielu pożytecznych rzeczy np. bartnictwa, uprawy winorośli i oliwki. Za spowodowanie śmierci Eurydyki spotkała go jednak kara od bogów. Sprawili oni, że pszczoły wyginęły. Aristajos zaczął przepraszać bogów i chciał, aby te pożyteczne owady z powrotem pojawiły się na ziemi. Złożył w ofierze woły, które pozostawił na słońcu. Po dziewięciu dniach narodziły się z nich rój nowych pszczół. Według niektórych podań Aristajos został zamieniony w konstelację Wodnika, stając się jednym z dwunastu znaków zodiaku.
Aristajos miał zostać zamieniony w jeden ze znaków zodiaku. Wskaż łacińską nazwę tego znaku.
- Taurus
- Sagittarius
- Aquarius
Nimfy leśne poinformowały Orfeusza o tym, co zdarzyło się w dolinie Tempe. Król bardzo rozpaczał po śmierci ukochanej żony. Rozpacz doprowadziła go do podjęcia niebezpiecznej misji. Postanowił zejść do podziemi, by prosić władców krainy zmarłych o powrót Eurydyki na ziemię.
Już po przekroczeniu bram do świata umarłych Orfeusz napotkał przeszkodę w postaci Charona. Nie wolno mu było przewieźć nikogo żywego na drugi brzeg Styksu. Król Tracji znał jednak swoją najmocniejszą stronę. Zaczął grać na lirze, a oczarowany dźwiękami przewoźnik nie potrafił mu odmówić przysługi. Bez problemu przeszedł również obok Cerbera, trójgłowego psa, który uniemożliwiał duszom ucieczkę z krainy cieni. Same Erynie, boginie zemsty, płakały, kiedy słuchały pięknej melodii granej przez Orfeusza. W końcu bohater dotarł do panujących w podziemiu Hadesa i Persefony i poprosił ich, oczywiście przy akompaniamencie swej liry, aby pozwolono mu zabrać ze sobą Eurudykę z powrotem na ziemię.
![Ilustracja przedstawia obraz Petera Paula Rubensa pt. „Orfeusz i Eurydyka”. Jest to scena ukazująca odzyskanie żony przez Orfeusza. Właśnie wychodzi z Hadesu, Eurydyka jest tuż za nim. Jest przepasany czerwoną szatą. Na ramieniu niesie lirę. Eurydyka ma ciemne długie włosy. Prawą ręką podtrzymuje zwiewną białą suknię zakrywającą dolne partie ciała. Orfeusz ukradkiem spogląda na żonę; trzyma ją za rękę śpiesząc do wyjścia. Eurydyka ogląda się na Persefonę, która zasiada z małżonkiem na kamiennym tronie. Ubrana jest w czarną długą suknię. Półnagi Pluton odwrócony jest w jej stronę. Na odchodzącą parę patrzy Cerber, trójgłowy strażnik podziemi, ukazany u dołu obok tronu.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Re8lSXXEQufgt/1/9vesi2IoWbStqwtlW6sxKBItl4BE6Tgn.jpg)
Władcy krainy umarłych zgodzili się na to. Postawili jednak Orfeuszowi warunek. Będzie mógł odzyskać żonę i wyprowadzić ją z Hadesu, jeśli w drodze powrotnej nie odwróci się, by spojrzeć na kroczącą za nim ukochaną. Pieśniarz zgodził się na to. Hermes, przewodnik dusz, przyprowadził cień Eurydyki. Rozpoczęła się droga powrotna małżeństwa na ziemię. Motyw ten znalazł wiele przedstawień w sztuce europejskiej.
Już przed samym wyjściem z krainy zmarłych stała się rzecz niespodziewana, która obróciła wszystko wniwecz. Stęskniony za ukochaną Eurydyką Orfeusz chciał choćby przez sekundę zobaczyć znów jej twarz. Odwrócił głowę i stracił swoją jedyną szansę na przywrócenie jej do życia. Hermes zabrał ją z powrotem do Hadesu, a Orfeusz powrócił na ziemię sam.
Orfeusz i Eurydyka - tekst oryginalny
![lustracja przedstawia obraz Georgea Fredericka Watts’a pt. „Orfeusz i Eurydyka”. Na pierwszym planie widnieją objęte postaci, ukazane od pasa w górę. Tło obrazu jest ciemne; w lewym górnym rogu widnieje fragment zachmurzonego nieba. Orfeusz, spowity w czerwoną szatę, trzyma w wyciągniętych ramionach umierającą Eurydykę. Kobieta ma głowę odchyloną do tyłu, zamknięte oczy. Długie rude włosy opadają jej na plecy. Prawą rękę ma zarzuconą na ramię Orfeusza.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R170ldHJ0GMJu/1/17MEjRlCJCIWZsnqzQJvU6T8jIKtFHvS.jpg)
Historia o Orfeuszu i Eurydyce była opisywana przez autorów starożytnych w ich największych dziełach. Przetłumacz fragment Georgik Wergiliusza, który opisuje, co stało się już u samego wyjścia z krainy zmarłych.
Restitit Eurydicenque suam iam luce sub ipsa
immemor heu! victusque animi respexit. Ibi omnis
effusus labor atque immitis rupta tyranni
foedera, terque fragor stagnis auditus Avernis.
Illa, Quis et me, inquit, miseram et te perdidit, Orpheu,
quis tantus furor? En iterum crudelia retro
Fata vocant, conditque natantia lumina somnus.
Iamque vale: feror ingenti circumdata nocte
invalidasque tibi tendens, heu non tua, palmas!
dixit et ex oculis subito, ceu fumus in auras
commixtus tenues, fugit diversa…
Tłumaczenie:Tłumaczenie:
Ułóż chronologicznie wydarzenia przedstawione w micie.
- Orfeusz zstąpił do podziemi, by odzyskać ukochaną.
- Orfeusz i Eurydyka żyli jako zgodne, szczęśliwe małżeństwo.
- Orfeusz bezpowrotnie utracił ukochaną, ponieważ złamał warunki umowy i w drodze powrotnej chciał spojrzeć na swoją żonę.
- Aristajos zakochał się w Eurydyce, która przed nim uciekała. W czasie ucieczki została ugryziona przez jadowitego węża i zmarła.
- Dzięki grze na lirze udało mu się dotrzeć do Hadesa i uzyskał pozwolenie na powrót Eurydyki.
Rozpacz Orfeusza
Po nieudanej próbie ocalenia żony Orfeusz pogrążył się w rozpaczy. Błąkał się po świecie bez celu, opłakując Eurydykę. Przypadkiem natknął się pewnego razu na tłum bachantek, które w transie rzuciły się na niego i rozszarpały jego ciało, co stało się częstym tematem dla wyobrażeń malarskich już od czasów starożytnych.
![Na ilustracji przedstawiono fragment czerwonofigurowej wazy greckiej. Tematem malowidła jest śmierć Orfeusza z ręki rozszalałej bachantki. Na czarnym tle wazy widnieje postać kobiety w jasnoczerwonej długiej szacie. W uniesionych rękach trzyma narzędzie zbliżone wyglądem do młota, które kieruje w stronę Orfeusza. Pieśniarz ma odwróconą głowę. Pomiędzy walczącymi leży. Kompozycję zwieńczają motywy dekoracyjne u góry i u dołu wazy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1XMTgwWsK9x6/1/1s3Vl4q0hmdEaRVVCzO37y0uuQrt9Ysv.jpg)
Opowieść głosi, że głowa Orfeusza potoczyła się wzdłuż wzgórza i spadła do rzeki. Mimo że oderwana od ciała i zanurzona w wodzie miała ciągle powtarzać imię ukochanej żony. Wraz z nurtem rzeki dopłynęła do morza, aby ostatecznie zatrzymać się na wyspie Lesbos, gdzie została pochowana. W tym miejscu powstałą wyrocznia. Rozszarpane ciało pieśniarza miały zebrać Muzy, którym wiernie służył całym swym życiem. Pochowały je u stóp Olimpu.
![Ilustracja przedstawia dzieło Émile Lévy’ego pt. „Śmierć Orfeusza”. W centrum obrazu widnieje postać umierającego młodego mężczyzny. Leży nad brzegiem rzeki, na rozpostartej na trawie fiołkowej tkaninie. Jego niewyraźny wzrok utkwiony jest w jednym punkcie, dłonią dotyka strun leżącej obok liry. Z prawej strony widoczna jest postać kobiety stojącej tyłem. Ma odchyloną głowę, jej długie rude włosy opadają na plecy. Odziana jest w błękitną szatę; tańczy w euforii wraz z oplecionym wokół jej ciała wężem. Druga pochyla się nad umierającym i zamierza zadać mu ostateczny cios sierpem trzymanym w wyciągniętej ręce. Kolejna podtrzymując rękę Orfeusza do góry wymierzając mu cios biczem. W tle kilka półnagich bachantek oddaje się tańcom rytualnym. Znacząca wydaje się niewyraźna, ukryta w cieniu drzew, postać osamotnionego mężczyzny, który jako jedyny odwraca wzrok od tej sceny.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RHn3PrsEiJwOL/1/2OsHcGBrIf0le0CeMvpYnMgsDd6x86Db.jpg)
Orfizm
Szczególna rola Orfeusza w świecie antycznym wiązała się również z ruchem religijnym znanym jako orfizmorfizm. Nie wiadomo, kiedy i gdzie został on zapoczątkowany. Jego rozwój przypada na VI p.n.e., a do największych ośrodków w tym czasie, gdzie go praktykowano, należały Ateny i Kroton w południowej Italii. Sami orficy za twórcę ruchu uznawali Orfeusza. Informacje na temat wierzeń orfików czerpiemy z częściowo zachowanych pism orfickich. Główne wierzenia orfików skoncentrowane były na postaci Dionizosa. Człowiek dla orfików był połączeniem dwóch pierwiastków – duchowego i cielesnego. Dusza ludzka była nieśmiertelna, a ciało stanowiło jej grób. Wierzyli oni również, że po śmierci dusza schodzi do podziemia, gdzie odbywa się nad nią sąd. Dusza musi się oczyszczać za popełnione przez człowieka niegodziwości. W tym celu wraca na ziemię, gdzie wchodzi w nowe ciało, by odpokutować za dawniejsze winy. Wyznawcy orfizmu wierzyli, że udział w misteriachmisteriach orfickich, które zapoczątkować miał sam Orfeusz, zapewni łagodniejszy wyrok wtajemniczonemu.
Aby dusza po śmierci wiedziała, co powiedzieć przed bóstwem, zmarłego zaopatrywano w złote tabliczki, na których zapisane były właściwe formuły. Ich znajomość miała być świadectwem tego, że jest to dusza osoby wtajemniczonej w misteriamisteria orfickie.
Orfizm nigdy nie stał się religią państwową. Jego formy miały charakter prywatny. Nauki orfickie głosili wędrowni nauczyciele, najczęściej gromadząc zainteresowanych w prywatnych domach. Wyznawcy orfizmu nie mogli zabijać istot żywych ani spożywać mięsa (za wyjątkiem uczt rytualnych).
Na podstawie zdobytej wiedzy na temat orfizmu wybierz zdania prawdziwe.
- Orfizm związany był z kultem bogini Demeter.
- Wyznawcy orfizmu wierzyli w nieśmiertelność duszy.
- Złote tabliczki były tylko ozdobą zmarłego w ostatniej drodze.
- Treść wierzeń orfików rekonstruujemy na podstawie zachowanych fragmentów pism orfickich.
- Orfeusz miał zapoczątkować misteria orfickie.
- Orfizm był religią państwową.
- Zasad orfickich nauczali wędrowni nauczyciele, przekazujący swą wiedzę w prywatnych domach.
- Wtajemniczenie w misteria orfickie miało zapewnić szczęście dla duszy po śmierci.
Orfeusz w trenie Jana Kochanowskiego
![Ilustracja przedstawia czarno-biały portret Jana Kochanowskiego, autorstwa Józefa Buchbindera. Poeta ukazany jest jako dojrzały mężczyzna. Ma pokaźne wąsy i brodę, wysokie czoło, dość duży prosty nos. Wyraźnie zarysowane oczy patrzą w dal. Ubrany jest w kaftan, na który ma zarzucony płaszcz. Jedną ręką podtrzymuje połę płaszcza, w drugiej trzyma zwój.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R139JnuS1nCNZ/1/vveK9RNG6NO3rl3ZIIX3QdwbQDOxqBzb.png)
Mit o Orfeuszu i Eurydyce opisywany był nie tylko przez poetów starożytnych. Wiele motywów tej historii znalazło się w utworach pisarzy, szczególnie poetów. Już u Jana Kochanowskiego w trenie XIV czytamy następujące wersy:
Gdzie te wrota nieszczesne, któremi przed laty
Puszczał sie w ziemię Orfeus, szukając swej straty,
Żebych ja też tąż ścieżką swej namilszej córy
Poszedł szukać i on bród mógł przebyć, przez który
Srogi jakiś przewoźnik wozi blade cienie
I w lasy niewesołe cyprysowe żenie.
A ty mię nie zostawaj, wdzięczna lutni moja,
Ale ze mną pospołu pódź aż do pokoja
Surowego Plutona: owa go [to] łzami,
To temi żałosnemi zmiękczywa pieśniami,
Że mi moję namilszą dziewkę jeszcze wróci,
A ten nieuśmierzony we mnie żal ukróci.
(J. Kochanowski, Tren XIV 1‑12, Wrocław, 2009)
Podmiot liryczny, zrozpaczony ojciec, chciałby przywrócić do życia swą córkę. Chciałby, jak niegdyś Orfeusz, zejść do krainy umarłych, by tam przebłagać władcę zmarłych – Plutona – aby pozwolił wrócić jego zmarłej córce na ziemię.
Do mitu nawiązywali również m.in. C. K. Norwid (Fortepian Szopena), K. K. Baczyński (poemat Orfeusz w lesie), K. I. Gałczyński (Ulica Sarg) oraz Czesław Miłosz (Orfeusz i Eurydyka).
Dowiedz się w jakich okolicznościach Czesław Miłosz napisał swój wiersz Orfeusz i Eurydyka.
Przygotuj następnie kilkuzdaniową wypowiedź, w której odpowiesz na pytania:
1. Dlaczego poeta wybrał akurat ten mit?
2. Jaką rolę spełniała muzyka dla Orfeusza, a jaką poezja dla autora wiersza? Czy jest coś, co je łączy?
Stukanie jego sandałów i drobny tupot
Jej nóg spętanych suknią jak całunem.
Stroma ścieżka pod górę fosforyzowała
W ciemności, która była jak ściany tunelu., 2. Stojąc na płytach chodnika przy wejściu do Hadesu
Orfeusz kulił się w porywistym wietrze,
Który targał jego płaszczem, toczył kłęby mgły,
Miotał się w liściach drzew., 3. Nie wiem, rzekła bogini, czy ją kochałeś,
Ale przybyłeś aż tu, żeby ją ocalić.
Będzie tobie wrócona. Jest jednak warunek.
Nie wolno ci z nią mówić. I w powrotnej drodze
Oglądać się, żeby sprawdzić, czy idzie za tobą., 4. Dniało. Ukazały się załomy skał
Pod świetlistym okiem wyjścia z podziemi.
I stało się jak przeczuł. Kiedy odwrócił głowę,
Za nim na ścieżce nie było nikogo., 5. Aż zaszedł do pałacu rządców tej krainy.
Persefona, w swoim ogrodzie uschniętych grusz i jabłoni,
Czarnym od nagich konarów i gruzłowatych gałązek,
A tron jej, żałobny ametyst, słuchała.
Ułóż fragmenty wiersza Czesława Miłosza Orfeusz i Eurydyka tak by odpowiadały porządkowi wydarzeń przedstawionemu w micie.
-
Stojąc na płytach chodnika przy wejściu do Hadesu
Orfeusz kulił się w porywistym wietrze,
Który targał jego płaszczem, toczył kłęby mgły,
Miotał się w liściach drzew. -
Nie wiem, rzekła bogini, czy ją kochałeś,
Ale przybyłeś aż tu, żeby ją ocalić.
Będzie tobie wrócona. Jest jednak warunek.
Nie wolno ci z nią mówić. I w powrotnej drodze
Oglądać się, żeby sprawdzić, czy idzie za tobą. -
Aż zaszedł do pałacu rządców tej krainy.
Persefona, w swoim ogrodzie uschniętych grusz i jabłoni,
Czarnym od nagich konarów i gruzłowatych gałązek,
A tron jej, żałobny ametyst, słuchała. -
Ruszyli. Najpierw on, a za nim, ale nie zaraz,
Stukanie jego sandałów i drobny tupot
Jej nóg spętanych suknią jak całunem.
Stroma ścieżka pod górę fosforyzowała
W ciemności, która była jak ściany tunelu. -
Dniało. Ukazały się załomy skał
Pod świetlistym okiem wyjścia z podziemi.
I stało się jak przeczuł. Kiedy odwrócił głowę,
Za nim na ścieżce nie było nikogo.
Sam Orfeusz opisywany jako autor cudownej muzyki, która potrafiła wzruszyć nawet bóstwa podziemne (a były one przecież wyjątkowo nieprzychylne ludziom), stał się inspiracją dla wielu znanych kompozytorów. Zapoznaj się z informacjami na ten temat zawartymi w poniższej animacji.
Po zapoznaniu się ze sławnymi kompozycjami odwołującymi się do mitu o Orfeuszu, połącz w pary autora i jego dzieło.
operetka <i>Orfeusz w piekle</i>, balet <i>Orfeusz</i>, <i>Orfeusz i Eurydyka</i>, opera w trzech aktach, <i>Orfeusz</i>, <i>Orfeusz</i>, opera w pięciu aktach
Monteverdi | |
Gluck | |
Liszt | |
Strawiński | |
Offenbach |
Słowniki
Słownik pojęć
uczestnicy wyprawy po „złote runo” pod wodzą Jazona.
instrument muzyczny; lira antyczna składała się z korpusu rezonansowego o kształcie miskowatym (początkowo skorupa żołwia), dwóch ramion, osadzonych w korpusie i połączonych u góry jarzmem, oraz 7 strun szarpanych palcami lub plektronem; w starożytnej Grecji służyła głównie do akompaniamentu przy śpiewie i deklamacji.
żona Orfeusza.
w religii starożytnej Grecji i Rzymu termin oznaczający odrębną kategorię obrzędów religijnych, ustanawiających szczególną więź między człowiekiem a bogiem oraz stwarzających nadzieję na szczęście po śmierci (zbawienie).
mitologiczny tracki poeta i pieśniarz, słynny z cudownej mocy swej muzyki.
oparty na misteriach związanych ze świętymi pismami (teogonie, kosmogonie, hymny orfickie), przypisywanych mitycznemu pieśniarzowi Orfeuszowi (lub Muzajosowi), z rytuałami inicjacji i oczyszczeń, zapewniającymi wtajemniczonym lepszy los pośmiertny (misteria) i odrębnym stylem bycia [gr. bíos Orphikós ‘żywot orficki’], na który składały się ascetyzm i wegetarianizm.
Słownik łacińsko‑polski
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
J. Kochanowski, Tren XIV 1‑12, Wrocław 2009.
J. Parandowski Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989.
Wergiliusz, Georgiki, przeł. Z. Abramowiczówna, Wrocław 1953.