Kultura polska w oświeceniu

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• wie, na kiedy przypada oświecenie w Polsce,

• wie, jakich reform dokonano w duchu oświeceniowym,

• potrafi wymienić twórców polskiego oświecenia,

• wie, kto organizował obiady czwartkowe,

• wie, kiedy utworzono Szkołę Rycerską, Komisję Edukacji Narodowej i Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych,

• wie, na czym polegała sztuka klasycystyczna.

b) Umiejętności

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• rozumie, co przyczyniło się do zmian w światopoglądzie i zainicjowało reformy w duchu oświeceniowym,

• rozumie, jaką rolę odegrał Stanisław August Poniatowski w rozwoju polskiej kultury,

• analizuje reformy, których dokonano w szkolnictwie i innych dziedzinach.

2. Metoda i forma pracy

Dyskusja, pogadanka, opowiadanie, praca pod kierunkiem nauczyciela, praca z podręcznikiem, literaturą pomocniczą, encyklopedia historyczną.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, literatura pomocnicza, encyklopedia historyczna.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów na temat oświecenia. Zapisuje na tablicy ramy czasowe polskiego oświecenia. Podaje przyczyny zmian w światopoglądzie, które umożliwiły przeprowadzenie reform – otwarcie się Polski na wpływy kulturalne Europy Zachodniej, głównie Francji.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel wypisuje na tablicy najważniejszych twórców oświeceniowych w Polsce. Opowiada
o obiadach czwartkowych. Przedstawia działalność Stanisława Augusta Poniatowskiego jako mecenasa sztuki. Omawia rozwój sztuk plastycznych i architektury. Podaje cechy charakterystyczne sztuki klasycystycznej. Pokazuje ilustracje.

Nauczyciel przedstawia okoliczności utworzenia Szkoły Rycerskiej, Komisji Edukacji Narodowej
i Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Uczniowie dyskutują na temat ich znaczenia.

Nauczyciel rysuje na tablicy tabelę. Zadaniem uczniów jest przerysowanie jej do zeszytów
i uzupełnienie. Uczniowie mają na wykonanie zadania 15 minut. Wpisują do tabeli najważniejsze osiągnięcia naukowe i kulturalne polskiego oświecenia – korzystają z podręcznika i encyklopedii historycznej.

Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, poprawia i uzupełnia.

c) Faza podsumowująca

W ramach podsumowania wiadomości uczniowie uczestniczą w dyskusji. Przykładowe pytania do dyskusji:

• Jaką role odgrywały obiady czwartkowe?

• Kto w nich uczestniczył?

• Jakie były cechy charakterystyczne sztuki klasycystycznej?

• Jaką rolę odgrywał mecenat?

• Kto ufundował pierwszą publiczną bibliotekę?

5. Bibliografia

1. Burda B. i inni*, Historia 2. Czasy nowożytne. Zakres podstawowy*, Operon, Gdynia 2003.

2. Historia. Encyklopedia szkolna, WSiP, Warszawa 1993.

3. Kizwalter T., Ludzie i idee oświecenia w Polsce porozbiorowej, WSiP, Warszawa 1987.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Wyobraź sobie, że zostałeś zaproszony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego na obiad czwartkowy. Zastanów się, kogo chciałbyś spotkać podczas tej biesiady i o czym chciałbyś porozmawiać z jej uczestnikami. Sformułuj listę pytań i problemów do dyskusji.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak