Ważne daty

Etnografia i antropologia kultury

Jedną z nauk zajmującą się badaniem kultury jest etnografia‑etnologia‑antropologia kulturowa. Etnografia jest nauką zajmującą się opisem i analizą kultur ludzkich w konkretnych historycznych i etnicznych uwarunkowaniach. Natomiast etnologia jest nauką, której głównym przedmiotem badań jest człowiek jako istota kulturowa w jej wymiarze globalnym i przestrzennym. Akcentuje ona wielość kultur ludzkich, funkcjonujące na wpół bezrefleksyjnie wyróżniki kulturowe i kulturę nieelitarną. Na przestrzeni lat pojawiło się wiele stanowisk w sprawie przedmiotu i zakresu badań. Często słowo etnologia jest przyjmowane jako naczelne określenie nauk etnologicznych.

Poszczególne tradycje naukowe podchodzą do terminu etnografia‑etnologia w różny sposób. Niektórzy uważają je za tożsame (przy przyjęciu, że nieodłącznym elementem opisu i analizy są uogólnienia teoretyczne). Rozróżniając etnografię od etnologii brano pod uwagę trzy kryteria:

• systematyzacja nauk: wg etymologii: ethnos (gr. lud), gráphō (gr. piszę) i logos (gr. słowo, prawo). Z tego wynika, że etnografia opisuje kultury, a etnologia na podstawie zebranego materiału stara się je uogólnić. Obecnie nikt nie stosuje tego typu kryteriów, ponieważ żaden z opisów nie jest wolny od teorii;

• przedmiot badań – etnografia bada własny lud, etnologia – ludy egzotyczne. Jest to rozumienie europocentryczne i szybko zostało odrzucone;

• wyjaśnienie – porównawcze stosuje etnografia, a wyjaśnienie głębokie (historyczne, funkcjonalne) – etnologia.

Współcześnie etnografii bardzo często nie traktuje się jako oddzielnej dyscypliny naukowej, ale jako wstęp do etnologii lub jako metodę badawczą (naukowy opis). Antropologia kulturowa jest dyscypliną naukową zajmującą się człowiekiem jako twórcą kultury i istotą społeczną. Do głównych zadań antropologii kulturowej należy analizowanie podobieństw i różnic kulturowych. Podobnie jak w przypadku etnografii i etnologii i tu pojawiają się różnice w tradycji naukowej i w pojmowaniu samej kultury (Słownik etnograficzny. Terminy ogólne, red. Zofia Staszczak, Warszawa – Poznań 1987, ss.27‑32; 89‑91; 97‑100).

RKDGmhWae4X931

Fotografia przedstawia człowieka plemienia Asaro Mudman na festiwalu Mount Hagen w Pap. Zdjęcie zostało wykonane wśród drzew, z których jedno jest powalone. Mężczyzna ma pomalowaną za pomocą białej farby skórę – kolor skóry przebija się na torsie oraz na rękach. Na palcach ma założone drewniane ostro zakończone pazury, które miały za zadanie odstraszać przeciwników. Na głowie mężczyzny znajduje się gliniana maska, która przypomina pysk niedźwiedzia.

Inne nauki zajmujące się kulturą

Innymi naukami zajmującymi się badaniem kultury jest m.in. socjologia kultury i kulturoznawstwo, filozofia kultury.

• socjologia kultury zajmuje się strukturą i prawami rozwoju społeczeństwa w sferze kultury symbolicznej. Socjologów kultury interesują wartości, symbolika, przekaz treści kulturowych, konsumpcjonizm i typologia kultury symbolicznej: kultura elitarna (wysoka), kultura masowa (popularna);

• filozofia kultury - dział filozofii, który zajmuje się istotą kultury, jej wytworów i przejawów oraz relacjami kultury i jednostki czy społeczeństwa;

• kulturoznawstwo - nazwa studiów humanistycznych, które często kładą nacisk na wiedzę o różnych formach kultury wysokiej;

Obecnie badania prowadzone nad kulturą mają charakter interdyscyplinarnyInterdyscyplinarnośćinterdyscyplinarny i łączą specjalistów z takich dziedzin jak filozofia, etnologia, socjologia czy historia.

RM4nXYahNPsnv

Ilustracja przedstawia tzw. Kukierów z regionu Pernik w Bułgarii. Strój kukiera zakładany jest w czasie karnawału i ma za zadanie odpędzać duchy i złe demony. Na pierwszym planie fotografii widzimy osobę ubraną w białą koszulę, kolorową kamizelkę wykonaną z koralików – niebieskich, czerwonych, białych i zielonych. Na szyi widoczny jest medalion wykonany z brązowej skóry i udekorowany kolorowymi cekinami. Kukier na barkach ma zarzucone owcze futro. Na głowie znajduje się kolorowa maska z długim nosem – wykonana z kolorowych materiałowych korali. Na prawej stronie policzka widoczny jest wizerunek smoka, a na głowie pająka. W górnej części maski znajdują się czerwono-niebiesko-biało-zielone pompony. Na drugim planie widoczny jest inny kukier oraz postać z długimi biało-czerwonymi włosami. Zdjęcie zostało wykonane w parku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następującą informację: 1. Ludzie w maskach o nazwie Kukeri tańczą, aby przestraszyć złe duchy, podczas Festiwalu Masquerade Surva.

Ilustracja przedstawia tzw. Kukierów z regionu Pernik w Bułgarii. Strój kukiera zakładany jest w czasie karnawału i ma za zadanie odpędzać duchy i złe demony. Na pierwszym planie fotografii widzimy osobę ubraną w białą koszulę, kolorową kamizelkę wykonaną z koralików – niebieskich, czerwonych, białych i zielonych. Na szyi widoczny jest medalion wykonany z brązowej skóry i udekorowany kolorowymi cekinami. Kukier na barkach ma zarzucone owcze futro. Na głowie znajduje się kolorowa maska z długim nosem – wykonana z kolorowych materiałowych korali. Na prawej stronie policzka widoczny jest wizerunek smoka, a na głowie pająka. W górnej części maski znajdują się czerwono-niebiesko-biało-zielone pompony. Na drugim planie widoczny jest inny kukier oraz postać z długimi biało-czerwonymi włosami. Zdjęcie zostało wykonane w parku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następującą informację: 1. Ludzie w maskach o nazwie Kukeri tańczą, aby przestraszyć złe duchy, podczas Festiwalu Masquerade Surva.

1

1. Ludzie w maskach o nazwie Kukeri tańczą, aby przestraszyć złe duchy, podczas Festiwalu Masquerade Surva.

Oskar Kolberg

R1NnUNGpoxmns

Czarno-biała fotografia autorstwa Rzewuskiego przedstawia portret siedzącego Oskara Kolberga. Pozujący Oskar Kolberg to mężczyzna w podeszłym wieku, ubrany w ciemny garnitur, kamizelkę oraz białą koszulę. Ma krótkie, siwe włosy zaczesane na bok, widoczny siwy zarost, a na nosie okulary. Kolberg pozuje do fotografii na wiklinowym fotelu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Henryk Oskar Kolberg polski etnograf, folklorysta i kompozytor urodzony 22 lutego 1814 w Przysusze, zmarł 3 czerwca 1890 w Krakowie.

Czarno-biała fotografia autorstwa Rzewuskiego przedstawia portret siedzącego Oskara Kolberga. Pozujący Oskar Kolberg to mężczyzna w podeszłym wieku, ubrany w ciemny garnitur, kamizelkę oraz białą koszulę. Ma krótkie, siwe włosy zaczesane na bok, widoczny siwy zarost, a na nosie okulary. Kolberg pozuje do fotografii na wiklinowym fotelu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Henryk Oskar Kolberg polski etnograf, folklorysta i kompozytor urodzony 22 lutego 1814 w Przysusze, zmarł 3 czerwca 1890 w Krakowie.

1

1. Henryk Oskar Kolberg

polski etnograf, folklorysta i kompozytor
ur. 22 lutego 1814 w Przysusze
zm. 3 czerwca 1890 w Krakowie

W żadnym kraju i żadnym narodzie, nie obdarzyła tak nauki praca jednego człowieka. Te słowa Izydora Kopernickiego odnoszą się do Oskara Kolberga, postaci niezwykle ważnej dla polskiej etnografii. Oskar Kolberg - etnograf, folklorysta i kompozytor. Urodził się 22 lutego 1814 r. w miejscowości Przysucha w powiecie opoczyńskim, a zmarł 3 czerwca 1890 r. w Krakowie. Jego ojciec, Juliusz Kolberg, był profesorem miernictwa i geodezji na Uniwersytecie Warszawskim, matka – Karolina Fryderyka Mercoeur miała korzenie francuskie. Pobierał lekcje gry na fortepianie, uczył się teorii muzyki i kompozycji. Jest autorem opracowań ponad 1000 haseł z zakresu muzyki i muzykologii do Encyklopedii Powszechnej wydawanej przez Samuela Orgelbranda. Pracował jako nauczyciel muzyki, urzędnik bankowy, księgowy. W 1836 r. debiutował jako kompozytor, jednak został niezauważony. Pod koniec lat 30. XIX w. zaczął się interesować folklorem - od 1838 r., notował pieśni i melodie ludowe w okolicach Warszawy. Dwa lata później miał już ich ponad 600. W latach 1842‑45 wydał Pieśni ludu polskiego z 125 melodiami ludowymi. W latach 1846‑47 opublikował kolejnych 90 pieśni. Za swoją pracę Kolberg zebrał krytyczne uwagi, głównie za naruszenie prostoty melodii, wprowadzenie przygrywek. Pieśni opracował na głos i fortepian.

W 1865 r. ukazał się I tom jego monumentalnego dzieła, które przyniosło mu zaszczytne miejsce w historii polskiej etnografii: Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. Seria I. Sandomierskie. Od tego czasu zaczyna wydawać monografięMonografiamonografię kolejnych regionów. Do śmierci wydał 33 tomy.

Oskar Kolberg jako pierwszy usystematyzował kulturę ludową. W jego dziele znajduje się 12 tysięcy pieśni, 1250 podań, 670 bajek, 2700 przysłów, 350 zagadek, 15 ludowych widowisk i wiele innych dokumentów ludowej kultury.

Od lat 60. XX w. Lud wydawała Polska Akademia Nauk. Obecnie wydawcą jest Instytut im. Oskara Kolberga w Poznaniu (www.oskarkolberg.pl). Do tej pory wydano 86 tomów. Rok 2014 został ogłoszony Rokiem Oskara Kolbera.

R119OTBKPKZuf

Ilustracja przedstawia okładkę książki „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce” autorstwa Oskara Kolberga. Strona tytułowa jest dwukolorowa, z czarnymi ornamentami - po trzy z lewej i prawej strony. Na górze umieszczony jest tytuł książki, niżej imię i nazwisko autora, seria (do którego regionu się odnosi) oraz wydawnictwo. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Oskar Kolberg pieniądze na publikację niektórych tomów dostawał między innymi od Kasy Pomocy Naukowej imienia J. Mianowskiego (na druk monografii Mazowsze), czy od Krakowskiego Towarzystwa Naukowego (na monografię okolic Krakowa).

Ilustracja przedstawia okładkę książki „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce” autorstwa Oskara Kolberga. Strona tytułowa jest dwukolorowa, z czarnymi ornamentami - po trzy z lewej i prawej strony. Na górze umieszczony jest tytuł książki, niżej imię i nazwisko autora, seria (do którego regionu się odnosi) oraz wydawnictwo. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Oskar Kolberg pieniądze na publikację niektórych tomów dostawał między innymi od Kasy Pomocy Naukowej imienia J. Mianowskiego (na druk monografii Mazowsze), czy od Krakowskiego Towarzystwa Naukowego (na monografię okolic Krakowa).

1

1. Oskar Kolberg pieniądze na publikację niektórych tomów dostawał m.in. od Kasy Pomocy Naukowej im. J. Mianowskiego (na druk monografii Mazowsze), czy od Krakowskiego Towarzystwa Naukowego (na monografię okolic Krakowa).

Bronisław Malinowski

Bronisław Malinowski był kolejnym wielkim badaczem, który zapisał się na kartach światowej etnologii. Naukowiec urodził się 7 kwietnia 1884 r. w Krakowie, zaś zmarł 16 maja 1942 r. w New Haven. Był antropologiem społecznym i ekonomicznym, podróżnikiem, etnologiem, religioznawcą i socjologiem. Współtwórca teorii funkcjonalistycznej w antropologii. Był synem językoznawcy, profesora krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego – Lucjana Malinowskiego.

Najważniejsze daty:

• 1902‑1906 - studiowanie na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,

• 1908 - uzyskanie tytułu doktora filozofii za pracę O zasadzie ekonomii myślenia,

• 1910‑1913 - podjęcie studiów na London School of Economics w Londynie,

• 1914‑1920 - prowadzenie badań terenowych w Australii i Oceanii,

• 1916 - otrzymanie tytułu doktora Antropologii Uniwersytetu Londyńskiego,

• 1927 - objęcie profesury i pierwsza Katedra Antropologii Uniwersytetu Londyńskiego,

• 1934 - odbycie podróży naukowej do południowej i wschodniej Afryki,

• 1936 - otrzymanie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Harvarda (USA),

• 1939 - profesor Uniwersytetu Yale w USA.

R11s6aO9AzgYx

Fotografia nieznanego autora przedstawia czarno-biały portret Bronisława Malinowskiego – mężczyzny w średnim wieku, który pozuje z profilu. Malinowski ma pociągłą twarz, zaczesane na bok włosy. Nie ma zarostu. Nosi okulary z okrągłymi oprawkami. Ubrany jest w ciemny garnitur, białą koszulę oraz dwukolorowy krawat w kropki. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Bronisław Kasper Malinowski, polski antropolog społeczny i ekonomiczny, podróżnik, etnolog, religioznawca i socjolog, urodzony 7 kwietnia 1884 w Krakowie, zmarł 16 maja 1942 w New Haven.

Fotografia nieznanego autora przedstawia czarno-biały portret Bronisława Malinowskiego – mężczyzny w średnim wieku, który pozuje z profilu. Malinowski ma pociągłą twarz, zaczesane na bok włosy. Nie ma zarostu. Nosi okulary z okrągłymi oprawkami. Ubrany jest w ciemny garnitur, białą koszulę oraz dwukolorowy krawat w kropki. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Bronisław Kasper Malinowski, polski antropolog społeczny i ekonomiczny, podróżnik, etnolog, religioznawca i socjolog, urodzony 7 kwietnia 1884 w Krakowie, zmarł 16 maja 1942 w New Haven.

1

1. Bronisław Kasper Malinowski

polski antropolog społeczny i ekonomiczny, podróżnik, etnolog, religioznawca i socjolog
ur. 7 kwietnia 1884 w Krakowie
zm. 16 maja 1942 w New Haven

Malinowski zasłynął wprowadzeniem nowej metody badań do nauki. Była to długoletnia obserwacja uczestniczącam51ba24d4569bcdde_0000000000004długoletnia obserwacja uczestnicząca. Badacz od czerwca 1915 r. do maja 1916 r. oraz od października 1917 r. do października 1918 r. prowadził badania na Wyspach Trobrianda w Melanezji. Była to metoda rewolucyjna, ponieważ do tego czasu naukowcy swoje badania opierali na analizie tekstów.

R17sX6wwV0nFc1

Fotografia autorstwa Billego Hancocka przedstawia Bronisława Malinowskiego w towarzystwie czterech czarnoskórych tubylców z wysp Triobrandzkich. Malinowski ubrany jest w białą koszulę i spodnie, na jego nogach widoczne są białe skarpety oraz szare obuwie, na głowie widoczne są okulary. W rękach trzyma tykwę. Po jego obu stronach siedzą tubylcy – po dwóch z lewej i prawej strony. Mężczyźni mają ciemne kręcone włosy, ubrani są w przepaski zakrywające genitalia. Każdy z tubylców trzyma w dłoniach tykwy. W tle widoczny jest budynek oraz dżungla.

Malinowski na podstawie swoich badań postulował:

• zamieszkanie w znacznej odległości od ośrodka, który był przedmiotem badań,

• naukę miejscowego języka,

• respektowanie wszelakich reguł, obowiązków, zakazów, nakazów jakie występują w badanej kulturze,

• nie narzucanie swoich przekonań i kultury społeczności badanej,

• stanie się niewidocznym dla badanej kultury – w sensie pełnej akceptacji przez społeczność badaną, traktowanie badacza jak swojego, aby badacz nie prowadził badań ze stworzoną wcześniej koncepcją.

Swoją teorię Malinowski wyłożył w wydanej w 1922 r. książce pt. Argonauci Zachodniego Pacyfiku, w której m.in. opisał rytuał kulam51ba24d4569bcdde_0000000000005rytuał kula, który dla Trobriandczyków nadawał i podtrzymywał sens istnienia systemu.

Kultura ma dla Malinowskiego cztery właściwości:

• stanowi całość,

• jest zintegrowana,

• jej elementy pełnią odpowiednie funkcje,

• zaspakajają ludzkie potrzeby.

Najważniejszym zadaniem antropologii jest analiza funkcji: jej celem jest wyjaśnienie faktów antropologicznych poprzez rolę, jaką odgrywają w integralnym systemie kultury, a także w zaspokajaniu potrzeb członków społeczeństwa. Bronisław Malinowski uważał wszystkie kultury za równe i nie dopuszczał ich wartościowania.

Typy kultur

Wyróżniamy różne typy kultur:

• Kultura masowa – inaczej kultura popularna, popkultura; jest powszechnie praktykowana przez duże rzesze ludzi, związana z masowym rozpowszechnianiem i komunikacją. Produkty kultury są zestandaryzowane, często prezentują niski poziom artystyczny, emocjonalny i intelektualny, ponieważ muszą być sprowadzone do wspólnego mianownika, który będzie zrozumiany przez wszystkich, niezależnie od wykształcenia czy miejsca zamieszkania. Przykłady: produkcje filmowe z Hollywood, muzyka disco‑polo.

R19cBoSTjuosH1

Fotografia przedstawia scenę z planu zdjęciowego talk-show, programu telewizyjnego, gdzie prowadzący zaprasza na rozmowę interesujących gości. Na pierwszym planie widoczna jest lampa oświetlająca pomieszczenie podłączona do zasilania. Na drugim planie widoczne są trzy osoby siedzące na fotelach biurowych – dwie kobiety oraz mężczyzna. Kobiety znajdują się po lewej stronie Pierwsza z nich to długowłosa blondynka ubrana w zieloną bluzkę oraz krótką spódniczkę, na nogach ma sandały. Druga kobieta ma długie ciemne włosy, ubrana jest w pomarańczową bluzkę oraz krótką spódnicę, na nogach ma czarne szpilki. Po prawej stronie siedzi mężczyzna o ciemnej karnacji, który ma krótkie ciemne włosy oraz widoczny zarost. Ubrany jest w czarną koszulę, brązowe spodnie, oraz brązowe buty. W oddali widoczna jest panorama miasta.

• Kultura ludowa – kultura niższych warstw społecznych, istniejąca od czasów średniowiecza do połowy XX w., kiedy to zaczął się jej stopniowy zanik. W Polsce największy rozkwit kultury ludowej miał miejsce w XIX w., wraz ze zniesieniem pańszczyzny. Cechą kultury ludowej jest zróżnicowanie regionalne, co wynikało z pewnego izolacjonizmu grup wiejskich. Najważniejsze cechy: tradycjonalizm, myślenie mityczne, religijność ludowa, izolacjonizm. Przykłady: tradycje świętojańskie.

Rl7uAJVY00YyQ1

Fotografia nieznanego autora przedstawia budynek Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Na pierwszym planie znajduje się ogródek z kwitnącymi roślinami. Budynek muzeum jest drewniany. Ściany są pomalowane na niebiesko, poddasze jest brązowe, a dach jest pokryty strzechą. Ściana czołowa posiada dwa okna z okiennicami.

• Kultura regionalna – występuje na danym terenie zamieszkiwanym przez konkretną grupę etnograficzną/regionalną. Przykłady: ścinanie kani na Kaszubach.

R1IIlQ7XfCyPV

Ilustracja przedstawia fotografię na której widoczna jest grupa ludzi ubrana w stroje ludowe. Na pierwszym planie widoczny jest mężczyzna ubrany w stożkowy kapelusz z białą tkaniną, koszulę w kraty oraz jasne sztruksowe spodnie. Mężczyzna trzyma w ręku kołatkę, z lewej strony widoczna jest kobieta ubrana w długą niebieską suknię, czarną narzutę oraz jasny słomkowy kapelusz. W dłoni również trzyma kołatkę. Na drugim planie widoczna jest kania siedząca na palu, kat z toporkiem, ubrany w niebieską koszulę, fartuch i kapelusz. Po prawej stronie widoczne są cztery kobiety, które również biorą udział w obrzędzie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następującą informację: 1. Obrzęd ścinania kani na Kaszubach towarzyszy obrzędom nocy świętojańskiej i polega na ścinaniu łba kani, która była uznawana za symbol zła. Geneza obrzędu nie jest znana.

Ilustracja przedstawia fotografię na której widoczna jest grupa ludzi ubrana w stroje ludowe. Na pierwszym planie widoczny jest mężczyzna ubrany w stożkowy kapelusz z białą tkaniną, koszulę w kraty oraz jasne sztruksowe spodnie. Mężczyzna trzyma w ręku kołatkę, z lewej strony widoczna jest kobieta ubrana w długą niebieską suknię, czarną narzutę oraz jasny słomkowy kapelusz. W dłoni również trzyma kołatkę. Na drugim planie widoczna jest kania siedząca na palu, kat z toporkiem, ubrany w niebieską koszulę, fartuch i kapelusz. Po prawej stronie widoczne są cztery kobiety, które również biorą udział w obrzędzie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następującą informację: 1. Obrzęd ścinania kani na Kaszubach towarzyszy obrzędom nocy świętojańskiej i polega na ścinaniu łba kani, która była uznawana za symbol zła. Geneza obrzędu nie jest znana.

1

1. Obrzęd ścinania kani na Kaszubach towarzyszy obrzędom nocy świętojańskiej i polega na ścinaniu łba kani, która była uznawana za symbol zła. Geneza obrzędu nie jest znana.

• Kultura narodowa – całość kultury danego narodu, jest ważnym elementem świadomości i przynależności narodowej. Na kulturę narodową składa się kanon zachowań, wiedzy, norm, zasad, które uważa się za obowiązujące członków danej społeczności. Przykłady: święta narodowe, np.: 3 maja – uchwalenie Konstytucji 3 maja, 11 listopada – Święto Nieodległości.

RdGnfOnBCOOHI1

Fotografia Grzegorza Petki prezentuje honorową wartę przy Grobie Nieznanego Żołnierza – symbolicznym pomniku żołnierzy walczących o niepodległość Polski. Na fotografii znajdują się dwaj żołnierze stojący na baczność, ubrani w szare mundury galowe, czarne pasy oraz czarne buty. W swoich rękach trzymają karabiny z bagnetami. Między żołnierzami znajduje się granitowy pomnik, na którym leżą wieńce, kwiaty oraz stoi znicz. W tle widoczny jest park i fontanna.

• Kultura elitarna – inaczej kultura wysoka, tworzy ją wąska część osób posiadająca odpowiednie kompetencje. Jest najważniejszą częścią kultury symbolicznej narodu, podtrzymuje tradycje. Kultura wysoka wymaga od odbiorcy wiedzy, aby być odpowiednio zrozumianą. Jej wytwory posiadają wysoką jakość. Kultura wysoka jest dostępna dla wszystkich, m.in. poprzez proces uczenia się, ale niewiele osób z niej korzysta. Przykłady: teatr, balet, muzyka poważna.

R1Gj6K60XWY441

Fotografię przedstawia śpiewaczkę operową. Kobieta znajduje się na scenie, która jest podświetlona na niebiesko. Padające światło uniemożliwia szczegółową analizę ubioru kobiety. Widać że, kobieta jest ubrana w spódnicę, a ręce ma uniesione do góry.

• Kultura globalna – zachodzi w skali całego świata, bardzo często może doprowadzić do ujednolicenia kultury w różnych stronach świata, duża komercjalizacja może wpłynąć na niską jakość produktu. Przykład: Walentynki, Halloween.

R1RYPZL2x1n7b1

Fotografia przedstawia parę – mężczyznę i kobietę trzymającą czerwone serce, które zakrywa moment ich pocałunku. Kobieta ma długie blond włosy, brązową czapkę, czerwoną kamizelkę z widocznymi figurami geometrycznymi oraz czarny sweter. Mężczyzna ma krótkie ciemne włosy, brązowy szal i gruby siwy sweter. Obok zakochanych widoczny jest stolik na którym znajdują się ceramiczne kubki oraz słoik ze świeczką. Na drugim planie można odnaleźć fragment witryny sklepowej.

Formy kontaktu z kulturą:

• aktywny odbiór kultury poprzez uczestnictwo: chodzenie do teatru, muzeum, filharmonii

• tworzenie dzieł,

• proces upowszechniania kultury przez animatorów kultury, którzy aktywizują społeczeństwo, rozbudzają nowe zainteresowania, starają się zaspokoić potrzeby kulturalne innych ludzi.

R7cJR4jJ86mQg1

Fotografia przedstawia salę wystawową w galerii sztuki, w której znajdują cztery kobiety oraz obrazy wiszące na białych ścianach. Kobiety stoją w parach – dwie po lewej stronie i dwie po prawej stronie, analizują obraz – abstrakcyjne dzieło, w którym dominuje kolor niebieski i jego odcienie. Obok analizowanego dzieła znajdują się inne – po lewej stronie dwa niebieskie dzieła abstrakcyjne, po prawej żółto-biała praca abstrakcyjna.

Zadania

Słownik pojęć

Galeria dzieł sztuki

Rl7uAJVY00YyQ

Fotografia nieznanego autora przedstawia budynek Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Na pierwszym planie znajduje się ogródek z kwitnącymi roślinami. Budynek muzeum jest drewniany. Ściany są pomalowane na niebiesko, poddasze jest brązowe, a dach jest pokryty strzechą. Ściana czołowa posiada dwa okna z okiennicami.

RdGnfOnBCOOHI

Fotografia Grzegorza Petki prezentuje honorową wartę przy Grobie Nieznanego Żołnierza – symbolicznym pomniku żołnierzy walczących o niepodległość Polski. Na fotografii znajdują się dwaj żołnierze stojący na baczność, ubrani w szare mundury galowe, czarne pasy oraz czarne buty. W swoich rękach trzymają karabiny z bagnetami. Między żołnierzami znajduje się granitowy pomnik, na którym leżą wieńce, kwiaty oraz stoi znicz. W tle widoczny jest park i fontanna.

R7cJR4jJ86mQg

Fotografia przedstawia salę wystawową w galerii sztuki, w której znajdują cztery kobiety oraz obrazy wiszące na białych ścianach. Kobiety stoją w parach – dwie po lewej stronie i dwie po prawej stronie, analizują obraz – abstrakcyjne dzieło, w którym dominuje kolor niebieski i jego odcienie. Obok analizowanego dzieła znajdują się inne – po lewej stronie dwa niebieskie dzieła abstrakcyjne, po prawej żółto-biała praca abstrakcyjna.

Bibliografia

Alan Barnard, Antropologia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2006

Wojciech J. Burszta, Asterix w Disneylandzie. Zapiski antropologiczne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001

Wojciech J. Burszta, Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Zysk i S‑ka, Poznań 1998

Encyklopedia PWN w trzech tomach, Tom II, J‑P, PWN, Warszawa 1999

Piotr Kowalski, Popkultura i humaniści, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004

Bronisław Malinowski, Argonauci Zachodniego Pacyfiku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1987

Ewa Nowicka, Świat człowieka – świat kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012

O kulturze i jej badaniu. Studia z filozofii kultury, red. Krystyna Zamiara, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1985

Barbara Olszewska‑Dyoniziak, Zarys antropologii kultury, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1996

Roch Sulima, Głosy tradycji, DiG, Warszawa 2001

Władysław Pałubicki, Antropologia – filozofia – etyka. Słownik podstawowych terminów i znaczeń, MISCELLANEA*,* Koszalin 1998

Słownik etnograficzny. Terminy ogólne, red. Zofia Staszczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań 1987

www.culture.pl (dostęp z dnia 31.03.2018)

www.encyklopedia.pwn.pl (dostęp z dnia 31.03.2018)

www.oskarkolberg.pl (dostęp z dnia 31.03.2018)

www.sjp.pwn.pl (dostęp z dnia 31.03.2018)