Kwaśny deszcz

1. Cele lekcji

Cel ogólny: Dostarczenie informacji o kwaśnym deszczu.

a) Wiadomości

• Uczeń wie, co to jest kwaśny deszcz.

• Uczeń wie, skąd się wzięła nazwa kwaśny deszcz.

b) Umiejętności

• Uczeń potrafi wymienić skutki kwaśnego deszczu.

2. Metoda i forma pracy

Metoda pracy:

• Burza mózgów

• Wykład

• Praktycznego działania

Forma pracy:

• Grupowa

• Zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Materiały plastyczne (arkusze szarego papieru, flamastry, farby plakatowe, pędzelki)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Burza mózgów – Co to jest kwaśny deszcz?

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Co to jest kwaśny deszcz? Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi na pytanie, a nauczyciel zapisuje je na arkuszu szarego papieru.

b) Faza realizacyjna

1. Wykład – O kwaśnym deszczu słów kilka.

Deszcz jest bardzo potrzebny do życia. Wszystkie organizmy żywe potrzebują wody, by żyć i się rozwijać. Jednak w niektórych rejonach świata do powietrza dostają się różne zanieczyszczenia, np. spaliny samochodowe, dymy i gazy fabryczne. Te zanieczyszczenia łączą się z cząstkami wody, unoszącymi się w powietrzu, tworząc kwas. Ten kwas spada na ziemię wraz z deszczem, stąd nazwa kwaśny deszcz. W kwaśnym deszczu znajduje się siarka, azot, siarkowodór, chlorowodór.

Człowiek niszczy powietrze na wiele sposobów. Silniki samochodowe spalają paliwo, a wytworzone w tym procesie spaliny uchodzą do atmosfery. Elektrownie spalają węgiel, koks, ropę i gaz, a dym z kominów unosi się do nieba. Najwięcej dwutlenku siarki dostaje się do atmosfery, gdy spalamy węgiel brunatny. Zanieczyszczenia powodują także wulkany, które wyrzucają gazy, a te przyczyniają się do powstania kwaśnych deszczów.

Kwaśne deszcze wędrują w postaci chmur. Pchane przez wiatr mogą w ciagu jednego dnia przebyć nawet 500 kilometrów. W ten sposób zanieczyszczenia wytwarzane w jednym kraju mogą spaść na inny kraj w postaci kwaśnego deszczu.

Skutki kwaśnego deszczu są bardzo groźne. Kwaśny deszcz spadający na lasy może wyrządzić wiele szkód. Rozcieńczony kwas wychwytuje z liści i gleby minerały, którymi odżywiają się drzewa. Osłabione drzewa nie potrafią zwalczyć pleśni, pasożytujących grzybów i owadów szkodników. Dopadają je choroby, liście opadają i po pewnym czasie cały las może umrzeć. Kwaśny deszcz niszczy też glebę. Wypłukuje z niej składniki odżywcze ważne dla rozwoju roślin. Zwiększa natomiast zawartość szkodliwych metali w glebie, np. aluminium. To zjawisko nazywamy zakwaszaniem gleby. Ponadto zanieczyszczenia zamykają tak zwane pory w liściach, a to powoduje, że roślina nie ma czym oddychać i ginie.

Zanieczyszczenia powietrza mają również wpływ na zwierzęta Wiele gatunków zwierząt ginie w kwaśnej wodzie. Spływające do jeziora cząstki aluminium zatruwają ryby. W zanieczyszczonej wodzie giną również rośliny, a to powoduje, że zwierzęta nie znajdują pożywienia.

Kwaśny deszcz jest szkodliwy nie tylko dla roślin, zwierząt i gleby ale może uszkodzić również metal i kamień, zniszczyć budynki i zabytki historyczne.

Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem szkodzi też naszym płucom, wywołuje kaszel, obniża odporność całego organizmu.

2. Burza mózgów – Jak zapanować nad kwaśnym deszczem?

Nauczyciel dzieli klasę na dwa zespoły. Zadaniem zespołów jest stworzenie listy wskazówek, jak zapanować nad kwaśnym deszczem. Gdy uczniowie zapiszą swoje pomysły na arkuszu szarego papieru, liderzy grup prezentują odpowiedzi na forum klasy. (Przykłady: produkcja samochodów napędzanych paliwem bezołowiowym, samochody wyposażone w katalizatory, zmniejszanie zużycia energii dzięki bateriom słonecznym itp.). Ważna jest tutaj pomoc nauczyciela.

c) Faza podsumowująca

Praktyczne działanie: praca plastyczna – Skutki kwaśnego deszczu.

Uczniowie wspólnie, na dużym arkuszu szarego papieru, przy użyciu farb plakatowych, tworzą plakat przedstawiający skutki, jakie może wywołać kwaśny deszcz. Gotowy plakat nauczyciel wiesza na gazetce szkolnej.

5. Bibliografia

1. Bright M*.*, Świat wokół nas. Kwaśny deszcz, Oficyna Wydawnicza Alma‑Press, Warszawa 1995.

2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kwa%C5%9Bny_deszcz

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji jest przeznaczony dla klasy czwartej szkoły podstawowej. Scenariusz może służyć zarówno do prowadzenia zajęć świetlicowych, jak i podczas lekcji przyrody.