Fotografia przedstawiająca widocznych od tyłu dziewczynkę i chłopca. Ona w czerwonym sweterku, wspięta na palcach, on stoi z jej lewej strony ubrany w ciemny płaszczyk. Przyglądają się oboje z wnętrza budynku ogromnej tarczy wielkiego zegara. Jest to możliwe, gdyż puste przestrzenie w ażurowej metalowej konstrukcji zegarowej tarczy zostały wypełnione szybami. Widzą też rzymskie cyfry godzin. Dzieci opierają się o balustradę.
Muzeum Orsay [czyt. orse] w Paryżu
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Mówi się, że od wszystkiego można uciec, ale nie od czasu. Czy potrafisz sobie wyobrazić swoje życie poza nim? Czy można sobie wyobrazić czas? Czy o tym, że istnieje, dowiadujemy się dopiero wtedy, gdy patrzymy na zegarek? Czas można liczyć również według zmian pór roku. Także dni, które upływają, liczone od świtu do zmierzchu, są świadectwem upływu czasu. Z dnia na dzień niepostrzeżenie każdy z ludzi się starzeje. Przybywa nam lat i ubywa życia, które kiedyś się skończy. Dzieci nie mogą się jednak doczekać, kiedy będą starsze, dorosłe. Upływ czasu widać dopiero na naszych fotografiach z poprzednich lat. Czy czas płynie zawsze tak samo? Gdy czekasz w kuchni, aż w czajniku zagotuje się woda, wydaje ci się, że trwa to długo. Spróbuj jednak wyjść do pokoju i zacząć czytać książkę. Woda raptem się wygotuje, a czajnik przypali. Gdy nie udaje ci się usnąć, czas się wtedy dłuży. Podobnie, gdy czekasz na jakiś szczególny dzień tygodnia albo miesiąca czy roku, np. dzień jego zakończenia. Z kolei czas radości, zabawy lub intensywnej nauki płynie równie szybko. Gdy przychodzą święta, jest to czas wyjątkowy, czas, kiedy należy zmienić swoje codzienne zachowanie, przeżyć go w sposób szczególny, zgodny z obyczajem i wraz z innymi. Podobnie podczas świeckich uroczystości, np. szkolnych. Zdarza się i tak, że czas chciałoby się zatrzymać, a nawet cofnąć.
Polecenie 1
Wyjaśnij znaczenie podanych związków frazeologicznych ze słowem 'czas'. Ułóż zdanie z każdym z nich. Skorzystaj ze słownika frazeologicznego.
R1QUpIGiFpi7V
nadszarpniety przez ząb czasu
(Uzupełnij).
Polecenie 1
Wyjaśnij znaczenie podanych związków frazeologicznych ze słowem 'czas'. Ułóż zdanie z każdym z nich. Skorzystaj ze słownika frazeologicznego.
coś jest kwestią czasu
nadszarpnięty przez ząb czasu
zabijać czas
kawał czasu
ciężkie czasy
czas nie stoi w miejscu
RUtkYkpChUHkS
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 1
Rfe2SwA4bijys
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Poukładaj rozsypane słowa w pięć znanych przysłów.
atłasu, czas, nie, rany, pieniądz, Komu, Czas, leczy, liczą, i, temu, Szczęśliwi, czasu
Szkoda ........................ ........................ .........................
Czas ........................ .........................
........................ w drogę, ........................ .........................
........................ to .........................
........................ czasu ........................ .........................
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Sprawdź w dostępnych źródłach i wyjaśnij znaczenie powiedzenia 'Szkoda czasu i atłasu'.
RjWg7kuD5H6v7
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Przygotuj skrawki różnych materiałów. Przyjrzyj się ich fakturze, kolorom, gramaturze01gramaturze. Opisz skrawek materiału, który spodobał ci się najbardziej. Użyj w swoim opisie epitetów, porównań, przenośni.
R10tuHIp1LLgI
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Dotknij swojego ubioru – spodni, spódniczki, swetra, koszulki – tego, co masz dzisiaj na sobie. Napisz, czym różnią się poszczególne rzeczy. Jakie są w dotyku?
Rp9HMy2NndFIQ
(Uzupełnij).
Przeczytaj wiersz Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej pt. Czas, krawiec kulawy i wykonaj polecenia.
Maria Pawlikowska‑JasnorzewskaCzas, krawiec kulawy
Czas, jak to Czas, krawiec kulawy, z chińskim wąsem, suchotnikj0000008S0B6v21_000tp001suchotnik żwawy, coraz to inne skrawki przed oczy mi kładzie, spoczywające w ponurej szufladzie. Czarne, bure, zielone i wesołe w kratki, to zgrzebne szare płótnoj0000008S0B6v21_000tp002płótno, to znów atłasj0000008S0B6v21_000tp003atłas gładki. Raz – coś błysło jak złotem, zamigotało zielonym klejnotem, zatęczyło na zgięciu, zachrzęściło w dotknięciu... Więc krzyknęłam: 'Ach! z tego, z tego chcę mieć suknię!' Lecz Czas, jak to Czas, zły krawiec, tak pod wąsem fuknie: 'To sprzedane do nieba – cała sztuka – szczęśliwy, kto ten skrawek widział – niech większego szczęścia nie szuka'. – To rzekłszy, schował prędko próbkę do szuflady, a mnie pokazał sukno barwy – czekolady. – –
unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Czas, krawiec kulawy, [w:] tejże, Wybór poezji, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 6–7.
Ćwiczenie 2
Określ podmiot liryczny i bohatera lirycznego wiersza. Swoją odpowiedź poprzyj cytatami z utworu.
R1Vy6dpxaxwL1
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na formy czasownika oraz określenia odnoszące się do bohatera wiersza.
Podmiotem lirycznym w wierszu jest kobieta, która odwiedziła zakład krawiecki: «Więc krzyknęłam: 'Ach! z tego, z tego chcę mieć suknię!'». Bohaterem lirycznym jest krawiec‑Czas: «Lecz Czas, jak to Czas, zły krawiec, tak pod wąsem fuknie».
Ćwiczenie 3
Opisz wygląd Czasu z wiersza Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej. Ustal, czym on się zajmuje.
R1SNMAPzLvb2o
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę w wierszu na charakterystyczne cechy Czasu oraz na jego zajęcie.
Czas w wierszu Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej jest starszym, wychudzonym krawcem. Nosi wąsy. Jest bardzo energiczny. Oferuje on klientom różne tkaniny, czasem nieładne.
Ćwiczenie 4
Znajdź w tekście, a następnie wypisz epitety określające krawca i tkaniny. Określ ich funkcję.
R1dadAcl4M3nz
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, czego można dowiedzieć się o krawcu i o tkaninach dzięki epitetom.
Epitety określające krawca: krawiec kulawy, suchotnik żwawy, zły krawiec. Określenia te wskazują na bohatera starszego, ale energicznego, jednak niedziałającego tak, jakby oczekiwała tego od niego klientka.
Epitety określające tkaniny: czarne, białe, zielone, wesołe, zgrzebne szare płótno, atłas gładki. Określenia te wskazują na różnorodność tkanin, różnice w gatunku materiału i jego barwie.
Ciekawostka
Barwy miały i mają w rozmaitych kulturach różne (czasem przeciwstawne) znaczenia.
RuhQXU4f9yHi0
Zielony, Zieleń to symbol przyrody, życia, młodości, nadziei, obfitości.
Ilustracja przedstawia dużą zieloną plamę o nieforemnych krawędziach i jedną małą plamkę takiego koloru po prawej stronie.
Czarny. Czarna barwa jest symbolem m.in. zła, śmierci, żałoby, tragedii, smutku.
Ilustracja przedstawia duża czarną plamę o nieforemnych krawędziach i dwie małe plamki takiego koloru u dołu.
Złoty. Złoto jest symbolem boskości, nieśmiertelności, doskonałości, bogactwa, majestatu.
Ilustracja przedstawia dużą złotą plamę o nieforemnych krawędziach i małe plamki u dołu i u góry jakby po niedbałym ruchu pędzla.
Brązowy. Brąz symbolizuje ziemię, jesień, spokój, prostotę.
Ilustracja przedstawia dużą brązową plamę o nieforemnych krawędziach i dwie mniejsze plamki takiego koloru u góry.
Szary. Kolor szary symbolizuje starość, nudę, pokutę, jednostajność, przeciętność.
Ilustracja przedstawia dużą szarą plamę o nieforemnych krawędziach i jednej plamce takiego koloru u góry.
Zielony, Zieleń to symbol przyrody, życia, młodości, nadziei, obfitości.
Ilustracja przedstawia dużą zieloną plamę o nieforemnych krawędziach i jedną małą plamkę takiego koloru po prawej stronie.
Czarny. Czarna barwa jest symbolem m.in. zła, śmierci, żałoby, tragedii, smutku.
Ilustracja przedstawia duża czarną plamę o nieforemnych krawędziach i dwie małe plamki takiego koloru u dołu.
Złoty. Złoto jest symbolem boskości, nieśmiertelności, doskonałości, bogactwa, majestatu.
Ilustracja przedstawia dużą złotą plamę o nieforemnych krawędziach i małe plamki u dołu i u góry jakby po niedbałym ruchu pędzla.
Brązowy. Brąz symbolizuje ziemię, jesień, spokój, prostotę.
Ilustracja przedstawia dużą brązową plamę o nieforemnych krawędziach i dwie mniejsze plamki takiego koloru u góry.
Szary. Kolor szary symbolizuje starość, nudę, pokutę, jednostajność, przeciętność.
Ilustracja przedstawia dużą szarą plamę o nieforemnych krawędziach i jednej plamce takiego koloru u góry.
Opracowanie na podstawie: W. Kopaliński Słownik symboli
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij, dlaczego Czas nie spełnił prośby kobiety.
R1QbQQfesQRtv
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, dlaczego krawiec się obruszył.
Czas nie spełnił prośby kobiety, ponieważ wybrany przez nią materiał nie był do kupienia. Krawiec poinformował ją, że ta tkanina została sprzedana do nieba. Wydaje się, jakby zarezerwowana była dla wybranych 'klientów'.
R17DVh8IU0gP2
Ćwiczenie 6
Wyjaśnij, jak metaforycznie można odczytać wiersz. Co symbolizują: krawiec, klientka, skrawki materiałów? Przyporządkuj wyrazy do odpowiedniej grupy. krawiec Możliwe odpowiedzi: 1. czas, 2. Bóg, 3. marzenia, 4. radość, 5. los, 6. cierpienie, 7. człowiek, 8. życie, 9. zdarzenia chwile, 10. przyszłość klientka Możliwe odpowiedzi: 1. czas, 2. Bóg, 3. marzenia, 4. radość, 5. los, 6. cierpienie, 7. człowiek, 8. życie, 9. zdarzenia chwile, 10. przyszłość skrawki materiałów Możliwe odpowiedzi: 1. czas, 2. Bóg, 3. marzenia, 4. radość, 5. los, 6. cierpienie, 7. człowiek, 8. życie, 9. zdarzenia chwile, 10. przyszłość
Wyjaśnij, jak metaforycznie można odczytać wiersz. Co symbolizują: krawiec, klientka, skrawki materiałów? Przyporządkuj wyrazy do odpowiedniej grupy. krawiec Możliwe odpowiedzi: 1. czas, 2. Bóg, 3. marzenia, 4. radość, 5. los, 6. cierpienie, 7. człowiek, 8. życie, 9. zdarzenia chwile, 10. przyszłość klientka Możliwe odpowiedzi: 1. czas, 2. Bóg, 3. marzenia, 4. radość, 5. los, 6. cierpienie, 7. człowiek, 8. życie, 9. zdarzenia chwile, 10. przyszłość skrawki materiałów Możliwe odpowiedzi: 1. czas, 2. Bóg, 3. marzenia, 4. radość, 5. los, 6. cierpienie, 7. człowiek, 8. życie, 9. zdarzenia chwile, 10. przyszłość
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
Określ, który materiał spodobał się klientce zakładu krawieckiego najbardziej i z czego chciała mieć suknię.
R1W09UnIdwDFI
(Uzupełnij).
Na jaki materiał zwróciła uwagę klientka zakładu krawieckiego?
Klientka zakładu krawieckiego chciała mieć suknię z mieniącego się materiału, w którym przeważały złoto i zieleń.
Ćwiczenie 8
Podaj, dla kogo była przeznaczona ta niezwykła tkanina.
R18hgTa3K5088
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, czy ta niezwykła tkanina była przeznaczona dla kogoś z klientów zakładu krawieckiego.
Ta tkanina była przeznaczona dla tych, którzy są w niebie.
Ćwiczenie 9
Wyjaśnij, jak rozumiesz zwrot: zatęczyło na zgięciu.
R2GW0HPBpWTV2
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, co oznacza słowo tęcza.
Zatęczyło na zgięciu to tak, jakby coś zamigotało na zgięciu materiału różnymi barwami.
Ćwiczenie 10
Określ, czego symbolem jest zgrzebne szare płótno, a czego atłas gładki.
R16s6J5rDg96q
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, kogo symbolizuje krawiec‑Czas i czym są tkaniny, które rozdaje.
Zgrzebne szare płótno i atłas gładki to tkaniny, które rozdaje krawiec symbolizujący Boga. Tkaniny to inaczej ludzkie życie, los, który może być szczęśliwy lub nieudany, trudny.
Polecenie 4
Zaprojektuj ubranie dla siebie. W przypadku dziewczynki niech to będzie wymarzona suknia, a chłopca koszula. Dopisz do ilustracji nazwy tkanin, z jakich powinny być wykonane.
RUpcJr0jppg1g
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 4
Opisz swoje wymarzone ubranie – dziewczynka suknię, chłopiec koszulę. Weź pod uwagę tkaniny, z jakich powinny być wykonane.
RXv4Q0e8Sj5kN
(Uzupełnij).
R1J7bFyYxjWit
Ćwiczenie 11
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Człowiek, który wygląda biednie, jest wychudzony.
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Człowiek, który wygląda biednie, jest wychudzony.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5
Napisz kartkę z pamiętnika, którą zakończysz słowami Koheleta02Koheleta – 'Wszystko ma swój czas'.
R19pn53YiMHUj
(Uzupełnij).
j0000008S0B6v21_000tp001
suchotnik – człowiek chory na suchoty; wychudzony, gruźlik
j0000008S0B6v21_000tp002
płótno – tkanina najczęściej lniana lub bawełniana, różnej grubości, używana na obrusy, serwety, ścierki, bieliznę pościelową itp.
j0000008S0B6v21_000tp003
atłas – miękka tkanina jedwabna lub bawełniana o prawej stronie gładkiej, błyszczącej, lewej matowej, wykorzystywana do kosztownych strojów
01
gramatura – ciężar, masa wyrażona w gramach
02
Kohelet - autor Księgi Koheleta – jednej z ksiąg dydaktycznych (mądrościowych) Starego Testamentu
