Lekcja 1. Ekonomia społeczna i ja – poznajmy się

Podstawa programowa

Uczniowie:

• uczniowie sporządzają bilans własnych zasobów na podstawie dokonanej autoanalizy,

• określają obszary do rozwoju edukacyjno‑zawodowego i osobistego,

• rozpoznają swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględniają je w planowaniu ścieżki edukacyjno‑zawodowej,

• analizują własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno‑zawodowe.

Formy i metody pracy

• wykład, ćwiczenia, mapa mentalna, testy, projekcja filmu, praca w grupach, praca indywidualna, minidyskusja.

Środki dydaktyczne

• duże arkusze papieru, pisaki, wydrukowane materiały do ćwiczeń oraz test
  – załączniki.

R149y1jNHFJVz

Ilustracja przedstawia dwie osoby - mężczyznę i kobietę, którzy się porozumiewają. Ich sylwetki są ukazane od pasa w górę w chmurkach dialogowych. Tło jest koloru czerwonego.

Część I. Przebieg zajęć – opis przebiegu zajęć

Poznaj ekonomię społeczną

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cele zajęć, zapoznaje uczestników z pojęciem ekonomii społecznej. Prezentuje film pt.  https://youtu.be/YIjVfZMiHfI. Nauczyciel wyjaśnia, że ekonomia społeczna
   to sfera aktywności obywatelskiej, która poprzez działalność gospodarczą i działalność pożytku publicznego służy:

• integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną,

• tworzeniu miejsc pracy,

• świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego),

• rozwojowi lokalnemu. (więcej w: materiał pomocniczy dla nauczyciela.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Wręcza każdej grupie po dużym arkuszu papieru. Każda grupa zastanawia się i wypisuje krótko w punktach:

• Grupa I – jakie mogą być pozytywne skutki funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej?

• Grupa II – jakie mogą być negatywne skutki funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej?

  Po zakończonej pracy przedstawiciel każdej z grup prezentuje na forum swoje argumenty. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie krótką dyskusją.

3. W ramach podsumowania tej części uczniowie samodzielnie lub zespołowo wykonują mapę mentalną dotyczącą podmiotów ekonomii społecznej.

Poznaj siebie

1. Predyspozycje zawodowe.

Każdy człowiek posiada swoją własną osobowość, która jest wyjątkowa, ponieważ nie ma drugiego człowieka na świecie o takiej samej osobowości.

W skład osobowości ogólnej wchodzi między innymi osobowość zawodowa, która determinuje człowieka w kontekście jego zainteresowań, predyspozycji i preferencji zawodowych. Szczególnie istotne są te predyspozycje zawodowe, które oznaczają wrodzone psychofizyczne skłonności i zdolności pozwalające na wykonywanie konkretnego zawodu lub czynności zawodowych. Oznacza to, że każdy człowiek
jest predysponowany do pracy w adekwatnym do własnych predyspozycji zawodzie lub zawodach, a w Polsce wszystkich sklasyfikowanych zawodów jest ponad 1600 i ciągle pojawiają się nowe.

Mój profil

1. Rozdaj uczniom załącznik z ćwiczeniem 1.2. i poproś o wypełnienie. Jeśli będzie taka potrzeba pomóż uczniom i odpowiadaj na pytania. Po chwili poproś chętnych o odczytanie zapisów.

2. Uczniowie otrzymują ćwiczenie 1.3 (Moje preferencje zawodowe) i wypełniają kartę pracy. Jeśli będzie taka potrzeba, nauczyciel pomaga uczniom i odpowiada na pytania. Po chwili prosi chętnych o odczytanie zapisów. Po ćwiczeniach 1.2. i 1.3. nauczyciel mówi uczniom, że każdy ma inną osobowość zawodową i dlatego każdy ma charakterystyczne dla siebie predyspozycje do wykonywania innych zawodów.

3. Uczniowie otrzymują załącznik z ćwiczeniem 1.4. (Zawód moich marzeń). Każdy uczeń wpisuje od jednego do trzech zawodów swoich marzeń oraz zawód, którego się uczy. Nauczyciel prosi uczniów o analizę, jak bardzo się pokrywa
   lub różni zawód/zawody marzeń z zawodem uczonym w szkole. Jeżeli zawody marzeń są inne od zawodu uczonego w szkole, warto powiedzieć krótko każdemu z uczniów, co musiałby zrobić, aby w przyszłości mógł wykonywać zawód swoich marzeń (dalsza nauka, studia, kursy, szkolenia).

4. Nauczyciel rozdaje uczniom załącznik z ćwiczeniem 1.4. i wyjaśnia zadanie polegające na wybraniu w każdej z 20 pozycji zdań, zdania „a” lub „b” – to, co nam bardziej odpowiada – to, co wolimy. Następnie zaznaczone numery zdań należy oznaczyć w tabeli i zsumować wyniki. Dwa najwyższe wyniki wskazują na skłonności zawodowe w kategoriach:

• P - I – grupa zawodowa zwana: człowiek – przyroda,

• T - II – człowiek – technika,

• C - III – człowiek – człowiek,

• D - IV – człowiek – dane/system znaków,

• A - V – człowiek – działalność artystyczna.

Materiał pomocniczy dla nauczyciela

Co to jest ekonomia społeczna: To obszar działań stanowiących uzupełnienie sektora prywatnego i publicznego. Celem ekonomii społecznej jest zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Ekonomia społeczna wspomaga proces budowania społeczeństwa obywatelskiego. Odpowiada też priorytetom Unii Europejskiej, tj. spójności społecznej, pełnemu zatrudnieniu i walce z ubóstwem, demokracji, lepszemu dystrybuowaniu dóbr oraz stabilnemu i zrównoważonemu rozwojowi. Podmioty ekonomii społecznej mogą być podmiotami społecznymi oraz gospodarczymi, działającymi we wszystkich obszarach aktywności człowieka. Posiadają różne formy, wśród których wymienić należy: banki spółdzielcze, ubezpieczenia wzajemne, spółdzielnie, fundusze poręczeniowe, przedsiębiorstwa społeczne i socjalne, agencje rozwoju regionalnego, stowarzyszenia, fundacje. Podmioty te są szczególnie aktywne w takich obszarach jak: szkolenia i edukacja, zakres kultury, sport i rozrywka ochrona socjalna, usługi socjalne, zdrowie, ubezpieczenia, produkcja rolnicza, sprawy konsumenckie, rzemiosło, sektor mieszkaniowy, usługi dla mieszkańców, itp. Działalność podmiotów ekonomii społecznej ma dwa cele: cel społeczny i gospodarczy, z tym że cel społeczny powinien mieć zawsze priorytetowe znaczenie nad celem gospodarczym, a przychody z działalności powinny być przeznaczane na cele statutowe, a nie traktowane jako zysk.

Znaczenie organizacji pozarządowych, szczególnie organizacji ekonomii społecznej dla rynku pracy jest ogromne. Takie podmioty jak na przykład centra integracji społecznej czy spółdzielnie socjalne w ramach reintegracji społecznej i reintegracji zawodowej tworzą specjalne miejsca pracy dla osób oddalonych od rynku pracy, osób wykluczonych i osób niezaradnych.

Zadania ekonomii społecznej:

• reintegracja społeczna,

• reintegracja zawodowa,

• dostarczanie usług publicznych,

• dostarczanie usług o charakterze wzajemnym np. ubezpieczenia wzajemne,

• świadczenie usług na otwartym rynku,

• rozwój wspólnot lokalnych,

• działalność handlowa i produkcyjna.

Jednym z najważniejszych oddziaływań ekonomii społecznej jest wpływ na rynek pracy. Podmioty ekonomii społecznej pozwalają skutecznie przywracać na rynek pracy osoby, które znajdują się poza nim i utrzymują się z szeregu różnych zasiłków i zapomóg, które nie pozwalają na zaspokojenie wszystkich życiowych potrzeb.
Gdy w wyniku oddziaływania ekonomii społecznej osoby wchodzą na rynek pracy, państwo oszczędza środki wypłacane na zasiłki. Dotychczas bezrobotne wykonują prace na rzecz innych – są potrzebne, otrzymają za pracę wynagrodzenie. Opłacają podatki i składki ZUS.

Część II. Ćwiczenia i materiały pomocnicze

Ćwiczenie 1.2

R2ekueFHRQo4f

Ilustracja przedstawia schemat powyższej którego jest miejsce na wpisanie swojego profilu i imienia. Schemat składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie są informacje. W drugiej należy wpisać. Pierwsza informacja do uzupełnienia: Moje zainteresowania. Druga informacja do uzupełnienia: Mój ulubiony przedmiot w szkole. Trzecia informacja do uzupełnienia: Co lubię robić w wolnym czasie? Czwarta informacja do uzupełnienia: Co potrafię robić dobrze? Piąta informacja do uzupełnienia: Jakie zawody cieszą się wysokim uznaniem? Szósta informacja do uzupełnienia: Jaki będzie mój zawód?

Ćwiczenie 1.3

R1N9KIqjNc8yj

Ilustracja przedstawia schemat powyższej którego napis: Moje preferencje zawodowe. Z kim lub z czym chciałbym/chciałabym pracować? Wybierz trzy kategorie i tę najważniejszą oznacz"1", drugą w kolejności "2", a trzecią "3". Schemat składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie są informacje. W drugiej należy wpisać. Pierwsza informacja do uzupełnienia: Z ludźmi. Druga informacja do uzupełnienia: Z maszynami, narzędziami. Trzecia informacja do uzupełnienia: Ze zwierzętami. Czwarta informacja do uzupełnienia: Z teoriami, ideami, pomysłami. Piąta informacja do uzupełnienia: Z liczbami, symbolami, kodami. Szósta informacja do uzupełnienia: Z pięknymi formami, ze sztuką, harmonią.

Ćwiczenie 1.4

Test skłonności zawodowych

Przypuszczam, iż potrafisz wykonać wiele czynności, ale jedne z nich są dla Ciebie bardziej atrakcyjne, a  inne mniej. Są zadania, o których myśląc, „palisz się” do pracy, a także takie, o których wolisz nie myśleć. W każdym numerze zadania wybierz jedną odpowiedź („a” lub „b”) i zaznacz ją na arkuszu odpowiedzi znajdującym się na końcu bądź zanotuj na kartce. W wyjątkowych sytuacjach możesz zaznaczyć dwie odpowiedzi bądź nie wybrać żadnej.

Odpowiedz sobie na pytanie: co wolisz?

R1QAbRlIk3oYW

Tabela zawiera pytania testu skłonności zawodowych.

Klucz odpowiedzi

Przenieś swoje wybory do tabeli. Możesz ją wydrukować i zakreślić kółkiem swoje odpowiedzi bądź stworzyć podobną tabelę samodzielnie i wprowadzić do niej odpowiedzi według poniższego schematu. Jeżeli np. udzieliłaś/udzieliłeś odpowiedzi: 3a wpisz ją do piątej kolumny, 4b – do trzeciej (tak jak jest w poniższej tabeli) itd.
Po wprowadzeniu wszystkich odpowiedzi podlicz ich liczbę w każdej kolumnie i przeanalizuj, gdzie uzyskałaś/uzyskałeś największą liczbę punktów. Wyniki te różnicują Twoje skłonności do pracy w poszczególnych grupach zawodowych, wynikające z Twoich zainteresowań.

RKvQMxUK0LSzv

Ankieta skłonności zawodowych – interpretacja

P- I – grupa zawodowa zwana: człowiek – przyroda

Jeżeli uzyskałaś/uzyskałeś najwięcej punktów w kolumnie pierwszej, oznacza to,
iż masz skłonności do pracy w sferze przyrody. Przykładowe zawody tej grupy to: biolog, mikrobiolog, weterynarz, zootechnik, leśnik, ogrodnik, rolnik. Praca wiąże się z kontaktem z przyrodą: zwierzętami, roślinami, ich uprawą, pielęgnacją.

T- II – człowiek – technika

Duża liczba punktów w kolumnie drugiej oznacza zainteresowanie sferą techniczną. Twoje zainteresowania wskazują, że masz skłonności do prac związanych z wydobywaniem i przetwarzaniem surowców, obróbką różnorodnych materiałów, produkcją, eksploatacją urządzeń. Przykładowe zawody dla Ciebie to: mechanik pojazdów samochodowych, elektronik, elektryk, krawiec, kucharz, piekarz, cieśla, inżynier budowlany i wiele innych.

C- III – człowiek – człowiek

Przewaga odpowiedzi w kolumnie trzeciej wskazuje na preferencje do pracy wymagającej stałego kontaktu z ludźmi. Są to wszystkie czynności, w których zachodzi konieczność przebywania z interesantem, klientem, pacjentem, kontrahentem. Zawody tej grupy to m.in.: nauczyciel, lekarz, pielęgniarka, sprzedawca, dziennikarz, kelner, stewardesa

D- IV – człowiek – dane/system znaków

Zainteresowania będące w zasięgu tej grupy oznaczają możliwość pracy w takich zawodach jak: matematyk, programista, fizyk, astronom, tłumacz, ekonomista. Profesje te związane są z posługiwaniem się systemem znaków i pojęć umownych, takich jak: kody, znaki kartograficzne, językowe, wymagają dużej odpowiedzialności, samodzielności, dokładności i skupienia

A- V – człowiek – działalność artystyczna

Duża liczba odpowiedzi mieszcząca się w obrębie piątej kolumny wskazuje na zainteresowania działalnością artystyczną, plastyczną, organizacją imprez artystycznych, wykonywaniem usług i wyrobów o charakterze artystycznym.
Będą to takie zawody jak: plastyk, rzeźbiarz, projektant odzieży, muzyk, fotograf itd., wymagające m.in. wrażliwości estetycznej, wyobraźni artystycznej i przestrzennej.