Lekcja 2. Organizacje pozarządowe – misja społeczna

Podstawa programowa

Uczniowie:

• przedstawiają rodzaje i przykłady organizacji pozarządowych,

• charakteryzują działalność wybranych organizacji tego typu w Rzeczypospolitej Polskiej,

• rozwijają umiejętność dyskutowania – formułują i uzasadniają własne stanowisko na forum klasy, bronią go, szanując odmienne poglądy.

Formy i metody pracy

• praca w małych zespołach, praca z internetem, plakat, debata za i przeciw, prezentacja rezultatów pracy na forum klasy.

Środki dydaktyczne

• materiały pomocnicze nr 1.

Część I. Przebieg zajęć – opis przebiegu zajęć

1. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że celem zajęć będzie pozyskanie informacji
   na temat obszarów funkcjonowania w Polsce trzeciego sektora, czyli wybranych organizacji pozarządowych działających w zakresie ekonomii społecznej. W czasie lekcji uczniowie zastanowią się na pozytywnym wpływem tych organizacji na środowisko lokalne.

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby wymienili znane im fundacje i stowarzyszenia. Informuje, że często organizacje pozarządowe nazywa się też organizacjami obywatelskimi, społecznymi czy też non profit (dosłownie: nie dla zysku). Nauczyciel wyjaśnia, że organizacje pozarządowe stanowią zbiór różnych wspólnotowych, niekomercyjnych form działania obywateli. Ich znaczenie w gospodarce i państwie coraz bardziej rośnie, ponieważ nowoczesne zarządzanie publiczne bazuje na współdziałaniu i partnerstwie sektora publicznego, prywatnego oraz organizacji pozarządowych. Wg badań Stowarzyszenia Klon/Jawor z 2019 r. w Polsce aktywnie działa około 100 tysięcy stowarzyszeń i fundacji. Co ważne, kiedy mówimy o liczebności sektora pozarządowego, bierzemy pod uwagę tylko dwie formy prawne: stowarzyszenia i fundacje, czyli stosujemy tzw. wąską definicję sektora pozarządowego. W Polsce istnieje około 50 tys. innych podmiotów, które można zaliczyć do szeroko rozumianej sfery społecznej. Są to m.in. koła łowieckie, związki zawodowe, spółdzielnie socjalne, organizacje pracodawców, koła gospodyń wiejskich, kółka rolnicze, cechy rzemieślnicze, instytucje kościelne i partie polityczne. Światowy Dzień Organizacji Społecznych obchodzony jest 27 lutego.

3. Nauczyciel inicjuje krótką rozmowę na temat znanych uczniom organizacji pozarządowych. W razie potrzeby przypomina te, o których działalności często można dowiedzieć się z mediów ogólnopolskich, np.Wieka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Polska Akcja Humanitarna, Caritas Polska, Fundacja dzieciom „Zdążyć z pomocą”, Fundacja Polsat, Fundacja TVN czy też Fundacja Wiosna (akcja „Szlachetna paczka”).Nauczyciel podkreśla, że dzięki różnorodności organizacje mogą odpowiadać na różne potrzeby i działać dla wszystkich: od dzieci po seniorów, od najbardziej potrzebujących do najbardziej aktywnych, od lokalnych społeczności po organizacje i instytucje. Wszystkie organizacje pozarządowe działają dla społecznego zysku. Uczniowie oglądają film o organizacjach pozarządowych np:

• NGO. Organizacje pozarządowe https://youtu.be/BEEFHOH2vKY
  (dostęp 03.02.2021),

• Wszystko, co musisz wiedzieć o NGO w Polsce https://youtu.be/RPL4EM__r2A (dostęp 03.02.2021).

4. Nauczyciel przedstawia kilka przykładów organizacji pozarządowych, które działają na rzecz dzieci i młodzieży. Można wybrać najciekawsze lokalne organizacje lub skorzystać z linków (dostęp na 03.02.2021):

• Fundacja BNP Paribas: www.bnpparibas.pl/fundacja,

• Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży: www.ksm.org.pl,

• Fundacja Szkoła na widelcu: www.dobrzejemy.szkolanawidelcu.pl,

• Krajowy Fundusz na rzecz dzieci: www.fundusz.org,

• Fundacja Szkoła z Klasą: www.szkolazklasa.org.pl,

• Fundacja Make a Change: www.bcc.org.pl/fundacja‑make‑a-change,

• Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży: www.ksm.org.pl,

• Fundacja Szkoła na widelcu: www.dobrzejemy.szkolanawidelcu.pl,

• Krajowy Fundusz na rzecz dzieci: www.fundusz.org,

• Fundacja Szkoła z Klasą: www.szkolazklasa.org.pl,

• Fundacja Make a Change: www.bcc.org.pl/fundacja‑make‑a-change.

Po zapoznaniu uczniów z wybranymi przykładami NGO nauczyciel prosi uczniów o uzasadnienie, która z organizacji ich zdaniem wykazuje się największą działalnością.

5. Uczniowie losowo dzielą się na dwie grupy. Następnie biorą udział w 9‑minutowej debacie za i przeciw, której temat brzmi: Czy warto działać w organizacji pozarządowej? Przedstawiciele obu grup losują stanowisko, jakie zajmą, poprzez rzut monetą – zespół ZA to reszka, zespół PRZECIW to orzeł. Na przygotowanie się do debaty, zebranie argumentów i zapisanie ich na dużych arkuszach papieru uczniowie mają 12 minut.

6. Nauczyciel ustala z uczniami reguły debaty. Zespoły będą mieć czas na wypowiedzi trzy razy po trzy minuty. Każda przygotowana przez uczniów teza może zostać zakwestionowana przez drugą grupę kontrtezą. Dlatego dobrze jest, aby grupy przewidziały argumenty strony przeciwnej, a także uważnie słuchały, by umieć w swoich wypowiedziach odwołać się do tego, co powiedziała strona przeciwna. Nauczyciel ustala, które strona rozpoczyna debatę, ustawia stoper i daje sygnał do rozpoczęcia debaty.

7. Po zakończeniu ćwiczenia każdy z zespołów powinien znaleźć wśród argumentów strony przeciwnej chociaż jeden, który jest w stanie bez zastrzeżeń zaakceptować. Jeśli jest na to czas, można ponownie przeprowadzić debatę po zamianie stron.

8. Uczniowie dzielą się na małe, czteroosobowe zespoły. Ich zadaniem jest zastanowić się podczas pracy zespołowej nad tymi dziedzinami życia, o których rozwój można by zadbać w ich własnej społeczności. Po 5 minutach liderzy zespołów przedstawiają przemyślenia. Następnie nauczyciel podsumowuje ćwiczenie: członkowie społeczności lokalnych mogą usprawniać działania miejscowych władz, tak aby lepiej zaspokajać najważniejsze potrzeby zbiorowości. Lokalne organizacje pozarządowe powstają właśnie po to, aby poprawić warunki życia w swoim najbliższym środowisku. One reagują szybciej i skuteczniej, ponieważ lepiej znają bieżące potrzeby własnej społeczności. A działać może każdy. Każdy też może zaangażować się w wolontariat, czyli dobrowolne działanie na rzecz innych. Czy któryś z uczniów działał jako wolontariusz? Jeśli tak,
   to niech krótko opowie o swoich doświadczeniach.

9. Nauczyciel rozdaje uczniom kserokopię materiału pomocniczego nr 1., który stanowi ich zadanie domowe. Uczniowie mają zastanowić się, jakiego typu organizację łatwiej byłoby im założyć – fundację czy stowarzyszenie w celu realizacji własnych pomysłów na działalność społeczno‑gospodarczą, a także przemyśleć i zapisać, jakie są plusy i minusy obu tych form prawnych. Mogą poszukać dodatkowych informacji w internecie.

10. Podsumowując nauczyciel podkreśla, że organizacje pozarządowe to dobre rozwiązanie zarówno dla tych, którzy chcą założyć społeczny biznes i zmieniać swoje lokalne otoczenie, jak i dla tych, którzy chcą znaleźć tam swoje miejsce pracy, pomagać innym ludziom lub rozwijać swoją społeczność lokalną. Pracujący w ośrodkach wspierania ekonomii społecznej specjaliści mogą takie osoby przeszkolić, pomóc im napisać biznesplan i uzyskać dofinansowanie na pierwsze miesiące działalności.

Propozycje aktywności uczniowskich do wykorzystania przez nauczyciela podczas lekcji

1. Uczniowie samodzielnie lub w małych zespołach wyszukują w internecie działające na ich terenie organizacje pozarządowe. Mogą wykorzystać stronę: www.spis.ngo.pl. Następnie wymieniają zdobyte informacje na forum klasy.

2. Uczniowie w ramach pracy zespołowej wyszukują organizacje pozarządowe działające na ich terenie i zapraszają ich lidera/liderów na lekcję do szkoły, aby opowiedzieli im o swoich pasjach, motywacjach i organizacji, w której działają.

3. Uczniowie przeprowadzają wywiady telefoniczne z liderami organizacji pozarządowych.

4. Uczniowie w grupach, wykorzystując materiał pomocniczy nr 1., przygotowują się do dyskusji: Fundacja czy stowarzyszenie – który typ organizacji łatwiej założyć i prowadzić?

5. Nauczyciel odpowiednio tnie materiał pomocniczy nr 1. na paski (oddzielnie cechy charakteryzujące fundację i stowarzyszenie), uczniowie układają je w małych grupach, wskazując na podobieństwa i różnice w obu typach organizacji pozarządowych.

RpL7YDVvcVZ70

Na ilustracji dwie osoby - kobieta i mężczyzna, którzy pakują kartony. Mają na ustach maseczki jednorazowe. Ubrani są w kamizelki odblaskowe. Na rękach mają rękawiczki ochronne. Na kartonach są naklejone rysunki przedstawiające: butelkę z dozownikiem, rękawiczki, kartki. W tle jest kula ziemska.

Część II. Ćwiczenia i materiały pomocnicze

RB5jq9Os5Al4Y

Ilustracja przedstawia tabelę, która ma trzy kolumny i siedem wierszy. W każdym wierszu i kolumnie podane są informacje.

R2BZhfVAp4ZxQ

Ilustracja przedstawia tabelę, która ma trzy kolumny i pięć wierszy. W każdym wierszu i kolumnie podane są informacje.