Temat: Parzydełkowce

Autor: Elżbieta Szedzianis

Adresat

Uczeń klasy VI szkoły podstawowej.

Nowa podstawa programowa

7. Różnorodność i jedność świata zwierząt:

2) parzydełkowce – uczeń:

A) przedstawia środowisko życia, cechy morfologiczne i tryb życia parzydełkowców,

B) obserwuje przedstawicieli parzydełkowców (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt,

C) wyjaśnia znaczenie parzydełkowców w przyrodzie.

Cel lekcji

Uczniowie opisują budowę parzydełkowców, ich czynności życiowe oraz znaczenie.

Kryteria sukcesu

• rozpoznasz na fotografii i na filmie parzydełkowce, odróżnisz meduzę od polipa;

• uzasadnisz, podając trzy przykłady, dlaczego parzydełkowce są zwierzętami, a nie roślinami;

• wskażesz parzydełkowce prowadzące wolny i osiadły tryb życia;

• podasz dwa przykłady na to, że parzydełkowce odgrywają dużą rolę w środowisku wodnym.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; 

• umiejętność uczenia się.

Metody/formy pracy

Obserwacja zastępcza, praca z tekstem.

Indywidualna, praca w parach.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery.

Fazy lekcji

Wstępna

1. Nauczyciel prosi, żeby uczniowie wysłuchali jego opowieści o pewnej grupie organizmów. Słuchając, uczniowie mają rysować, jak sobie te organizmy wyobrażają. Nauczyciel mówi (może tę informację powtórzyć drugi raz): “Organizmy, o których będziemy się dzisiaj uczyć, nie wyglądają jak zwierzęta. Może trochę przypominają rośliny. Nie mają głowy, przodu ani tyłu ciała, prawej ani lewej strony. Nie mają odnóży, nóg ani płetw, choć żyją w środowisku wodnym. Nie mają serca ani jelita. Ich ciało to ślepo zakończony worek, więc usta pełnią także funkcje odbytu”. Gdy rysunki są gotowe, uczniowie się nimi wymieniają i komentują je.

2. Nauczyciel wyświetla nagranie wideo 1: “Stułbia” i film z galerii 1: “Meduzy”. Wyjaśnia, że te parzydełkowce można spotkać w Polsce: meduzy w Bałtyku, a stułbie w stawach i jeziorach. Jednak najwięcej parzydełkowców występuje w ciepłych morzach.

3. Nauczyciel podaje uczniom kryteria sukcesu.

Realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Informuje, że zadaniem każdej z nich będzie opracowanie przydzielonego zagadnienia na podstawie dostępnych źródeł informacji (e‑podręcznik, internet itp.)

• grupa I – Przedstaw czynności życiowe ukwiała;

• grupa II – Czy parzydełkowce są roślinami, czy zwierzętami? Uzasadnijcie odpowiedź;

• grupa III – Które parzydełkowce prowadzą wolny, a które osiadły tryb życia? Uzasadnijcie odpowiedź.

2. Nauczyciel może udzielić uczniom wskazówki, by poszukali w internecie filmów przedstawiających ukwiały, np. Cnidarians: Life on the Move | the Shape of Life | The Story of the life, i wykorzystali ich fragmenty w swoich prezentacjach.

3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy przedstawiają swoje opracowania. Pozostali uczniowie mogą uzupełniać wypowiedzi kolegów i zadawać pytania. Nauczyciel czuwa nad poprawnością przekazywanych informacji

4. Nauczyciel wyświetla Ilustrację 4: “Budowa polipa i meduzy”, powtarza swój tekst na temat parzydełkowców wykorzystany we wprowadzeniu lekcji, omawiając wskazuje cechy budowy polipa i meduzy.

5. Uczniowie w parach rozwiązują zadanie interaktywne 1. Nauczyciel informuje, że jeśli mają problem z jego rozwiązaniem, mogą korzystać z treści zawartych w abstrakcie.

6. Nauczyciel prosi, żeby po rozwiązaniu zadania uczniowie nadali tytuł uzupełnionemu tekstowi.

Podsumowująca

1. Nauczyciel prosi, żeby uczniowie samodzielnie rozwiązali zadania 2,3 i 4.

2. Pyta uczniów, czego nowego dowiedzieli się podczas lekcji.

Zadanie domowe

Zrób meduzę w butelce. Instrukcję wykonania meduzy w butelce przedstawia film “Jak zrobić model meduzy?”.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Cnidarians

Animals are heterotrophic, unable to produce food on their own. They take the energy required for functioning from food. They feed on plants and other organisms they actively hunt for, or on carrion and organic debris found in water or soil. Most animals travel in search of food or a partner for breeding, while other animals lead a sedentary lifestyle.

Cnidarians are characterized by a little complicated structure. Their body consists of 2 layers of cells that create tissues with a structure similar to the epithelial and nervous tissues of other animals. They do not have respiratory, cardiovascular and excretory systems. Their nervous and muscular systems are poorly developed. The interior of the body is a large gastrovascular cavity, in which digestion and absorption of food takes place. Undigested remains are removed from the gastrovascular cavity through the mouth.

Adult cnidarians are animals with a radial symmetry. They can be found in two forms – a sedentary polyp and jellyfish(medusa) floating in water. However, for most of their life cycle they take only one form.

The body of the polyp looks like a bag attached to the ground. The mouth is located in the top part of the body, it is directed upwards and surrounded by a crown of tentacles, which help them to move and capture food, and to protect against predators. The body of the jellyfish is in the form of a bell. The mouth hole in this form is located in the lower part of the body and is also surrounded by tentacles.

Cnidarians live in all climatic zones, most species in salt water. They are very sensitive to temperature changes and salinity of water. They usually occur in very clean waters, which is why they belong to the so‑called indicator organisms (bioindicators).

Cnidarians, like jellyfish and some polyps, can live alone. However, most polyps form clusters called colonies, which are formed when individuals after division do not move away from each other. Units that form a colony communicate with each other, and sometimes specialize in performing functions that condition the existence of the colony (e.g., some are focused on nutrition and others on reproduction). Polyps most often lead sedentary lives, less often they move on the bottom of water reservoirs, striding or tumbling. When feeding, they stretch the entire length and comb water with their tentacles. If alarmed, they shrink to a small size.

Jellyfish actively swim in water, using the jet propulsion. It is evoked by contractions of their bells that cause rapid ejection of water sucked earlier into the gastrovascular cavity. Jellyfish are classified as planktonic organisms because they do not have structures that would allow them to resist the current of water or pursue a victim.

Hydra vulgaris is only 1‑3 mm long. It attaches to the ground and directs food into its mouth using its tentacles. Threatened, it moves the body.

Most cnidarians feed on organic matter suspended in water and small planktonic organisms. Only few species, especially jellyfish and slow‑floating polyps in colonies, like the Portuguese man‑of‑war, can catch larger animals, such as fish.

The name cnidarians comes from cnidocytes used to defend, capture and incapacitate the victim. These cells appear on the surface of tentacles. They are a powerful weapon – some species of cnidarians can kill even a human.

The activation of cnidocytes occurs when the victim, passing by an animal, touches its tentacles.

Cnidarians reproduce sexually and asexually. Adult polyps usually reproduce asexually by budding or less frequently by crosswise division. In many species, such as hydra, the descendant is separated from the body of the parent and begins an independent life. In other species, the descendant becomes attached to the parent's body, resulting in the formation of a colony that grows by budding of another polyps.

Transverse division is the way certain species reproduce, and during this division jellyfish are formed from polyps. Initially, tiny narrowings appear on the body of the polyp, which become clearer and eventually allow the plate‑like structures to be formed – young jellyfish.

Cnidarians are dioecious organisms and they fertilize externally. During reproduction, males release sperm into water and females egg cells. Reproductive cells (gametes) combine with each other during the fertilization process, resulting in a zygote being formed. A ciliated larva is hatched, which after some time settles at the bottom of a reservoir and transforms into a polyp.

Among cnidarians, corals have a special significance in nature. They are the only ones that produce hard, limestone external or internal skeletons. After a polyp dies, the skeletons do not decompose but accumulate to form a coral reef, which is the basis for the growth of subsequent generations of corals. Over time, the reef grows so much that it can rise above the water surface and form an island. Hundreds of islands in the Pacific Ocean were formed this way. The growth rate of the reef is extremely slow and amounts to 1 m per 1000 years only.

Coral reefs are the habitat of many organisms. Among the colonies of cnidarians there are numerous species of fabulously colourful fish, crustaceans, snails, starfish and sea urchins. They are also the place of occurrence of many algae and protozoa. Cnidarians are also a source of food for many marine animals. Skeletons of corals, especially the red coral, are used to make jewellery and other decorations. Some species of cnidarians are very dangerous for humans, they can cause burns and even death.

• Cnidarians are water animals living in both salty and sweet waters.

• Cnidarians are tissue animals with a radiant body symmetry; they are found in the forms of a polyp and a medusa.

• Polyps lead a sedentary or semi‑sedentary way of life, and medusas float in water.

• Cnidarians have a gastrovascular cavity, in which digestion of food and absorption of nutrients obtained there from takes place. It is behind a hole that performs the function of a mouth and an anus.

• Cnidarians reproduce asexually by budding or body division, or sexually.