Tytuł: W świecie znaków

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć:

W świecie znaków.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy I liceum lub technikum.

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

II. Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

1) rozumie pojęcie znaku językowego oraz języka jako systemu znaków; rozróżnia typy znaków i określa ich funkcje w tekście.

III. Tworzenie wypowiedzi

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2) porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

11) korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość.

Zakres rozszerzony

II. Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

4) określa rolę języka w budowaniu obrazu świata.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń zdobywa wiedzę na temat znaków umownych i naturalnych, które odgrywają istotną rolę w procesie porozumiewania się i zdobywania informacji

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest znak; wskazuje element znaczący i oznaczany;

• rozpoznaje znaki umowne i naturalne, odczytuje ich treść;

• odróżnia wskaźniki, ikony i symbole.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej zadaje opracowanie przykładowych symboli w różnych kulturach. Jedna grupa może zająć się kulturą i cywilizacją egipską, druga - grecką, trzecia - celtycką, czwarta - Bliskiego Wschodu, piąta - Chin, szósta - Indian. Uczniowie mają opracować wiadomości w formie prezentacji.

Faza wstępna

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest poznanie różnych typów znaków mających wpływ na procesy komunikacyjne. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

2. Prezentacje uczniów. Określenie, czym są prezentowane symbole, jaki mają cel i jaki jest ich związek z realnymi przedmiotami/zjawiskami/stanami, do których się odnoszą. Nauczyciel pyta uczniów, dlaczego są one nieczytelne dla przedstawicieli innych kultur i o czym to świadczy (są umowne).

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy galerię zdjęć różnych postaci, których znakiem charakterystycznym jest szczególny strój. Uczniowie wskazują te elementy ubioru, którym można przypisać znaczenie. Omówienie wniosków na forum klasy (np. strój oznacza przynależność do zawodu, grupy etnicznej, epoki historycznej).

2. Uczniowie zapoznają się z informacją w abstrakcie dotyczącą wskaźników, ikon i symboli. Wspólnie z nauczycielem analizują infografikę przedstawiającą elementy znaku. Następnie wykonują ćwiczenie nr 2.

3. Nauczyciel wspólnie z uczniami omawia treść dotyczącą znaków ikonicznych, znaków‑wskaźników i symboli. Analiza ilustracji przedstawionych w abstrakcie. Nauczyciel prosi uczniów o podanie innych przykładów współwystępowania funkcji wskaźnika, ikony i symbolu w jednym znaku.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każdy zespół opracowuje notatkę graficzną, która będzie podsumowaniem klasyfikacji znaków.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia w abstrakcie, mające na celu sprawdzenie stopnia przyswojenia wiadomości dotyczących znaków (ćw. 3 i 4).

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi wybranego ucznia, by spróbował wytłumaczyć zagadnienia z lekcji koledze, który ma 10 lat.

2. Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj ćwiczenie 5 w abstrakcie: Gdybyś miał wysłać w Kosmos informacje zawarte na płytce Pioneera w formie notatki encyklopedycznej, jak brzmiałaby jego treść? Spróbuj „przetłumaczyć” obrazek NASA na język angielski.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

In the world of signs

We observe various signs on a daily basis. They inform us about things, convey a certain meaning. Usually, they are created by a person aiming to communicate something to us. However, we often assign a certain meaning to something by ourselves, creating our own interpretation. Signs are therefore a form to which we assign a certain meaning. We perceive them through different senses, mostly through sight and hearing, but taste, touch and smell can have their role too. It is worth to know the nature of signs and their role in interpersonal communication.

Signs are objects which direct our thoughts to other objects or phenomena. For example, a stream of letters „bicycle” makes us think about 'a two‑wheel human‑powered vehicle' while a road sign prohibiting the cross without stopping refers to a thought about the danger that makes people stop.

Signs consist of two elements: a signifying (medium of meaning) and a signified (meaning).

Signs can refer to other objects or phenomena in three ways. For that reason, we divide them into: indicators (indexes), icons and symbols.

Interestingly, the functions of indicator, icon and symbol can co‑exist in one sign.

• it is an indicator of a left turn because behind it the road actually turns left,

• it is also a symbol of warning because people agreed to war fast‑drivers by a triangular shape on a yellow background (and not differently),

• it is an icon because of being a very schematic picture of a bending road.

It's the same case with knocking on the door:

• it indicates there is a person standing behind the door,

• it is a symbolic sign meaning could you open the door?,

• it is an arbitral conventional sign because we could scratch the door (like dogs and cats do) or rub it as well.