Temat: Nowe idee w życiu społecznym

Adresat

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XII. Europa w XVII i XVIII wieku. Uczeń:

3. charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Karola Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Jakuba Rousseau.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają najważniejsze koncepcje epoki Oświecenia, a także wartości, które im przyświecały

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować najważniejsze idee i wartości epoki Oświecenia;

• wyjaśniać zasadę trójpodziału władzy Karola Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Jakuba Rousseau;

• opisywać sposoby rozpowszechniania idei oświeceniowych, praktykowane w XVIII w.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi o powtórzenie informacji o poglądach Kanta, Kartezjusza i Locke’a.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel prosi o wykonanie Polecenia 1. Uczniowie porównują definicje Oświecenia, szukają punktów wspólnych.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przybliża uczniom zjawisko, jakim była „republika filozofów” w epoce Oświecenia. Wyjaśnia pokrótce drogi rozpowszechniania się nowych prądów kulturalnych w Europie. Następnie uczniowie wykonują Polecenie 2 oraz Ćwiczenie 1. Analizują fenomen, jakim była Encyklopedia. Szukają analogii w czasach współczesnych. Wskazują na podobieństwa i różnice. Uzasadniają swoje wnioski.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Zadaniem grupy I będzie odszukanie w Internecie informacji dotyczących zasady trójpodziału władzy Karola Monteskiusza oraz cytatów źródłowych; zadaniem grupy II – materiałów omawiających zasadę umowy społecznej Jakuba Rousseau oraz cytatów źródłowych. Każda z grup stara się efekty swoich poszukiwań ustrukturyzować jako metaplan: Dlaczego Monteskiusz/Rousseau zalecał... [tu informacja o najważniejszym postulacie]. Lewa kolumna: Jak było? Prawa kolumna: Jak powinno być? Wiersz usytuowany poniżej prawej i lewej kolumny: Dlaczego nie było tak, jak powinno być? Wiersz poniżej z podsumowaniem: Wnioski. Metaplany są zapisywane na arkuszu papieru albo w komputerze.

3. Podczas pracy nad ćwiczeniami i poleceniami nauczyciel wykorzystuje metodniki lub zestaw kart w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym. Uczniowie dzięki kartom sygnalizują nauczycielowi, czy mają trudności z wykonywaniem poleceń (kolor zielony – radzę sobie świetnie, kolor żółty – mam wątpliwości, kolor czerwony – proszę o pomoc).

4. Nauczyciel przypina na tablicy/wyświetla na tablicy multimedialnej gotowe metaplany zapisane na arkuszach papieru. Uczniowie czytają je i – po ustaleniu z nauczycielem kryteriów oceny - wspólnie oceniają kolejne metaplany. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 3 - dopasowują podane cytaty do jednego z dwóch słynnych myślicieli Oświecenia.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza), którym jest przygotowanie eseju i odpowiedź na pytanie: Dlaczego z punktu widzenia czasów współczesnych teoria trójpodziału władz stworzona przez Monteskiusza stanowi największe osiągnięcie Oświecenia w zakresie myśli politycznej?.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

New ideas in social life

During enlightenment, concepts and values that are close to the current aspirations of mankind have crystallized: freedom of society and individual, the emancipation of man (e.g. child, woman) or social groups (middle class, Jews, religious minorities), equality of individual people, brotherhood, solidarity. The basic idea of enlightenment is freedom. Other important terms are reason, law, nature. The most important philosophical concepts were empiricism represented by the English thinker John Lock and rationalism, represented by Voltaire and Denis Diderot. The most important achievement of the French theory of political thought were the views of Montesquieu who formulated the rule of the separation of power into legislative, executive and judiciary.