Temat: Jak można rozdzielać mieszaniny spotykane w życiu codziennym?

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

I. Substancje i ich właściwości. Uczeń:

6) sporządza mieszaniny i dobiera metodę rozdzielania składników mieszanin (np. sączenie, destylacja, rozdzielanie cieczy w rozdzielaczu); wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wymienia różne sposoby rozdzielania mieszanin ze wskazaniem różnic we właściwościach fizycznych składników mieszaniny wykorzystywanych w tych metodach.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymienić i scharakteryzujesz sposoby rozdzielania mieszanin;

• wskazać te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają ich rozdzielenie.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel, wprowadzając uczniów w tematykę rozdzielania mieszanin, stwierdza, że jeśli substancje daje się ze sobą mieszać, to składniki powstałych mieszanin można również rozdzielać. Metody rozdzielania mieszanin polegają na wykorzystaniu różnic we właściwościach fizycznych ich komponentów, np. rozpuszczalności w wodzie, temperatury wrzenia, temperatury topnienia, właściwości sorpcyjnych, oddziaływania z magnesem lub gęstości.

2. Nauczyciel przedstawia, sposoby rozdzielania mieszanin i krótko je charakteryzuje. Prosi uczniów o wskazanie przykładów mieszanin do każdego sposobu rozdziału. Wśród sposobów rozdzielania mieszanin na składniki wskazuje: sposoby mechaniczne (np. użycie rzeszota (sita), pensety, magnesu – tu wyświetla na tablicy multimedialnej film „Rozdzielanie mieszaniny siarki i żelaza”. Uczniowie obserwują zmiany i notują wnioski i spostrzeżenia w dziennikach obserwacji w abstrakcie), sedymentację, dekantację, sączenie (filtrację), sorpcję (z wykorzystaniem węgla aktywnego w filtrach do oczyszczania wody pitnej), rozdzielacz, odparowanie, krystalizację, destylację, chromatografię, ekstrakcję, ubijanie (powstawanie masła), wirowanie, rektyfikację.

3. Prowadzący zajęcia wyświetla na tablicy multimedialnej rysunki „Rozdzielanie mieszanin w praktyce” – uczniowie analizują je pod kątem wykorzystania właściwości fizycznych składników do rozdzielania mieszaniny; chętni omawiają rysunki.

4. Pod koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń interaktywnych w abstrakcie.

Faza podsumowująca

1. Wskazany przez nauczyciela uczeń podsumowuje lekcję, opowiadając, czego się nauczył i jakie umiejętności ćwiczył.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

How can you separate the mixtures found in everyday life?

In order to plan the method of separating the mixture, the analysis of the properties of its components should be performed and differences should be used. Mechanical methods (mechanical separation) allow to separate components forming a heterogeneous mixture. These methods use the differences:

• appearance (e.g. manual sorting, using a tweezers or sieve – salt and pepper);

• magnetic properties (using magnet – sulphur and iron);

• differences in solubility (e.g. in water – chalk and salt, water, oil).

Heterogenous mixtures can be separated using following methods:

• filtration (seeping) – solids are retained on the sieve, drain or filter; this process can be observed by straining pasta on a sieve;

• sedimentation– gravitating of solid substances to the bottom under the influence of gravity; it is used in sewage treatment plants;

• decantation – pouring off the liquid, leaving the sediment behind; it can be observed during draining off potatoes after being boiled or poring off the tea or coffee and leaving the leaves or coffee grounds behind;

Homogenous mixtures can be separated using following methods:

• vaporization – heating up the liquid mixture and the solid dissolved in it to evaporate the liquid; this process is used in the preparation of jam, while in countries with a warm climate it is the effect of evaporation of sea water and the formation of rock salt deposits;

• crystallization – this technique allows the separation of solid crystals from the solution;

• distillation.

The heterogeneous mixture can be separated due to the fact that its components have different magnetic properties.

• The mixtures can be separated using various techniques.

• Separation methods depend on the type of mixture and use the properties of its components.

• The methods of separating homogeneous mixtures include: solvent evaporation (e.g. water), distillation, crystallization, chromatography.

• The methods of separating heterogeneous mixtures include: sedimentation, decantation, filtration, mechanical separation, separatory funnel separation.