Temat: Korzenie Polski – lekcja powtórzeniowa

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V szkoły podstawowej

V. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Uczeń:

1) sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów oraz przedstawia jego genezę;

2) wyjaśnia okoliczności przyjęcia chrztu przez Piastów oraz następstwa kulturowe, społeczne i polityczne chrystianizacji Polski;

3) charakteryzuje rozwój i kryzys monarchii Bolesława Chrobrego i Mieszka II;

4) charakteryzuje odbudowę i rozwój państwa Piastów za rządów Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego;

5) przedstawia dokonania Bolesława Krzywoustego; opisuje konflikt z Cesarstwem Niemieckim;

6) opisuje społeczeństwo Polski pierwszych Piastów.

VI. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Uczeń:

1) umieszcza w czasie i przestrzeni Polskę okresu rozbicia dzielnicowego;

2) opisuje przyczyny oraz wskazuje skutki rozbicia dzielnicowego;

3) umieszcza w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko‑krzyżackimi oraz zagrożeniem najazdami tatarskimi w okresie rozbicia dzielnicowego;

4) opisuje przemiany społeczne i gospodarcze, z uwzględnieniem ruchu osadniczego;

5) charakteryzuje proces zjednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, wskazując na rolę władców piastowskich (ze szczególnym uwzględnieniem roli Władysława Łokietka) oraz Kościoła.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie powtarzają wiadomości o początkach państwowości polskiej

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować najważniejsze osiągnięcia pierwszych Piastów;

• rozpoznawać czas lokacji Krakowa;

• charakteryzować najważniejsze wydarzenia i postacie ze średniowiecznej historii Polski;

• rozumieć znaczenie przyjęcia chrztu i koronacji królewskie dla istnienia silnego państwa.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie i powtarzają wiadomości uzyskane na poprzednich lekcjach.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Następnie tłumaczy uczniom, że dzisiejsza lekcja będzie miała inny charakter niż poprzednie - to uczniowie wcielą się dzisiaj w rolę nauczycieli. Wyjaśnia, że powtórzenie wiadomości o średniowiecznej Polsce piastowskiej będzie opierało się na wiedzy, jaką posiadają uczniowie.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel rozpoczyna zajęcia, stawiając uczniom cel lekcji - jest nim przekazanie najważniejszych informacji koledze/koleżance z obcego kraju na temat początków istnienia Polski. Uczniowie sami wybierają, co i w jaki sposób chcieliby powiedzieć o swoim państwie. Jako ramy czasowe nauczyciel ustala przyjęcie chrztu przez Mieszka I w 966 roku oraz koniec panowania Władysława Łokietka nad zjednoczoną Polską w 1333 roku. Jako pomoc i przygotowanie uczniowie wykonują Polecenie 1. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel wciela się w rolę zagranicznego ucznia i pytaniami prosi o opowiedzenie mu historii Polski od początku jej istnienia. Zadaje pytania zgodnie z uznaniem (decyduje, na czym chciałby się skupić), np. Dlaczego Mieszko I przyjął chrzest? Dlaczego Bolesław Chrobry chciał zostać królem? Czemu rozpadła się monarchia piastowska po śmierci Bolesława Krzywoustego? Na czym polegały lokacje miast i wsi? Po co na piastowskie ziemie Konrad Mazowiecki ściągnął cudzoziemców, Krzyżaków? itp. Nauczyciel powinien dostosować pytania do treści i wiadomości, jakie były poruszane w toku poprzednich lekcji.

3. Na podstawie pytań i odpowiedzi nauczyciel ocenia wiedzę, jaką zdobyli uczniowie.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel uzupełnia wiedzę uczniów i wyjaśnia zagadnienia, które były niezrozumiałe lub błędnie przedstawione przez uczniów. Udziela informacji zwrotnej.

2. Uczniowie na zakończenie wykonują Ćwiczenie 1 (wskazują na przywileje nadane w dokumencie lokacyjnym Krakowa), a także odpowiadają na pytania w Ćwiczeniu 2, Ćwiczeniu 3 i Ćwiczeniu 4. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej .

3. Na koniec nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną, w której ocenią pracę własną, kolegów i koleżanek oraz atrakcyjność lekcji .

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Przeczytaj fragment “Kroniki wielkopolskiej” z e‑podręcznika i przypomnij sobie, jak przedstawiano początki Polski.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Origins of Poland– revision lesson

There are legends about the creation of the Polish state, but historians assume that its origins date back to the reign of Mieszko I – the prince of Polans. His alliance with the Czech ruler, sealed by his marriage to Princess Dobrawa, helped him accept baptism in 966 and allowed to create a church province independent of the Holy Roman Empire.

Not only did this event increase the prince’s authority, but also made Mieszko I an equal partner among other Christian rulers. Moreover, it included Poland in the circles of Latin civilization. Bolesław I the Brave, who assumed power in 992, continued his father’s policy. He strengthened ties with Emperor Otto III, to which the martyr death of Bishop Adalbert in 997 also contributed. The ceremonial bringing‑in of his remains and burial in the Gniezno cathedral made Poland gain relics of a saint popular in Europe and made the young Christian state credible on the international arena.

In 1000, the tomb of St. Adalbert was visited by the emperor himself, thus manifesting his alliance with Bolesław I the Brave and announcing the creation of an independent archbishopric in Gniezno. Unfortunately, the premature death of the emperor and the change of power in the Reich caused the outbreak of Polish‑German wars lasting many years. They ended in the success of Bolesław I the Brave, much like his activities on the Russian lands. His strong position was confirmed by his coronation as the first king of Poland in 1025.

After his death, Mieszko II took power. Unfortunately, the period of his reign brought a collapse in Poland’s position and the ruler’s authority. As a result of rebellions and riots, not only did he lose his royal crown, but also, after his unexpected death in 1034, the country plunged into chaos. In the aftermath, the Piast monarchy collapsed, the subjects rioted, and the neighbors plundered. Poland practically ceased to exist. It was rebuilt by Mieszko II’s son, Casimir, named the Restorer. Having gained the emperor’s military support, he took over Greater Poland and Lesser Poland, and moved the capital to Cracow. He restored and reformed the state organization and carried out a friendly policy with the neighbors. He was succeeded in 1058 by Bolesław II the Generous. He pursued an active foreign policy, which resulted in his regaining the royal crown in 1076.

Unfortunately, excessive ambitions led to a conflict with the elite, which resulted in the murder of the Cracow Bishop Stanislaus of Szczepanów in 1079. This caused a rebellion among the subjects and, as a result, an escape of the ruler abroad. Power was taken over by his younger brother, Władysław I Herman. He did not have enough authority, and his power was weak and based on the magnates. This led to riots of some subjects, supported by the sons of Władysław I Herman – Zbigniew and Bolesław. The death of the duke in 1102 led to a short‑lived conflict between the brothers, ultimately won by Bolesław (Bolesław III Wrymouth).

He began to recover the former Piast lands and strengthen the state after his father’s weak reign. In 1138, in order to avoid conflicts and struggles for power between his sons, he divided his country into districts, appointing his oldest son – Władysław – as his first successor. This initiated the period of the so‑called district disintegration – Poland broke up into many independent duchies, and the constant conflicts increasingly weakened the principle of the principate, while strengthening individual district dukes and the magnates who supported them. The Piasts often fought among themselves for supremacy. As time went by, this led to there being several pretenders who claimed leadership.

In 1226, the Teutonic Order appeared in Poland, brought in by Konrad I of Masovia to protect his lands. They conquered the lands of the pagan Prussians and founded their own state which, over time, began to threaten Poland. At the end of the 13th century, after a break of more than 200 years, a royal coronation was successfully conducted on Przemysł II, Duke of Greater Poland and Pomerania. Unfortunately, his rule lasted less than a year, as he was murdered in 1296. Temporarily, even Czech rulers from the Přemyslid dynasty became kings of Poland – Wenceslaus II and Wenceslaus III. The death of the latter created a convenient situation for Duke Władysław I the Elbow‑high, of the Kuyavian line of the Piast dynasty, to take power. He united Greater Poland with Lesser Poland, and was crowned in Cracow as the king of Poland in 1320. However, Silesia (annexed to Bohemia), Pomerelia (seized by the Teutonic Order), and Masovia (an independent duchy ruled by a side‑line of the Piast dynasty) remained outside the borders of the kingdom. The coronation of Władysław I the Elbow‑high, and the transfer of power to his son, ended the nearly 200‑year‑long period of the district disintegration of Poland.

Based on the knowledge from previous lessons, answer the following questions.