Temat lekcji: Moje miejsce na Ziemi

Autorka scenariusza: Katarzyna Kuczyńska

Adresat

Uczeń IV klasy szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Elementy historii rodzinnej i regionalnej. Uczeń:

1. zbiera informacje na temat historii swojej rodziny, gromadzi pamiątki rodzinne i opowiada o nich;

2. poznaje historię i tradycje swojej okolicy i ludzi dla niej szczególnie zasłużonych; zna lokalne zabytki i opisuje ich dzieje.

II. Najważniejsze elementy polskiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

1. zna symbole narodowe (barwy, godło, hymn państwowy), najważniejsze święta narodowe i państwowe, potrafi wytłumaczyć ich znaczenie;

2. zna legendy o początkach państwa polskiego;

3. wiąże najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej z właściwymi regionami.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się z pojęciem “małej ojczyzny”, potrafią ją zdefiniować i wskazać jej elementy.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• podaje powody, dla których pewne miejsca są wyjątkowo ważne dla ludzi, wskazuje, jakie powody i w jakim stopniu są ważne dla niego;

• wyjaśnia pojęcie ojczyzny oraz „małej ojczyzny”;

• charakteryzuje swoją ojczyznę oraz „małą ojczyznę”, przede wszystkim ze względu na ważne dla nich kulturowo‑historyczne wydarzenia oraz wybitne postaci; wskazuje, jak może rozwijać swoją wiedzę;

• podaje główne regiony Polski, potrafi je wskazać na mapie.

Metody/techniki kształcenia

• metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika;

• metody problemowe: aktywizujące: tworzenie „Mapy Ważnych Miejsc”, dyskusja; wskazywanie kryteriów (powodów, dla których określone miejsca stają się ważne dla ludzi);

• metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem.

Formy pracy

• praca z całą klasą;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• kartki A4 i kredki lub pisaki,

• tablica interaktywna,

• tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć, wyjaśnia, że na zajęciach uczniowie porozmawiają o tym, czym są “małe ojczyzny”. Podaje uczniom temat i kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel robi wprowadzenie do lekcji właściwej – zadaje uczniom pytanie: Czy różne miejsca na na świecie są dla nas tak samo ważne? Prosi uczniów o przygotowanie „Mapy Ważnych Miejsc”: każdy uczeń indywidualnie opracowuje mapę ważnych dla siebie miejsc – wybiera kontury takiej mapy (np. zarys własnej sylwetki, serce, kształt kuli ziemskiej) i zaznacza na niej co najmniej pięć ważnych dla siebie miejsc, do każdego miejsca tworzy lub dopasowuje symbol (np. dla ulubionej miejscowości, gdzie spędza wakacje, wybiera symbol ziarnka piasku).

Faza realizacyjna

1. Uczniowie w trójkach prezentują sobie wzajemnie „Mapy Ważnych Miejsc”. Następnie, na podstawie swoich prac opracowują listę powodów, dla których pewne miejsca są wyjątkowo ważne dla ludzi. Po zakończeniu prac w trójkach jej efekty są prezentowane na forum – cała klasa wspólnie opracowuje listę powodów, dla których pewne miejsca są wyjątkowo ważne dla ludzi.

2. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie Polecenia 1 w abstrakcie, wprowadza pojęcie „ojczyzny” oraz „małej ojczyzny”, uczniowie wykonują wybrane ćwiczenia. „Mapy” uczniów są przez nich uzupełniane o małą i dużą ojczyznę. Nauczyciel uzmysławia uczniom, że w Polsce mieszkają również reprezentanci innych narodów oraz, że Polacy też emigrują ze swojego państwa.

3. Nauczyciel pyta uczniów o symbole, którymi oznaczyli swoje terytoria na „Mapie Ważnych Miejsc”: dlaczego je wybrali, w jaki sposób pomagają im myśleć, wspominać swoje ważne miejsca. Następnie, korzystając z e‑podręcznika, omawia kwestię symboli narodowych, uczniowie wykonują Ćwiczenie 1 - muszą uszeregować przy wsparciu nauczyciela chronologicznie symbole Polski i dynastii, które nią rządziły. Nauczyciel uzmysławia dzieciom, że zmieniały się one na przestrzeni wieków. Uczniowie kolorują na komputerach/tabletach godło Polski (Ćwiczenie 2) lub wykonują Ćwiczenie 3 – z rozsypanki wyrazowej układają pierwszą zwrotkę hymnu. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej. Nauczyciel omawia (może opierać się na e‑podręczniku) święta państwowe.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi o zapoznanie się z ilustracją interaktywną dotyczącą rodzajów flag (Polecenie 2).

2. Prowadzący podsumowuje lekcję. Następnie może rozdać uczniom przygotowaną przez siebie ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy.

3. Nauczyciel poleca uczniom wykonanie zadania domowego „Bohaterowie Moich Ważnych Miejsc”, czyli uzupełnienie „Mapy Ważnych Miejsc” o osoby (np. przyklejenie zdjęć, dorysowanie portretów), które odegrały ważną, zdaniem uczniów, rolę w danym miejscu.

Podsumowania najważniejszych treści lekcji

1. Ukazanie ojczyzny oraz „małej ojczyzny” jako ważnych miejsc dla uczniów; zrekonstruowanie powodów, dla których ludzie mają poczucie więzi z poszczególnymi miejscami.

2. Wskazanie istotnego znaczenia symboli oraz poznawania historii w budowaniu poczucia więzi ze swoimi ojczyznami.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

My place on Earth

The Republic of Poland is a country located in Central Europe. The Baltic Sea forms its northern border. Poland’s western border runs along two rivers: the Oder and the Lusatian Neisse. Its eastern border follows the Bug River. In the south, Poland’s border is a mountainous barrier formed by the Sudetes and the Carpathians. Poland’s neighbouring countries are: Germany, the Czech Republic, Slovakia, Ukraine, Belarus, Lithuania and Russia. Poland is divided into 16 administrative units called voivodeships, which roughly correspond to the English provinces or regions. Poless make up the vast majority of Poland’s population. However, other nationalities – such as Germans, Belarusians and Ukrainians – are also represented. Many Poles took up permanent residence in countries other than Poland, e.g. the United States of America or the British Isles. The symbols of Poland are: a white eagle wearing a gold crown and depicted against a red background, and a white‑and‑red flag. Dąbrowski’s Mazurka (Pieśń Legionów Polskich we Włoszech) is the national anthem of Poland. The Republic of Poland is a democracy, where a president is a head of state.