Temat: Na drodze do demokracji

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej.

Podstawa programowa:

XI. Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

7) wyjaśnia zasadę konstytucjonalizmu; podaje szczególne cechy konstytucji; (…).

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń uzasadnia znaczenie procedur demokratycznych.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, jak ustrój demokratyczny regulowały różne konstytucje na przestrzeni wieków.

• przedstawia różne metody wdrażania fundamentalnych zasad ustroju demokratycznego.

• prezentuje polski wkład w rozwój demokratyzmu na świecie.

• wyjaśnia rolę konstytucji w systemie politycznym państwa.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody nauczania:

• dyskusja,

• analiza tekstu źródłowego,

• burza mózgów,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem, nagrania, ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• indywidualna,

• grupowa,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku,

• wydruki tekstów źródłowych dla każdej grupy (patrz: Uwagi dla nauczyciela),

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Zrozumiecie znaczenie konstytucji dla zabezpieczenia fundamentalnych zasad demokracji w ustroju politycznym państwa.

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby, korzystając z metody burzy mózgów, zapisali na tablicy wszystkie znane im z historii akty niepodległościowe lub konstytucyjne, które budowały podstawy demokracji w różnych krajach. Po wykonaniu zadania prosi, by uczniowie zweryfikowali swoje propozycje z informacjami zawartymi na osi czasu „Independence and constitutional acts” z abstraktu „On the way to democracy”. Wyjaśnia, że celem zajęć będzie prześledzenie różnych sposobów uregulowania fundamentalnych zasad demokracji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z fragmentem mowy Peryklesa zawartej w abstrakcie, a następnie, współpracując w parach, wynotowali opisane w tym fragmencie zasady demokracji ateńskiej. Chętni uczniowie przedstawiają rezultaty swojej pracy. W razie potrzeby nauczyciel prosi, by pozostali uczniowie uzupełnili wypowiedzi kolegów lub je skorygowali. Nauczyciel czuwa nad poprawnością przekazywanych informacji, zwracając uwagę na poszczególne fragmenty tekstu, z których nie udało się uczniom wyłowić zasady.

2. Nauczyciel uświadamia uczniom, że chociaż idea demokracji pozostała od starożytności niezmieniona, to współczesne państwa demokratyczne muszą rządzić się nieco innymi prawami ze względu na ich odmienność od niewielkiej greckiej polis ateńskiej. W kolejnych dokumentach uczniowie będą mieli okazję prześledzić nowożytne regulacje w tym zakresie.

3. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy i rozdaje im teksty źródłowe. Zadaniem każdej z grup będzie przeanalizowanie i przedstawienie klasie wniosków dotyczących sposobu realizacji demokratycznych idei w dokumentach źródłowych (podobnie jak wcześniej przeanalizowano mowę Peryklesa w zakresie zasad demokracji ateńskiej). Uczniowie studiują teksty źródłowe, dyskutują w grupach listę zasad demokratycznych uregulowanych w dokumentach i przedstawiają reszcie klasy wyniki swoich ustaleń.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej planszę „The Constitution…”. Informuje uczniów, że będą pracowali metoda burzy mózgów i w razie potrzeby wyjaśnia tę metodę. Zadaniem uczniów jest znalezienie określeń, które pomogą zrozumieć rolę konstytucji w demokratycznym państwie. Nauczyciel wyznacza moderatora, który zapisuje propozycje uczniów, i wyznacza czas na wykonanie zadania.

5. Po fazie twórczej uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują propozycje i omawiają je.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że w celu podsumowania zdobytej na lekcji wiedzy i umiejętności rozwiążą Ćwiczenie 2. Uczniowie słuchają nagrań fragmentów aktów prawnych i dopasowują je do ich tytułów.

2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

• Co było łatwe, a co trudne?

• Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

3. Propozycja zadania domowego:

a. Podczas dzisiejszej lekcji poznaliśmy kilka fundamentalnych zasad demokracji: suwerenność narodu, równość wobec prawa, wolne wybory, praworządność, prawa człowieka, konstytucjonalizm, trójpodział władzy. Czytaliśmy o nich w rozmaitych materiałach źródłowych. Wykorzystując źródła internetowe, encyklopedyczne lub słownikowe, przedstaw zwięzłe definicje tych pojęć.

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

Uwagi dla nauczyciela:

W zależności od poziomu językowego uczniów nauczyciel może przedstawić im teksty źródłowe w języku polskim lub angielskim.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

On the way to democracy

Democratic principles of governing the state were born in antiquity, but only in modern times they took forms that contemporary societies refer to. The First Republic of Poland (the so‑called Nobles’ Democracy), the parliamentary monarchy in England, the socio‑political thought of the Enlightenment are important stages in the shaping of democratic ideas as we know them today.

Follow the history of creation of the most important documents that became the foundations for modern democracy on the timeline.

The Declaration was written by Thomas Jefferson, in cooperation with, among others, John Adams and Benjamin Franklin. Referring to the principle of equality and freedom, the authors of the document justified the right to independence from the United Kingdom of thirteen colonies in North America.

The Declaration of Independence is for the Americans a symbol of freedom. Independence Day is a federal holiday in the United States commemorating the adoption of the Declaration on July 4, 1776.

The adoption of the Constitution was the culmination of the process of creating a new state – the United States of America. The Constitution is valid until today. It was supplemented with 27 amendments.

The Great French Revolution changed the face of France and Europe. It initiated the creation of a new model of the state and nation. The events that took place on July 14, 1789 are considered to be the symbolic beginning of the revolution. The people of Paris conquered Bastille, a symbol of absolutism. One of the most important documents that emerged during the revolution was the Declaration of the Rights of Man and of the Citizen, which is a collection of basic principles regarding the organization of the state and society.

The adoption of the Government Act (Constitution) was a great achievement of the Four‑Year Sejm (held from October 1788 to May 1792) and an attempt to build a modern state. Later, when Poland was no longer on the political map of Europe, the Constitution of 3 May became a symbol of the independence tradition of the Polish state. Read the preamble to the first Polish Constitution in your e‑textbook.

Some of the effects of overthrowing the communist regime were the ongoing legal changes in Poland. Finally, after years of deliberation, on April 2, 1997, the National Assembly passed a new constitution. Then, in the constitutional referendum, the citizens of Poland voted for the adoption of the Constitution. After the recognition of the validity of the referendum by the Supreme Court, the Constitution of the Republic of Poland was officially signed by President Aleksander Kwaśniewski.

Democracy is currently the most widespread form of the political system in Europe. From 1989, Poland also joined the family of democratic states. The foundation of democracy in our country is the Constitution of the Republic of Poland. The Constitution is a superior law that protects the community of free and equal citizens.