Temat: Czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanych technologii. Nowe formy przestrzenne i ich funkcje

Adresat

Uczeń klasy II liceum ogólnokształcącego i technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa

XI. Przemiany sektora przemysłowego i budownictwa: czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii, obszary koncentracji przemysłu, rozwój i rola budownictwa w gospodarce.

Uczeń:

1) Na wybranych przykładach ze świata wykazuje różnice między czynnikami lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii oraz wyjaśnia, zmiany znaczenia tych czynników w procesie rozwoju cywilizacyjnego;

2) wskazuje obszary koncentracji przemysłu (ważniejsze ośrodki przemysłowe, technopolie, okręgi) na świecie i w Polsce oraz wyjaśnia istotę i rolę klastrów w budowie gospodarki opartej na wiedzy.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń określa gałęzie przemysłowe zaliczane do przemysłu zaawansowanych technologii oraz opisuje czynniki lokalizacji tego przemysłu.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanych technologii;

• wskazywać lokalizację najważniejszych ośrodków przemysłu zaawansowanych technologii (high‑tech);

• opisywać gałęzie przemysłu, które należą do zaawansowanych technologii;

• wymieniać nowe funkcje ośrodków przemysłowych;

• rozróżniać technopolie, klastry i dystrykty przemysłowe.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja;

  • burza mózgów.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• rzutnik multimedialny;

• mapa fizyczna Polski.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje uczniom temat oraz cele lekcji.

• Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

• Nauczyciel pyta podopiecznych, jak rozumieją pojęcie przemysłu zaawansowanej technologii. Pytaniem tym inicjuje burzę mózgów. Uczniowie wszystkie odpowiedzi zapisują na tablicy multimedialnej. Następnie wspólnie z nauczycielem formułują poprawną definicję. Zapisują ją w formularzu zamieszczonym w e‑podręczniku lub w zeszytach.

Faza realizacyjna

• Prowadzący zajęcia prosi uczniów, by sklasyfikowali gałęzie przemysłu wysokiej technologii. Uczniowie korzystają z materiałów źródłowych, takich jak podręcznik, e‑podręcznik, zasoby internetu. Praca w parach.

• Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej tabelę przedstawiającą nakłady na badania i rozwój w wybranych państwach. Uczniowie analizują dane zamieszczone w tabeli. Prowadzący lekcję podsumowuje rozważania podopiecznych, stwierdzając, że nakłady na badania i rozwój są wyraźnie powiązane z poziomem rozwoju ekonomicznego.

• Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej mapę „Świat – przemysł Hi‑Tech. Wybrane obszary przemysłu zaawansowanych technologii”. Uczniowie analizują mapę i  wyciągają wnioski dotyczące nierównomiernego rozmieszczenia przemysłu wysokiej technologii. Podają przyczyny tego stanu rzeczy i z pomocą nauczyciela określają czynniki lokalizacji przemysłu high‑tech (rozmowa kierowana).

• Uczniowie czytają fragment „Nowe formy przestrzenne i ich funkcje”, a następnie definiują pojęcie klastrów przemysłowych. Nauczyciel wyświetla mapę „Dolina Lotnicza – klaster przemysłowy” i wyjaśnia, na czym polega dynamiczna równowaga między konkurencyjnością a współpracą. Uczniowie wskazują na mapie Polski miejscowości zaliczane do klastra przemysłowego „Doliny Lotniczej”.

• Uczniowie, korzystając z różnych źródeł, takich jak e‑podręcznik, podręcznik do nauczania geografii, zasoby w internecie, określają różnice między dystryktem przemysłowym a klastrami przemysłowymi oraz między biegunem technologicznym a technopolią. Opisują także funkcje, które pełnią obszary i ośrodki nowoczesnej technologii. Wybrane osoby przedstawiają wyniki swojej pracy, nauczyciel koryguje błędy.

• Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

  • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

  • Co było łatwe, a co trudne?

  • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

  Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Factors for the location of the advanced technology industry. New spatial forms and their functions.

Companies may be big, with departments in many countries, small, cooperating with giants, or taking advantage of market niches on their own.
Their development does not depend directly on access to raw materials, because in many cases their quantity does not need to be great. However, it is necessary to have the know‑how, and highly qualified, educated, creative, and well‑paid employees. In order to develop their potential, they need well‑equipped laboratories, modern workshops, new materials, which means more expenses. In addition, many ideas and inventions do not go to production, despite the cost of their development; therefore, high‑tech industry is very capital‑intensive.
It is essential to collaborate with scientific centres that do basic research. In this way, engineers get the knowledge, and scientists learn what the engineers need.

The table below presents outlays on research and development in certain countries.

The table shows that the outlays on research and development are clearly related to the level of economic development. Highly developed countries allocate a larger percent of their GDP to actions aimed to support development, contrary to the less developed countries. For this reason, high‑tech industry exists mainly in the richest countries. A smaller percentage of a lower value of GDP allocated to research and development results in even deeper gaps between less and more developed regions.

Around the world, there are several dozen centres of high‑tech industry. The most important ones are: The Silicon Valey (Silicon Valley) next to San Francisco, and the Orange County next to Los Angeles in California, as well as Road 128 by Boston. In Europe, some of the major centres are: Silicon Fen by Cambridge and the M4 Corridor between London and Cardiff in the UK, as well as Sophia Antipolis next to Nice, France. In Japan, we can mention the Kyushu Island called the Silicon Island.

High‑tech plants are located in the vicinity of important scientific and research centres. On the one hand, they use research and implement the results in production, and on the other, they get highly qualified employees.

Due to the complex nature of production processes and the large number of components comprising the final product, high‑tech industry plants are often located close to one another. They use the same infrastructure and the same universities; employees can change their workplaces without changing the industry in which they specialise. The final product of one company becomes a component for another company. Therefore, there is a dynamic balance between competition and collaboration. In this way, industrial clusters are formed.