Temat: Róbmy swoje! Postawy Polaków pod zaborami

Adresat

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XXII. Powstanie styczniowe. Uczeń:

4) charakteryzuje formy represji popowstaniowych.

XXIV. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku. Uczeń:

1) wyjaśnia cele i opisuje metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej – rusyfikacja, germanizacja (Kulturkampf), autonomia galicyjska;

2) opisuje postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do zaborców – trójlojalizm, praca organiczna, ruch spółdzielczy;

3) opisuje formowanie się nowoczesnej świadomości narodowej Polaków.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń pozna, w jaki sposób Polacy starali sie zachować polską kulturę i tożsamość w państwach zaborczych.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać konsekwencje walki Polaków z zaborcami;

• charakteryzować czym była rusyfikacja i germanizacja oraz jak się przejawiały;

• wskazywać w którym zaborze Polacy mieli najwięcej swobód;

• opisywać sposoby i działania Polaków przeciw polityce wynaradawiania;

• wymieniać wybitne postacie Polski XIX wieku.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie przypomnieli sobie, jakie formy represji i ograniczeń stosowały państwa zaborcze wobec Polaków po nieudanych powstaniach i buntach.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Prowadzący pyta, jakie postawy mogli przyjmować Polacy w XIX wieku, biorąc pod uwagę politykę zaborców wobec nich. Uczniowie powinni wymienić walkę zbrojną (powstania), bierny opór oraz lojalizm – podporządkowanie się.

3. Nauczyciel wypisuje trzy postawy: walka – bierny opór – podporządkowanie się, a następnie pyta uczniów, jakie działania i metody można do nich przypisać.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zaczyna wykład, w którym zarysowuje sytuację w trzech zaborach po powstaniu styczniowym. Powinien dokładnie pokazać podobieństwa i różnice w każdym z zaborów.

2. Skupiając się na polityce germanizacji i rusyfikacji, prosi, by uczniowie wykonali Polecenie 1 i Ćwiczenie 1. Kontynuując, podaje inne przykłady biernego oporu (Drzymała i jego wóz; strajk szkolny z 1906) i wykorzystywania luk prawnych w sprzeciwianiu się germanizacji, dodając, że przeciwko brutalności niemieckiej władzy protestowali nie tylko Polacy, ale i świat (Lew Tołstoj, Henryk Sienkiewicz). Następnie podaje przykłady rusyfikacji za czasów nocy apuchnitowskiej i form biernego oporu stosowanego przez Polaków (tajne komplety, noszenie biżuterii patriotycznej, aluzje polityczne). Uczniowie wykonują Ćwiczenie 2. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel przedstawia wybrane postacie Polaków, którzy mimo represji i prześladowań oraz walki z polskością starali się podtrzymywać i pielęgnować narodowe tradycje. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 3. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

4. Wyjątkowym miejscem do życia dla Polaków w tamtym czasie była autonomia galicyjska w zaborze austriackim. Nauczyciel przedstawia jej niezwykły, w porównaniu do zaboru pruskiego i rosyjskiego, charakter. Podaje informacje, że w rządzie austrowęgierskim zasiadali Polacy pełniąc nawet role premierów (Alfred Potocki i Kazimierz Badeni). Uczniowie wykonują Ćwiczenie 4.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów: W jakim zaborze żyło się Polakom najlepiej i dlaczego? Jaką politykę stosowali zaborcy na ziemiach polskich w zaborze pruskim i rosyjskim? W jaki sposób Polacy starali się przeciwstawiać tej polityce?.

2. Podsumowując temat, uczniowie wykonują Ćwiczenie 5. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

Praca domowa

1. Dlaczego polityka austrowęgierska wobec Polaków była zupełnie inna niż ta w zaborze pruskim i rosyjskim? Jakie wydarzenia do tego doprowadziły i co było ich przyczyną?.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Let's do what we do! Attitudes of Poles under partitions

Under the partitions Poles caused numerous armed uprisings in which they died. But most of them tried to survive. They learnt and worked. Based on organic work, so the economic development of the country and the citizens. A large number of educational, scientific and cultural organizations and institutions were created in spite of situation in Poland. The self‑government spirit developed the most in Greater Poland (in the Prussian Partition). In the Prussian partition, Poles fought to progress germanization. The symbol of resistance were the children from the school in Wrzesnia and peasant Michal Drzymala.