Temat: Zjednoczone Królestwo Polskie

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V szkoły podstawowej.

VI. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Uczeń:

1) umieszcza w czasie i przestrzeni Polskę okresu rozbicia dzielnicowego;

2) opisuje przyczyny oraz wskazuje skutki rozbicia dzielnicowego;

3) umieszcza w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko‑krzyżackimi (…) rozbicia dzielnicowego;

4) opisuje przemiany społeczne i gospodarcze, z uwzględnieniem ruchu osadniczego;

5) charakteryzuje proces zjednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, wskazując na rolę władców piastowskich (ze szczególnym uwzględnieniem roli Władysława Łokietka) oraz Kościoła.

VII. Polska w XIV i XV wieku. Uczeń:

1) opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV i XV wieku.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają, jak doszło do ponownego zjednoczenia Królestwa Polskiego

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować czynniki sprzyjające zjednoczeniu Polski;

• opisywać dokonania Władysława Łokietka;

• wyjaśniać dlaczego władcy Czech zgłaszali pretensje do polskiej korony;

• wyjaśniać dlaczego zjednoczenie ziem piastowskich było trudnym procesem.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie, jak doszło do rozbicia dzielnicowego i jakie były jego konsekwencje.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu .

2. Następnie informuje uczniów, że lekcja w dużej mierze będzie oparta na ich działaniach, gdyż przez większość czasu to oni będą przygotowywali plan zjednoczenia Polski .

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przypomina wraz z uczniami sytuację, jaka miała miejsce na ziemiach piastowskich między rokiem 1138 a 1241. Przedstawia sytuację gospodarczą, polityczną oraz spory, jakie miały miejsce między poszczególnymi księstwami (obszarem). Przypomina też, kto rządził poszczególnymi ziemiami. Bardzo ważne jest, by nauczyciel dokładnie wyjaśnił sytuację panującą ok. połowy XIII wieku, podając zagrożenia zewnętrzne i wewnętrzne.

2. Następnie dzieli klasę na małe grupy (2‑4-osobowe) i zadaje uczniom zadanie. Jego celem jest przeprowadzenie symulacji, gry historycznej, której rezultatem ma być zjednoczenie jak największego obszaru ziem polskich. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że zaczynają w 1241 roku, kiedy to śmierć na polach legnickich poniósł Henryk II Pobożny i idea zjednoczenia zapoczątkowana przez śląskich Piastów upada. Uczniowie mogą wybrać dowolną dzielnicę / region i w ciągu stu lat postarać się zjednoczyć kraj. Tylko od nich zależy, jaką drogę wybiorą, z kim zawrą sojusze i jaką politykę będą prowadzić. Nauczyciel podkreśla, aby plany uczniów były jak najbardziej realne (np. z dnia na dzień nikt nie będzie dysponował 100 tys. armią ani posiadał broni palnej czy samolotów).

3. Uczniowie prezentują swoje pomysły, a nauczyciel zapisuje najbardziej śmiałe oraz realistyczne koncepcje (powinien na pewno wynotować propozycje, które pokryły się z rzeczywistością).

4. Następnie nauczyciel wyjaśnia w formie wykładu, w jaki sposób doszło do zjednoczenia ziem polskich i koronacji królewskiej Władysława Łokietka. Przedstawia również pokrótce najważniejsze wydarzenia z jego panowania. Porównuje drogę, jaką pokonał Władysław Łokietek do osiągnięcia celu, z propozycjami uczniów. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 1, porównując monarchie Wacława II i Władysława Łokietka. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Podsumowując lekcję, nauczyciel wspomina, że kolejnym królem został syn Władysława Łokietka, Kazimierz Wielki. Zarysowuje politykę (dyplomacja zamiast wojen) ostatniego z Piastów.

2. Uczniowie wykonują Polecenie 1 (zapoznają się z interaktywnymi grafikami) oraz Ćwiczenie 2 (łączą historyczne wydarzenia i ich daty).Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Przekazuje uczniom informację zwrotną dotyczącą ich pracy.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza), którym jest przeczytanie tekstu źródłowego i wykonanie Ćwiczenia 1 z e‑podręcznika z podsumowania.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Reunited Kingdom of Poland

The division of the country under the so‑called testament of Bolesław III the Wry‑Mouthed subsequently led to a great fragmentation of the territory of the former monarchy. However, the conviction in the existence of one common Poland still persisted among the Piast elites through the 12th and the 13th centuries. But the idea of reunification under the Piast reign was very far from materialising. First signs of such desires are related to the 13th century cult of Saint Stanislaus, Bishop of Kraków. It was believed that Poland would one day reintegrate as miraculously had the members of Saint Stanislaus's body. Such attempts were supported by the Roman‑Catholic Church because dioceses were often split under the rule of several different dukes. Nobles were also dissatisfied with the excessive fragmentation of the country. Noble families had very wide connections and held residences and estates in various duchies. Part of burghers supported reunification for economic reasons; they found it cumbersome to deal with the existing tax system and numerous trade charges (separate customs houses and the individual right of the staple in each principality). As a result, the pursuit of undisturbed growth by Polish elites and dukes in the mid‑13th century led to the common goal: the reunification of Poland. Dukes of Silesia, Henry I the Bearded and his son Henry II the Pious, were the first to attempt to consolidate the Piast lands. They managed to take over several principalities: Silesia, Lesser Poland and a part of Greater Poland, but they never used the title of the monarch of Poland. The breakthrough came with the attempts of Henry IV Probus, Duke of Wrocław. Having taken Kraków in 1290, he started official negotiations for the Pope's permission to be crowned as king, but his death in the same year ruined those plans. They were resumed by Przemysł II, Duke of Greater Poland and Pomerania. The intervention of Jakub Świnka, Archbishop of Gniezno, with the Pope in 1295 enabled the duke's official coronation as King of Poland. It was an unprecedented and momentous event as more than 200 years had passed since the previous coronation. Unfortunately, Przemysł's resuscitated Kingdom of Poland was limited to just two provinces: Pomerania and Greater Poland and survived just a year; early in 1296, the king was murdered.

The contenders for the legacy of Przemysł II were the Piast dukes Władysław the Short and Henry III of Głogów and the King of Bohemia Wenceslaus II. Eventually, the latter succeeded and was crowned as King of Poland in 1300. But his rule faced resistance from the Piasts. They thought it unacceptable that the crown of Poland should have rested on the head of a member of a foreign dynasty. Despite the opposition, Wenceslaus II continued to hold the title until his death in 1305 and it was taken over by his son Wenceslaus III for just a year. His death put Władysław the Short, Duke of Kujawy, in a good position to seize power. In a couple of years, he brought the majority of the Piast principalities under his rule, including Lesser Poland with Kraków, where he had to tackle the rebellion of the nobles and burghers led by Mayor Albert. Once he managed to relatively deal with the domestic situation and safeguard the borders, the ruler resumed his plans to reclaim the king's crown. He leveraged the international developments to be crowned as King of Poland in 1320 in Kraków. His coronation was not recognised by the Dukes of Silesia and Mazovia or by the monarch of Bohemia, John of Luxembourg, who himself claimed rights to the title. Nonetheless, upon Władysław's death in 1333, the crown remained in the hands of the Piast dynasty, and his son Casimir, called the Great, became King of Poland. The coronation of Władysław I the Short and his son's accession to the throne ended the almost 200‑year period of feudal fragmentation of Poland.