Tytuł: Z przymiotnikiem widać jak na dłoni.

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Z przymiotnikiem widać jak na dłoni.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VI ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny;

3) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;

7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi;

8) rozróżnia synonimy, antonimy, rozumie ich funkcje w tekście i stosuje we własnych wypowiedziach.

III. Tworzenie wypowiedzi

1. Elementy retoryki. Uczeń:

3) tworzy logiczną, semantycznie pełną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi;

5) zna zasady budowania akapitów.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opis;

9) wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji;

3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

5)\\ korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;

9) rozwija umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do prezentowania własnych zainteresowań.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie powtarzają i utrwalają wiadomości o przymiotniku, w tym o jego stopniowaniu.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• świadomość i ekspresja kulturalna;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• podaje, na jakie pytania odpowiada przymiotnik;

• identyfikuje przymiotniki w tekście i wyjaśnia ich funkcje;

• stopniuje przymiotniki i zna rodzaje stopniowania;

• używa przymiotników do opisywania osób i przedmiotów;

• wyjaśnia znaczenie wybranych przysłów.

Metody/techniki nauczania

• podająca: pogadanka;

• praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność w parach;

• aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie powtórzą wiadomości o przymiotniku, zwłaszcza o stopniowaniu oraz wykorzystają tę wiedzę do opisywania osób i przedmiotów.

2. Nauczyciel zachęca uczniów do wykonania zadania nr 1, polegającego na opisywaniu osób przedstawionych na zdjęciach za pomocą jak największej liczby przymiotników. Uczniowie wspólnie z nauczycielem wypisują na tablicy przymiotniki, którymi opisali osoby ze zdjęć. Przypominają, na jakie pytania odpowiada przymiotnik i rozmawiają o jego funkcjach w tekście.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zaprasza uczniów do zabawy w parach. Uczniowie zapisują w zeszycie lub na kartce pionowo imię kolegi lub koleżanki z ławki. Każda litera to początek przymiotnika określającego cechę charakteru, np.

A – ambitna

N – nerwowa

I – ironiczna

A – asertywna

Podczas zabawy uczniowie mogą korzystać ze słowników polsko‑angielskich i angielsko‑polskich. Jeśli wymyślenie cech na daną literę będzie dla nich za trudne, mogą je układać w formie krzyżówki (bez pytań).

2. Uczniowie wykonują zadanie nr 2 w abstrakcie – rysują w programie do rysowania lub w zeszycie dziwny przedmiot lub nietypową postać, a następnie, nie używając przymiotników, opisują rysunek koledze tak, aby mógł go odtworzyć. Na koniec uczniowie porównują swoje rysunki i zastanawiają się, jak brak przymiotników wpłynął na wierność kopii względem oryginału. Nauczyciel podsumowuje zadanie, pyta, czy łatwo było wyobrazić sobie postaci i przedmioty na podstawie opisu pozbawionego przymiotników. Podkreśla ich rolę w wypowiedziach pisemnych, zwłaszcza w opisie, charakterystyce i opowiadaniu z elementami opisu.

3. Zadanie interaktywne nr 2 – uczniowie uzupełniają notatkę o przymiotniku. Po sprawdzeniu ćwiczenia na forum klasy nauczyciel zwraca uwagę uczniów na informacje w abstrakcie podsumowujące najważniejsze wiadomości o przymiotniku.

4. Nauczyciel przechodzi do drugiej części lekcji. Prowadzi rozmowę z uczniami na temat stopniowania przymiotników w ten sposób, żeby uczniowie sami podawali informacje świadczące o ich wiedzy na ten temat. Może zacząć rozmowę od podania przykładu zdania z przymiotnikami w stopniu wyższym i/oraz najwyższym i pytania, jaką formę przyjmują w podanym zdaniu przymiotniki. Pyta o efekt, jaki uzyskuje się dzięki stosowaniu przymiotników w stopniu wyższym i najwyższym (sygnalizowanie natężenia jakiejś cechy). Prosi uczniów o przypomnienie, jakie znają stopnie przymiotnika i typy stopniowania.

5. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne nr 3, które umożliwia przećwiczenie stopniowania przymiotników (uzupełnianie tabeli z poszczególnymi stopniami przymiotników: tłusty, zły, pełny, chory, biedny, młody oraz określanie typu stopniowania).

6. Wspólna analiza treści schematu przedstawiającego informacje o stopniowaniu przymiotników.

7. Nauczyciel zachęca do wykonania zadania interaktywnego nr 4, polegającego na uzupełnianiu przysłów odpowiednimi przymiotnikami:

• Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło.

• Lepszy wróbel w garści, niż gołąb na dachu.

• Kłamstwo ma krótkie nogi.

• Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie.

• Stara miłość nie rdzewieje.

• Dobrymi chęciami jest piekło wybrukowane.

• Mądrej głowie dość dwie słowie.

• Trafiło się ślepej kurze ziarno.

• Mądry Polak po szkodzie.

Nauczyciel rozmawia z uczniami o znaczeniu poszczególnych przysłów – wyjaśnia te, których nie znali wcześniej.

Faza podsumowująca

Uczniowie w parach podsumowują zajęcia: jeden uczeń zadaje pytanie dotyczące opracowywanego na lekcji materiału, drugi odpowiada i następuje zmiana. Przykładowe pytania:

• na jakie pytania odpowiada przymiotnik?

• przez co odmienia się przymiotnik?

• po co używamy przymiotników?

• jakie są typy stopniowania przymiotnika?

• które przymiotniki stopniują się nieregularnie?

Praca domowa

Znajdź osiem przysłów, w których występują przymiotniki (innych niż w abstrakcie), i wyjaśnij ich znaczenie.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

With an adjective it’s all plain as day

Read the adjectives that you used to describe the people. What questions does this part of speech answer? When do we use adjectives? What do they allow us to do?

An adjective adapts its form to the noun it describes, and just like the noun it declines according to case and number. Moreover, an adjective declines according to gender.

As you already know, adjectives are gradable – this feature lets us signalise the intensity of a particular feature. Both in Polish and in the English language there are three kinds of possible comparisons: equal, comparative and superlative. Do you remember what are the rules for adjectives comparison in Polish? How do we call the particular ways of making comparisons?

Remember! We can compare adjectives:

• regularly: equal: – old, comparative – older, superlative – the oldest;

• irregularly (the stem is changed): equal – good, comparative – better, superlative – the best;

• descriptively: equal – salty, comparative – more salty, superlative – the most salty.

Do you understand the meaning of the given proverbs? Did you know all of them before?