Temat: Chemia w życiu codziennym

Adresat

Uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum

Podstawa programowa:

Nowa podstawa programowa:

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres podstawowy:

III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń:

1) bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi;
2) projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia;
3) stawia hipotezy oraz proponuje sposoby ich weryfikacji;
4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres rozszerzony:

III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń:

1) bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi;
2) projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia;
3) stosuje elementy metodologii badawczej (określa problem badawczy, formułuje hipotezy oraz proponuje sposoby ich weryfikacji);
4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stara podstawa programowa:

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres podstawowy:

III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń:

1) bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi;
2) projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia;
3) stawia hipotezy oraz proponuje sposoby ich weryfikacji;
4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń omawia rolę chemii we współczesnym świecie

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• bezpiecznie wykonywać doświadczenia w pracowni chemicznej;

• rozpoznawać interesujące substancje stosowane w życiu w codziennym;

• określać korzystny i negatywny wpływ różnych substancji na zdrowie człowieka i środowisko;

• oceniać rolę chemii we współczesnym świecie.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja za i przeciw.

• eksponujące

  • pokaz.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję, opowiadając: „Wszystko, co nas otacza, ma coś wspólnego z chemią. Organizmy ludzi, zwierząt i roślin to niezwykłe laboratoria chemiczne. Człowiek ma niemal cały czas styczność z różnymi substancjami i procesami chemicznymi; w domu, w szkole czy w pracy, podczas wypoczynku czy podróży. Chemia odgrywa ogromną rolę we wszystkich gałęziach przemysłu wpływających na postęp cywilizacyjny”.

2. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy i informuje uczniów, że ich zadaniem będzie przeprowadzenie dyskusji za i przeciw. Temat dyskusji to: „Obecność i rola chemii w życiu codziennym: korzyści i zagrożenia”. Jedna grupa przygotowuje argumenty świadczące korzyściach, druga – o zagrożeniach. Nauczyciel udziela też wskazówki, że oponenci, przygotowując się do dyskusji, mogą korzystać z abstraktu lub innych źródeł internetowych.

3. Nauczyciel wykorzystuje tekst abstraktu do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

4. Przed rozpoczęciem dyskusji nauczyciel ustala z uczniami zasady, według których będzie ona prowadzona. Przykładowo, że nie należy przerywać wypowiedzi innych uczestników, trzeba przestrzegać czasu wyznaczonego na wypowiedź itp.

5. Uczniowie dyskutują, przedstawiając na zmianę argumenty za i przeciw. Nauczyciel moderuje dyskusję. Po odbytej dyskusji nauczyciel prosi jednego lub kilku uczniów o jej podsumowanie. Jeśli to potrzebne, uzupełnia informacje. Następnie prosi uczniów, by zastanowili się, jakie teraz jest ich stanowisko wobec korzyści i zagrożeń wynikających z obecności chemii w życiu codziennym. Uczniowie mogą zmienić grupę, jeśli przekonały ich argumenty przeciwników.

6. Nauczyciel informuje uczniów, że obejrzą pokaz „Badanie reakcji perhydrolu z manganianem(VII) potasu”. Prosi ich o sformułowanie pytania badawczego oraz hipotez i zanotowanie ich w dzienniku obserwacji. Po pokazie wszyscy wspólnie ustalają obserwacje oraz wnioski i je notują.

7. Pod koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń interaktywnych w abstrakcie – praca indywidualna.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Chemistry in everyday life

Can mineral raw materials that we source from the Earth surprise us with something? The world as we know it would not exist without concrete, steel, aluminium, glass or plastics. You may have already heard about carbon, appearing in the form of a diamond or graphene, and if you do not, you will certainly learn about this element in a chemistry lesson. Many discoveries, without which we cannot imagine modern civilization, we owe to chemists. Have you ever heard about the method of breeding crystals of Jan Czochralski? Its discovery, as it often happens, happens by chance. Professor Czochralski mistakenly immersed the nib of his fountain pen in a crucible with molten tin and it turned out that a thin thread of crystallized metal hanging at the end of the nib was entirely a single crystal (single crystal). His idea, developed in 1916, is the oldest and until now the only known way to receive this type of material.

In the ancient times perfumes had a high price and made a great career. In the contemporary world, we meet countless fragrances. It is believed that the fragrances can have a strong impact on us, setting the right mood. Probably the aroma of coffee stimulates and removes fatigue, the smell of lemon and violet helps to concentrate, and the wood violet itself has a positive effect on the speed of learning. Aromatherapy is used in medicine, recently for example to support the processes of waking people from coma. Fragrances facilitate communication in the animal world. An example is bombykol – the first of the chemically described pheromones, secreted by female mulberry silkworm that attracts males from a distance of about 10 kilometres.

Contemporary pharmacy and modern cuisine are two areas that combines care of the health. Hippocrates, considered the father of medicine, said: Your food should be a medicine, and your medicine should be food. These words make us realize how important the influence of nutrition has on the quality of our lives. This applies not only to people struggling with obesity and such diseases such as phenylketonuria or diabetes, but also those who do not notice this dependence on a daily basis.

Chemicals play a huge role in agriculture. Pesticides help to destroy pests, weeds, insects, fungi, can act as a repellent or luring agent for animals, facilitate the removal of leaves, and help to dry them before harvesting and reducing excessive number of flowers in horticulture. In addition, the use of fertilizers supplies the soil with various macro- and microelements. Of course, all of these measures should be used by farmers in accordance with the given rules of dosing, preparation of solutions of a certain concentration and their mutual mixing.

By reading this e‑textbook, you will learn how chemists have contributed to the development of energy and transport over the years, obtaining increasingly efficient fuels, improving energy sources and materials used to build cars, planes or space ships. What will humanity do when fossil fuels run out? Will the solution be the use of gas from shale deposits or will the energy industry go in a completely different direction?

In many places our planet looks like a big landfill. We buy more and more often the goods that we use only for a short time. For example, food items in disposable packaging, as well as the content of our clothing closet, when trying to keep up with the ever‑changing fashion. We choose plastic products more often, which due to high competition on the market are more and more attractive to us, although they adversely affect the natural environment. Who wonders how much day‑to‑day waste is thrown away? What to do with this mountain of rubbish? These lie not only near large urban agglomerations – these often end up in seas and oceans. We have accumulated quite a lot in space as well.

• Chemistry is a science that focuses on the composition and structure of substances, their transformations and the conditions in which these occur.

• Chemistry is used in almost all aspects in life.