Tytuł: Co to znaczy być kobietą?

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć:

Co znaczy być kobietą? O stereotypach dotyczących płci.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy VIII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozpoznaje rodzaje literackie: epika, liryka i dramat; określa cechy charakterystyczne dla poszczególnych rodzajów i przypisuje czytany utwór do odpowiedniego rodzaju;

8) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich;

9) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu publicystycznego, popularnonaukowego lub naukowego;

2) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;

4) dostrzega różnice między literaturą piękną a literaturą naukową, popularnonaukową, publicystyką i określa funkcje tych rodzajów piśmiennictwa;

6) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów kultury.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1.Elementy retoryki. Uczeń:

6) przeprowadza wnioskowanie jako element wywodu argumentacyjnego;

7) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

6) rozwija umiejętności samodzielnej prezentacji wyników swojej pracy;

8) rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowiaduje się, czym są stereotypowe cechy przypisywane kobietom i mężczyznom i uczy się je rozpoznawać w tekście literackim.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje stereotyp kulturowy;

• określa stereotypowe cechy kobiety;

• zestawia stereotypowe cechy kobiety ze stereotypowymi cechami mężczyzny;

• odczytuje przesłanie wiersza Wisławy Szymborskiej „Portret kobiecy”;

• rozpoznaje w wierszu środki stylistyczne i potrafi je wskazać;

• określa postać mówiącą w wierszu;

• określa nastrój wiersza;

• dostrzega różnicę między tekstem poetyckim a tekstem popularnonaukowym.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: rozmowa kierowana, dyskusja;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych, praca z tekstem poetyckim i tekstem popularnonaukowym.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność w grupach.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest refleksja nad stereotypowymi cechami przypisywanymi kobietom. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że na przestrzeni wieków zmieniało się postrzeganie kategorii kobiecości, a co za tym idzie – roli kobiety z społeczeństwie. Niektóre z cech kobiet, a także mężczyzn okazały się trwałe, a niektóre uległy zmianom.

Nauczyciel zaprasza uczniów do rozmowy na temat, jak zmieniała się rola kobiety w życiu rodzinnym i społecznym na przestrzeni wieków.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda z grup zajmuje się jednym aspektem życia kobiet:

a. wygląd, strój kobiety

b. obowiązki domowe (rola kobiety w domu)

c. wykształcenie

d. praca zawodowa kobiet (wykonywane zawody)

Poszczególne grupy opracowują wskazany aspekt w odniesieniu do czasów współczesnych i dawnych. Następnie umieszczają swoje wnioski na planszy interaktywnej. W ten sposób klasa wspólnie tworzy mapę myśli dotyczącą roli kobiety.

2. Uczniowie indywidualnie czytają fragment tekstu Doroty Pankowskiej „Wychowanie a role płciowe”.

3. Uczniowie indywidualnie wykonują zadanie w abstrakcie: dzielą podane cechy na dwie grupy: stereotypowe cechy kobiet i stereotypowe cechy mężczyzn. Następnie w grupach uczniowie porównują swoje wybory, dyskutują na temat różnic.

4. Uczniowie tworzą własną definicję stereotypu.

5. Nauczyciel rozpoczyna drugą część lekcji. Na podstawie informacji w abstrakcie przygotowuje uczniów do lektury wiersza Wisławy Szymborskiej. Uczniowie czytają wiersz “Portret kobiecy”.

6. Uczestnicy zajęć wykonują zadania związane z wierszem:

• wskazują stereotypy kobiety wskazane w liryku i porównują je ze stereotypami wskazanymi przez Dorotę Pankowską;

• zastanawiają się, kto narzuca kobiecie rolę; wskazują odpowiednie cytaty uzasadniające odpowiedź;

• wskazują cytaty przeczące stereotypom odnoszącym się do kobiet, a następnie rekonstruują wizerunek kobiety wyłaniający się z zestawienia kontrastowych opinii na jej temat;

• zastanawiają się, jaką funkcję pełnią w utworze liczne wyliczenia odnoszące się do kobiet;

• zastanawiają się, jaki związek z treścią wiersza ma powiedzenie „Kobieta zmienną jest”;

• interpretują zakończenie wiersza i zastanawiają się, jaki stosunek do kobiety / kobiet ma postać mówiąca.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów, czego się dziś nauczyli, czy lekcja była dla nich ciekawa. Prosi ich o ocenę pracy własnej na lekcji. Może w tym celu posłużyć się przygotowaną wcześniej ankietą lub drzewkiem decyzyjnym albo przeprowadzić ewaluację ustnie.

2. Uczniowie zapisują w zeszytach słowa klucze dotyczące lekcji, które uważają za najważniejsze.

Praca domowa

Napisz – na wzór utworu Szymborskiej – wiersz pt. “Portret męski”. Postaraj się, aby w twoim liryku mężczyznę charakteryzowały również jakieś cechy stereotypowo uważane za kobiece.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What does it mean to be a woman?

Wisława Szymborska was able to incorporate the most complicated topics into her poetry in an original and illuminating way. She knew how to talk about very complex, ambiguous matters in a compelling and often playful manner. Her work is characterised by an original approach to universal themes (for example such as love, death, transience and gender). The poet is notable for her perception, including what is obvious and natural alongside elements of a mysterious, unknown, invisible world.