Tytuł: Fakty, wątpliwości, żądania – w języku i w tekście

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Fakty, wątpliwości, żądania – w języku i w tekście. Formy i intencje komunikacyjne.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

1. rozumie, na czym polega grzeczność językowa i stosuje ją w wypowiedziach;

2. rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1. funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają intencje komunikacyjne.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• rozumie różnorodne komunikaty: werbalne i niewerbalne;

• rozróżnia typy zdań i określa ich związek z zawartymi w nich informacjami;

• wskazuje intencję autora wypowiedzi;

• poprawnie odbiera tekst dzięki rozumieniu znaczenia intonacji i interpunkcji w zdaniach;

• rozróżnia i wykorzystuje w wypowiedzi tryby czasownika;

• wskazuje wykrzykniki i partykuły komunikujące intencje autora w zdaniach;

• efektywnie pracuje w grupie.

Metody/techniki kształcenia

• podająca: wykład informacyjny;

• problemowe: gra dydaktyczna;

• programowana: z użyciem komputera;

• praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.

Formy pracy

• indywidualna;

• zbiorowa jednolita;

• grupowa jednolita.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami zajęć, podaje kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel zapisuje na tablicy trzy zdania:

Idziemy dziś do kina.
Idziemy dziś do kina?
Idziemy dziś do kina!

Następnie prosi wybranego ucznia o głośne odczytanie zdań, z zachowaniem odpowiedniej intonacji. Nauczyciel pyta uczniów o znaczenie przeczytanych zdań oraz o to, czym one się różnią pod względem formalnym (znaki interpunkcyjne) oraz jaki niosą ładunek emocjonalny (obojętny czy nacechowany).

Uczniowie podają swoje propozycje zdań wyrażających różne intencje (plansza interaktywna w abstrakcie).

Faza realizacyjna

1. Uczniowie tworzą notatkę w formie infografiki (ćw. 1), następnie określają typy zdań (ćw. 2 w abstrakcie).

2. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów dotyczącą trybów czasownika (wiedza z V klasy szkoły podstawowej), a następnie wprowadza terminy angielskie (declarative mood, imperative mood, subjunctive mood). Rozpoznanie trybów w propozycjach zdań zapisanych przez uczniów.

3. Uczniowie wykonują ćw. sprawdzające nr 3 i 4. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań i udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Prowadzący inicjuje dyskusję na temat sposobów wyrażania intencji komunikacyjnych. W tym celu zadaje pytania:

• Jakie znacie inne metody/środki wyrażania intencji komunikacyjnych?

• Jaki jest wpływ przymiotników, przysłówków, partykuł i wykrzykników na charakter wypowiedzi?

• Jaki jest związek między wskazanymi częściami mowy a sposobem wyrażania intencji komunikacyjnych?

Następnie wybrany uczeń podsumowuje dyskusję, wszyscy zapisują wnioski w zeszytach oraz wykonują ćw. 5 i 6 w abstrakcie.

5. Na zakończenie uczniowie tworzą wypowiedzi, które mogłyby wypowiedzieć postaci sportretowane w ćw. 7 w abstrakcie. Można zaproponować uczniom stworzenie własnych galerii zdjęć i porównanie różnych propozycji. Jest to dobra okazja do poruszenia tematu odczytywania emocji z mowy ciała (np. co świadczy o tym, że postać wyraża żądanie, wątpliwość, sąd, itp.?).

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje uczniom pytania podsumowujące, np.

• W jaki sposób, pod względem formalnym, język pomaga nam przekazać emocje oraz realizować nasze intencje?

• Czego nie przekażemy za pomocą języka pisanego?

• Czego nie przekażemy za pomocą języka mówionego?

Praca domowa

Napisz dialog, w którym pojawią się różnego rodzaju intencje komunikacyjne (co najmniej cztery różne).

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Facts, doubts, demands – in language and in the text

We already know that we can mark different attitudes and feelings in the text using punctuation. If we include information without emotions, we end the sentence with a dot. When in turn we have some doubts or we want to learn something, we use sentences ending with a question mark. And if we want the message to be full of emotions or the recipient to react more strongly to it, we choose an exclamation mark. These statements have not only different emotional tones but, above all, reveal various attitudes and intentions of the senders. Three types of sentences (declarative, interrogative or exclamatory) indicate various attitudes of the author of the text to the matters which the author describes and, in a way, the author's attitude towards the recipient.

The character of the expression can be changed by means of punctuation placed at the end of the sentence, intonation or the verb modes which express the speaker's attitude to actions and states. When we talk about facts and provide proven information we use the forms of the declarative mood (eg I saw, I walked, I learned). When we want to warn someone against something, to order something or express objection – then we use the forms of the imperative mood (eg watch out, do, do not disturb). Finally, we use the subjunctive mood to express any doubts or supposition (eg I would notice, it would have flooded, I would win).

About facts, assumptions or firm attitudes directed towards someone (order – warning – threat) is also read out from the meanings of words that we find in the statement. It can be said that they enclose the most important thought and sometimes change the style of the entire message. Some of the following can be used for that:

• adverbs, e.g. immediately, indisputably

• adjectives, e.g. irrefutable, undeniable, important

• exclamations, e.g. oh !, hello!

• particles, e.g. supposedly, certainly, of course

Exclamations

Particles