Tytuł: W galerii sztuki

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Wizyta w wirtualnej galerii sztuki, czyli jak rozmawiać o sztuce.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy IV ośmioletniej szkoły podstawowej

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

8) rozumie swoistość tekstów kultury przynależnych do: literatury, teatru, filmu, muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych).

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) uczestniczy w rozmowie na zadany temat (...);

4) dokonuje selekcji informacji.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) tworzy spójne wypowiedzi - opis.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

5) korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;

9) rozwija umiejętność efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do prezentowania własnych zainteresowań.

Ogólny cel kształcenia

Dzięki wizycie w wirtualnej galerii uczniowie rozwiną umiejętność rozmawiania o dziełach sztuki w językach ojczystym i obcym.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie słów: artysta, galeria, pejzaż, martwa natura, portret;

• opowiada, co to jest muzeum, czym jest galeria i co można w nich zobaczyć;

• używa słownictwa związanego z tematem;

• dostrzega wartość artystyczną dzieła malarskiego;

• opisuje wybrane dzieło malarskie.

Metody/techniki kształcenia

• problemowe: rozmowa kierowana, dyskusja dydaktyczna;

• eksponujące: film, galeria obrazów;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.

Formy pracy

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność indywidualna.

Przebieg zajęć

Przed lekcją

Tydzień przed zajęciami nauczyciel prosi wszystkich uczniów, by każdy obejrzał obrazy wiszące na ścianach w domu, zapisał tytuł, autora. Chętni mogą sfotografować obraz, narysować albo znaleźć w internecie. Swoje obrazy na nośnikach lub rysunki uczniowie powinni przynieść na lekcję.

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć; wyjaśnia, że w czasie dzisiejszych zajęć uczniowie nauczą się, jak rozmawiać o dziełach sztuki.

2. Kim jest artysta? Uczniowie zapisują swoje skojarzenia ze słowem ARTYSTA na planszy interaktywnej w abstrakcie. Rozmawiają o tym, kim jest artysta, co tworzy; zastanawiają się, czy każdy może nim zostać. Uzasadniają swoje zdanie (ćw. 1).

Faza realizacyjna

1. Współczesne galerie. Nauczyciel wyświetla fotografie (zdjęcia w abstrakcie). Uczniowie dostrzegają, że na ostatnim zdjęciu znajduje się także współczesna galeria handlowa. Nauczyciel zachęca uczniów do prezentacji prac domowych: autor, tytuł dzieła. Może się zdarzyć, że dzieci przygotują informację o autorze. Na koniec tych wypowiedzi nauczyciel zadaje pytania:

• Czy obrazy wiszą tylko w domach?

• Gdzie jeszcze?

• Jak nazywa się muzeum, gdzie prezentuje się tylko obrazy?

• Kto był w galerii obrazów?

• Jak prezentowane są obrazy w galerii?

• Czy słowo GALERIA ma jeszcze inne znaczenia?

Jest to czas na swobodne wypowiedzi uczniów.

2. Zwiedzanie wirtualnej galerii. Wyświetlenie filmu będącego zapisem zwiedzania wirtualnej wystawy Muzeum Sztuki Polskiej XIX wieku Muzeum Narodowego w Krakowie – Zamek w Niepołomicach. Po zakończonej prezentacji nauczyciel prowadzi rozmowę z uczniami na temat tego, co zaobserwowali. Przykładowe pytania:

• Jakie techniki artystyczne zauważyłeś, które były używane przez artystów?

• Co przedstawiają dzieła w każdej z sal?

• Jakie cechy wspólne mają obrazy w każdej z nich?

• Jak sądzicie, dlaczego tak poukładano dzieła?

• Który obraz podobał się wam najbardziej? Dlaczego?

3. Tworzenie galerii prac uczniów. Nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie swoich dzieł – ilustracji do wybranego wiersza w e‑podręczniku. Uczniowie pokazują innym swoje obrazy, jednocześnie starając się krótko je opisać, np.

• Mój obraz ilustruje wiersz...

• Namalowałem na nim...

• To skojarzenie jest związane z...

Z przyniesionych prac można zrobić klasową galerię. Można również zorganizować w szkole wernisaż łączący wystawę obrazów oraz recytację wierszy.

4. Zadanie alternatywne dla zdolnych uczniów. Prezentacja filmu Khan Academy omawiającego obraz Jana Vermeera „Dziewczyna z perłą” („Johannes Vermeer, Girl with a Pearl Earring”). Aby ułatwić odbiór, może rozdać uczniom tekst transkrypcji (załącznik do scenariusza). Po obejrzeniu filmu uczniowie rozwiązują test sprawdzający stopień zrozumienia nagrania (ćw. 7‑11) oraz wykonują ćw. 12‑13.

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania, np.

• Co to jest martwa natura?

• Czym się charakteryzuje pejzaż?

• W jakim celu chodzimy do galerii?

• Jakie różne skojarzenia słowa „galeria” znacie?

Praca domowa

W dowolnym źródle znajdź reprodukcję obrazu Leonarda da Vinci pt. „Mona Lisa”. Stwórz krótki opis tego obrazu.

Załącznik

transkrypcja filmu: Johannes Vermeer, “Girl with a Pearl Earring”

[Voiceover] We're in the Mauritshuis in the Hague, and we're looking at probably their most famous painting. This is Vermeer's „Girl with a Pearl Earring.”

[Voiceover] Well, I would say not just their most well‑known painting, but maybe one of the most well‑known paintings generally. - But only recently.

[Voiceover] True.

[Voiceover] It's a painting that really seems to have ascended in the late 20th century, and it's interesting how our society picks out certain paintings for fame and that people really fall in love with, and perhaps it's because this was the centerpiece of a film, this was the centerpiece of a novel, and perhaps because we know so little about the painting.

[Voiceover] And it's interesting that this is sometimes referred to as the Dutch Mona Lisa. In both cases, we have bust‑length portraits of women in rather indeterminate backgrounds. Now, we should be careful here, because this may look like a portrait to us, but, in fact, it's not a portrait. The Mona Lisa is, though, for a long time her identity wasn't known. Now, we are pretty confident we know who the Mona Lisa was. But, in this case, this is not a portrait.

[Voiceover] This is known as a tronie, that is, a representation of a character, of a particular type of person. The way that we have, for instance, in modern American situation comedies, you have the villain, you have the hero, you have a certain type of person.

[Voiceover] And we think this is a exotic type, because of her turban and her clothing seems foreign, and also that rather over‑sized pearl earring.

[Voiceover] And the way that we see her from the side, but she turns towards us, and so there's something momentary, there's something very alluring, that we're not addressing her directly.

[Voiceover] And it's a lot like the Mona Lisa. In both cases, we have gazes that seem enigmatic. What are they thinking? Who are they? What is our relationship to her? They're both paintings that really open up possibilities for interpretation with no one correct answer.

[Voiceover] So much so that somebody was able to produce an entire novel based on this single painting that we know so little about. What we do know about this painting, though, is that it's technique is really quite extraordinary. The subtlety of light is stunning, in the way in which the reflectivity of the pearl is cast against the darkness of her neck.

[Voiceover] The softness of her features and also the harmonies of those blues and golds.

[Voiceover] Now, we know that Vermeer worked very slowly. Some art historians have suggested that he only produced perhaps two or three paintings a year. And that his technique was really painstaking. And we can see that in the care in which he's creating form out of light.

[Voiceover] But it's so momentary, just like we look at Dutch landscapes and we have a sense of the passage of time as the clouds move across the landscape. Here we have that same sense of a figure who's just turned her head and is about to speak with us or is about to engage us, but we don't know what about.

[Voiceover] And that our eyes are just in the process of focusing on her as she meets our gaze. And so we are complicit in this moment. And I think the subtlety of color and the subtlety of light, the intimacy here, all of that, allows us to register this very personal moment, and perhaps this is why this painting is so beloved.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

In an art gallery

Let's visit a virtual museum to meet with art. It is a great pleasure to admire paintings, photographs and drawings showing the world in a fascinating way!

Check what you remember from the video. Indicate the correct answer.