Temat: Roślinność w Polsce. Znaczenie lasów

Autor: Magdalena Jankun

Adresat

Uczeń klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

IX. Środowisko przyrodnicze Polski na tle Europy: (…) lasy w Polsce.

Uczeń:

12) rozróżnia rodzaje lasów w Polsce (na podstawie filmu, ilustracji lub w terenie) oraz wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości Polski.

Cel lekcji

Uczniowie charakteryzują typy lasów w Polsce oraz omawiają ich funkcje.

Kryteria sukcesu

  • wskażesz największe kompleksy leśne i zbiorowiska roślinne w Polsce;

  • określisz województwa o największej i najmniejszej lesistości;

  • omówisz zasięg wybranych gatunków drzew (buk, sosna, świerk) oraz uzasadnisz wpływ klimatu na ich występowanie;

  • scharakteryzujesz przyrodnicze i gospodarcze funkcje lasów;

  • przedstawisz sposoby ich ochrony.

Kompetencje kluczowe

  • porozumiewanie się w języku ojczystym;

  • porozumiewanie się w języku obcym;

  • kompetencje informatyczne;

  • umiejętność uczenia się;

  • kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody/formy pracy

Metoda „5Q”, praca z multimediami, praca z tekstem oraz praca z mapą.

Praca indywidualna, praca w parach oraz praca w grupach.

Środki dydaktyczne

  • abstrakt;

  • tablica interaktywna lub tradycyjna;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablety/komputery;

  • mapa fizyczna Polski;

  • atlasy geograficzne;

  • roczniki statystyczne;

  • filmy zamieszczone w internecie: „Typy siedliskowe lasów – bory” oraz „Funkcje lasu”.

Fazy lekcji

Wstępna

  1. Nauczyciel podaje temat i cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

  2. Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne polegające na ułożeniu z puzzli zdjęcia przedstawiającego las liściasty oraz określają gatunek drzew widniejących na fotografii (buki).

Realizacyjna

1. Nauczyciel objaśnia pojęcie lesistości. Prosi uczniów, aby wyszukali w Rocznikach Statystycznych dane dotyczące lesistości w Polsce w poszczególnych województwach. Uczniowie wykonują zadanie, pracując w parach. Następnie, ochotnicy przedstawiają zebrane informacje na forum klasy. Na mapie fizycznej Polski wskazują województwa najbardziej i najmniej zalesione.

2. Uczniowie wykonują diagram słupkowy w odniesieniu do lesistości poszczególnych województw.

3. Uczniowie, korzystając z Roczników Statystycznych, porównują lesistość Polski z lesistością innych krajów Europy (na przykład Finlandii, Niemiec, Białorusi, Francji, Wielkiej Brytanii, Czech).

4. Uczniowie, pracując w parach, wyszukują w różnych materiałach źródłowych informacje na temat rozmieszczenia największych kompleksów leśnych i zbiorowisk roślinnych w Polsce. Wybrani przez nauczyciela uczniowie wskazują je na ściennej mapie Polski.

5. Nauczyciel omawia zasięg wybranych gatunków drzew w Polsce: buków, sosen i świerków. Wyjaśnia wpływ klimatu na ich występowanie.

6. Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne: rozpoznają gatunki drzew przedstawione
na zdjęciach.

7. Uczniowie pracują w parach. Na podstawie abstraktu opracowują następujące zagadnienia:

  • typy siedliskowe lasów;

  • główne gatunki drzew;

  • miejsce ich występowania.

Następnie ochotnicy prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy, wskazując na mapie fizycznej Polski, miejsca występowania borów, łęgów, olsów oraz grądów.

8. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne:

  • sprawdzające umiejętność rozpoznawania typów siedliskowych lasów na zdjęciach;

  • polegające na łączeniu nazw poszczególnych typów siedliskowych lasów
    z odpowiadającymi im opisami.

9. Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Każdy zespół, posługując się metodą „5Q”, rozważa sposoby zwiększenia powierzchni lasów.

W tym celu odpowiada na pięć pytań:

  • Co możemy przestać robić , aby osiągnąć cel?

  • Czego możemy robić więcej, aby osiągnąć cel?

  • Czego możemy robić mniej, aby osiągnąć cel?

  • Co możemy robić inaczej, aby osiągnąć cel?

  • Co możemy zacząć robić , aby osiągnąć cel?

Po wykonaniu zadania każda grupa przedstawia na forum klasy swoje propozycje.

Podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, porządkujące wiedzę zdobytą w czasie lekcji:

  • określają procentowy udział lasów poszczególnych państw;

  • na mapie Polski zaznaczają województwa o największym zalesieniu;

  • wskazują występowanie wybranych kompleksów roślinnych.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów w czasie zajęć, biorąc pod uwagę ich aktywność
i indywidualne możliwości.

Zadanie domowe

Zadaniem uczniów jest wyszukanie w zasobach internetu i obejrzenie filmu pt. „Funkcje lasu”.

Na kolejnej lekcji uczniowie przedstawiają na forum klasy wnioski wynotowane w trakcje oglądanego filmu edukacyjnego.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

needleleaf forest
needleleaf forest
RwO7jXD7NZpNM
Nagranie słówka: needleleaf forest

bór – las iglasty z niewielkimi domieszkami drzew liściastych; zdecydowanie dominuje w nim sosna, a ponadto występuje świerk, dąb, brzoza, jodła; rośnie przeważnie na słabych glebach bielicowych wytworzonych na piaskach polodowcowych

broadleaf forest
broadleaf forest
RNM9VAdLIhEDU
Nagranie słówka: broadleaf forest

grąd – wielogatunkowy las liściasty, niekiedy z domieszką jodły lub modrzewia; główne gatunki drzew to grab i dąb (w dąbrowach), a poza tym buk (w buczynach), brzoza (w brzezinach), klon, osika, jarzębina; rośnie na dobrych, zazwyczaj wilgotnych glebach brunatnych;

riparian forest
riparian forest
RVe0TCVkoL0xk
Nagranie słówka: riparian forest

łęg – wielogatunkowy las liściasty powstały w środowisku wilgotnym, najczęściej w dolinach rzek; składają się na niego wierzby, topole, jesiony, wiązy, dęby, olsze; cechuje się bardzo bogatym runem leśnym; w podłożu występują żyzne gleby brunatne, czarne ziemie bagienne lub mady

alder forest
alder forest
RodFoaHqn9mYI
Nagranie słówka: alder forest

ols (olszyna) – las liściasty z dominacją olszy czarnej; oprócz niej występuje brzoza, jesion i wierzba; powstaje w środowisku wody stojącej, najczęściej na bagnach i torfowiskach

soil fertility
soil fertility
R1dmhSlTCFl5g
Nagranie słówka: soil fertility

produktywność gleby – zdolność gleby do produkcji biomasy, czyli wydawania plonów

Teksty i nagrania

R12aQWWkCRMWa
Nagranie abstraktu

Vegetation in Poland. The importance of forests

In warm climates of the temperate zone, the natural vegetation consists of deciduous forests, which grow mainly on brown soils. Towards the north, deciduous forests gradually shift into mixed forests and then into coniferous forests. These, on the other hand, grow on weak albeluvisols and alfisoils. In Poland, there are mutual relations between climate, soils and vegetation.

Depending on the natural environment of forming and the dominating tree species, the types of forest sites in Poland were designated:

Meadows and pastures are areas permanently covered with dense grassy vegetation. Their occurrence is more or less even throughout the country. The largest complexes of meadows are in Masuria and Polesie and in Urstromtäler. The vast majority of them were artificially created in places of forest clearance. As natural vegetation, meadows have been preserved only in the mountains, above the forest border, e.g. halls in the Tatra Mountains or połoninas in the Bieszczady Mountains.

Fields are artificial plant communities that arise as a result of a human activity. They are a significant component of Polish vegetation, as they occupy over 45% of the country's area. Their types depend not only on human activities, but also on natural conditions - mostly on the quality of soils, and also on water and climate.
In cities and other settlements, humans create urban greening (parks, gardens, squares, lawns, etc.).

Forests occupy about 30% of Poland. This is an average value for European conditions – there are more and less forested countries. Afforestation rate is the rate of the forest area in the total area of the country, province, etc.

Locate  and analize the map in the e‑textbook presents the percentage share of forests in the total area of poviats in Poland.

The forest is a plant formation consisting of a layer of groundcover, understory and trees. It is a large plant community, at the same time being a living habitat for many animals and other organisms. The forest plays an important role in human’s live – e.g. supplies wood, mushrooms and forest fruits.

Wood harvesting is the largest benefit from the forest for the economy. Today wood is mainly used for the production of paper and furniture, and still in construction. For all these purposes, large forest areas were cut down until they were less than 30%. It was not until the 1990s that more care was taken for Polish forests. Actions aimed at afforestation of new areas and renewal of impoverished stands have been undertaken on a large scale. As a result, despite the constantly growing wood harvesting, forest areas are gradually increasing. It is planned that by 2020, the afforestation rate will exceed 30% in Poland, and in 2050, it will amount to 33%.

  • The natural vegetation in Poland is mainly forests - deciduous, mixed and coniferous. Nowadays, coniferous forests predominate

  • Most forests cover north‑western Poland, and the least central Poland.

  • Other natural vegetation are mires and meadows. Artificial plant formations, i.e. created by humans, are fields and urban greening.

  • Wood harvesting has the greatest importance in forestry management.

  • In Poland, afforestation is gradually increasing every year.