Tytuł: Ryczą w klasie, dokazują, czyli czasownik w akcji

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Czasownik w akcji: funkcja czasownika w zdaniu.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy IV szkoły podstawowej

Podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) rozpoznaje w wypowiedziach części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknik) i określa ich funkcje w tekście;

3) dostrzega rolę czasownika w wypowiedzi, odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych, rozpoznaje bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na -no, -to, konstrukcje z się; rozumie ich znaczenie w wypowiedzeniu oraz funkcje w tekście;

6) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

4) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; rozpoznaje wyrazy wieloznaczne, rozumie ich znaczenie w tekście oraz świadomie wykorzystuje do tworzenia własnych wypowiedzi;

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) pisze poprawnie pod względem ortograficznym oraz stosuje reguły pisowni;

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

4) redaguje notatki.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie kształcą znajomość zagadnień związanych z funkcją czasownika.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• rozpoznaje w wypowiedziach czasownik;

• rozumie i omawia funkcję czasownika w zdaniu;

• rozpoznaje wyrazy dźwiękonaśladowcze;

• tworzy spójny tekst na temat poruszany na zajęciach.

Metody/techniki kształcenia

• podająca: rozmowa ukierunkowana;

• problemowa: aktywizująca – gra dydaktyczna;

• praktyczna: ćwiczenie przedmiotowe;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność w grupowa;

• aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć: „Dziś powtórzycie i utrwalicie wiedzę na temat czasownika i jego funkcji w zdaniu”. Wspólnie z uczniami formułuje kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę ukierunkowaną pytaniem: „Co robisz rano?”; zwraca uwagę na czasowniki, które wymieniają uczniowie (zadanie 1 w abstrakcie).

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel i uczniowie uruchamiają lekcję “Jack and Jill went up the hill”. Następnie klasa opisuje czynności i stany przedstawione na ilustracji okładkowej w e‑podręczniku (zadanie 2).

2. Uczniowie uruchamiają pierwszą część nagrania.

3. Nauczyciel omawia infografikę przedstawiającą funkcję czasownika w zdaniu. Pyta uczniów, jakie miejsce ma czasownik w zdaniu i o czym to świadczy. Uczniowie sami formułują hipotezy dotyczące roli czasownika w zdaniu.

4. Uczniowie wykonują samodzielnie zadania 3 i 4. Nauczyciel sprawdza poprawność ich wykonania. Uczniowie mogą sygnalizować stopień trudności zadań dzięki metodnikowi lub systemowi kolorowych karteczek (np. położenie zielonej karteczki na biurku oznacza, że zadania są łatwe, żółtej, że potrzebują niewielkiej pomocy, czerwonej - że nie radzą sobie z zadaniem).

5. Następnie nauczyciel wprowadza uczniów w następne zagadnienie: wyrazy dźwiękonaśladowcze (czasowniki) w języku polskim i angielskim. Ponieważ zaproponowane w abstrakcie zadanie 5 jest w języku angielskim, nauczyciel powinien podobne zadanie przeprowadzić w języku polskim, np. w formie rywalizacyjnej pracy w grupach: która grupa zapisze najwięcej czasowników dźwiękonaśladowczych w czasie dwóch/trzech minut? Następnie uczniowie samodzielnie wykonują zadanie 5.

6. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, czym są związki frazeologiczne, podaje przykłady i prosi uczniów o podanie podobnych wyrażeń, żeby sprawdzić, czy dobrze zrozumieli, o jakie wyrażenia chodzi. Następnie uczniowie wykonują zadania 6 i 7. Nauczyciel dba o ich prawidłową realizację, omawia je wspólnie z uczniami.

7. Uczniowie wykonują samodzielnie zadanie 8, które poszerza i jednocześnie utrwala ich wiedzę leksykalną. Następnie, w parach lub małych grupach, realizują zadanie 9: tworzą krótkie historyjki z wybranymi powiedzeniami.

Faza podsumowująca

Podsumowanie zajęć przez nauczyciela. Nauczyciel prosi uczniów, aby napisali krótką notatkę o funkcji czasownika w zdaniu w notatniku.

Praca domowa

Opisz w zeszycie swój dzień: co robisz od porannej pobudki do zaśnięcia (ok. 10 zdań). Podkreśl wszystkie czasowniki wybranym kolorem.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Jack and Jill went up the hill aka verbs in action

You jump, you run, you perform a myriad of actions every day. You also enter different states, e.g. when you fall asleep. We use verbs to talk about all these actions.

A verb is a very important part of speech. You can’t build a sentence without a verb. We group all other words around a verb.

Verbs are central. You start with a verb, and then add other words. These other words are dependent on the verb. Our infographic illustrates this.

What do you call the sounds that animals make? Can you name them?

Words we use to name sounds are called onomatopoeias.

When we tell a story we often use proverbs or idioms. There are idioms in every language. It is not always possible to translate them. Make sure that you know Polish and English idioms.