Temat: Typy ujść rzecznych

Adresat

Uczeń klasy I liceum lub technikum

Podstawa programowa

Wymagania ogólne

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

Wymagania szczegółowe

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Ogólny cel kształcenia

Wyjaśnienie uczniom różnic pomiędzy głównymi typami ujść rzecznych.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu

• wyjaśnisz, czym jest i w jakich warunkach powstaje delta rzeki;

• wyjaśnisz, czym jest i w jakich warunkach powstaje estuarium;

• na podstawie mapy lub zdjęcia satelitarnego określisz typ ujścia rzeki.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja;

  • burza mózgów.

• programowane

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Przed zajęciami prowadzący poleca uczniom aby zapoznali się w domu z całością materiału z lekcji „Typy ujść rzecznych” w e‑podręczniku.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

Faza realizacyjna

• Prowadzący wskazuje ucznia, który krótko scharakteryzuje typy ujść rzecznych i wyjaśni jakie warunki powinny być spełnione, aby powstał jeden z tych typów (delta lub estuarium)..

• Nauczyciel prezentuje mapki ujść rzecznych Wisły i Odry. Pracując metodą burzy mózgów klasa ustala ich typ oraz wymienia czynniki wpływające na charakter tych ujść. Jeśli w klasie są uczniowie, który odwiedzili rejon ujścia Wisły lub Odry, nauczyciel prosi ich o krótki opis rzeźby terenu odwiedzonego miejsca. Prowadzący krótko podsumowuje tę część lekcji.

• Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda grupa losuje nazwę rzeki z uprzednio przygotowanej puli. Następnie ustala, na jakim kontynencie znajduje się wylosowana rzeka oraz do jakiego morza lub oceanu uchodzi. Przy pomocy aplikacji Google Earth uczniowie znajdują mapę satelitarną ujścia rzeki i na podstawie zdjęcia ustalają typ ujścia (delta, estuarium lub forma pośrednia).

• Każda grupa prezentuje klasie zdjęcie ujścia rzeki (wyświetlając je na tablicy multimedialnej lub na monitorze komputera) a następnie wyjaśnia na jakiej podstawie zaklasyfikowała ujście do konkretnego typu. Pozostali uczniowie mogą zadawać grupie prezentującej pytania, zgłaszać swoje uwagi oraz wątpliwości. Po każdej prezentacji nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej, ustosunkowując się do przedstawionej odpowiedzi i wyjaśniając w przypadku odpowiedzi nieprawidłowej, na czym polegał błąd w rozumowaniu.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

Praca domowa

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Types of river outlets

A river may flow into another one, thus becoming its tributary. The transported rock material is then taken over by the main river. When the outlet is on the shore of a sea or lake, the river at that places loses its ability to transport sediments, and all material accumulates. When the sea (or lake) is shallow in that place, and there are no strong coastal currents or high tides, the rock material brought by the river is accumulated on the shore of the reservoir and gradually backfills the outlet, forming an alluvial fan called a delta.

In some places, rivers flow into a deep, open sea. In addition, strong sea currents and high tides often occur in such places. The sediments brought by the river are carried out to sea and deposited in the depths far from the shore. The outlet of the river does not become backfilled, and the riverbed expands not due to river erosion, but due to repeated falling tides and rising tides that sometimes reach far upstream. Rising and falling tides are erosive and widen the outlet, at the same time preventing accumulation of the material carried by the river. Because of their shape, in Poland they have been called funnel outlets, and in the rest of the world – estuaries from the Latin term aestuarium which originally meant ‘seaway’. In many cases, river outlets have a form that is intermediate between a delta and an estuary.