Temat: Jakie są najważniejsze składniki powietrza atmosferycznego?

Adresat

Uczeń klasy I liceum/technikum (zakres podstawowy)

Podstawa programowa

Wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

2. Zaznajomienie z różnorodnymi źródłami i metodami pozyskiwania informacji geograficznej.

5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek – przyroda.

Wymagania szczegółowe

I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja. Uczeń:

4) podaje przykłady informacji pozyskiwanych na podstawie obserwacji i pomiarów prowadzonych w terenie.

Cel lekcji: Uczniowie poznają obecny skład atmosfery ziemskiej.

Kryteria sukcesu

• wyjaśnisz, czym jest atmosfera i z czego się składa;

• opiszesz, jak zmieniał się skład atmosfery ziemskiej na skutek naturalnych procesów związanych z jej przeszłością geologiczną;

• opiszesz związek pomiędzy pojawieniem się pierwszych organizmów żywych a obecnym składem atmosfery;

• wymienisz czynniki, które obecnie wpływają na skład ziemskiej atmosfery;

• zaobserwujesz zmiany składu powietrza atmosferycznego;

• zaobserwujesz konsekwencje wynikające ze zmniejszenia ilości tlenu w powietrzu.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Metody/formy pracy

• podające: wykład informacyjny;

• aktywizujące: dyskusja dydaktyczna, burza mózgów, demonstracja eksperymentu;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika;

• praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe;

• praca indywidualna, w parach i zbiorowa.

Środki dydaktyczne

• komputery z dostępem do internetu, ewentualnie tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w lekcji „Jakie są najważniejsze składniki powietrza atmosferycznego?” w e‑podręczniku;

• świeczka, zapałki, słoik;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Fazy lekcji

Wstępna

1. Na zajęciach nauczyciel określa cel lekcji, informuje uczniów o jej planowanym przebiegu.

2. Prowadzący wyjaśnia znaczenie pojęcia atmosfera i na podstawie ilustracji zamieszczonej w lekcji w e‑podręczniku omawia obecny skład atmosfery ziemskiej.

Realizacyjna

3. Korzystając z dostępnych źródeł takich jak: abstrakt, lekcja w e‑podręczniku lub inne zasoby w internecie, uczniowie wyszukują informacji na temat:

• pierwotnego składu atmosfery ziemskiej;

• roli procesów geologicznych w uwolnieniu się do atmosfery takich gazów takich jak: dwutlenek węgla, para wodna i amoniak;

• roli pierwszych organizmów żywych i zachodzących w nich procesów fotosyntezy w  powstaniu tlenu atmosferycznego.

Ochotnicy lub osoby wskazane przez nauczyciela krótko omawiają powyższe zagadnienia.

4. Uczniowie pracując indywidualnie lub w parach wykonują ćwiczenie interaktywne, którego celem jest utrwalenie wiadomości dotyczących obecnego składu chemicznego atmosfery ziemskiej.

5. Nauczyciel demonstruje przed klasą konsekwencje zmiany składu chemicznego powietrza w zamkniętym słoiku, w którym pali się świeczka (obserwacja 1 opisana w lekcji).

6. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat ryzyka zmian składu chemicznego atmosfery ziemskiej na skutek działalności człowieka. Dyskusja kończy się burzą mózgów, której celem jest podanie jak największej liczby przykładów zjawisk naturalnych albo przykładów działalności człowieka, które wpływają na miejscowy wzrost zawartości dwutlenku węgla w powietrzu (polecenie 2 w abstrakcie).

7. Uczniowie pracując indywidualnie lub w parach zapoznają się z treścią polecenia 3 z lekcji w e‑podręczniku. Następnie wykonują ćwiczenie, którego celem jest postawienie hipotezy co do przebiegu doświadczenia opisanego w tym poleceniu. Po zakończeniu pracy indywidualnej nauczyciel sprawdza, czy wszyscy uczniowie wskazali prawidłową odpowiedź i demonstruje opisane doświadczenie.

Podsumowująca

8. Nauczyciel wskazuje osobę, która na forum klasy sformułuje wnioski płynące z doświadczenia. W razie potrzeby prowadzący uzupełnia wypowiedź ucznia.

9. Ostatnim etapem lekcji jest jej podsumowanie w trakcie którego uczniowie zadają pytania, proszą o wyjaśnienie wątpliwości oraz uzupełniają notatki.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What are the most important components of atmospheric air?

Atmosphere is a mixture of gases and various additives that surrounds the water and rock surface of the Earth with a thickness of 1,500‑2,000 km. The composition of dry atmospheric air is quite stable, although we know that it was different in the past. Currently, the content of carbon dioxide, methane and other gases in the atmosphere is probably increasing, and until recently the amount of ozone has been decreasing locally. Moreover, in a short period and a small space, significant variations in the contribution of carbon dioxide and various pollutants are possible.
The composition of dry atmospheric air in the lower layers of atmosphere is presented in the diagram below.

Atmospheric air is almost never completely dry. Depending on the place, altitude, atmospheric pressure and temperature, there may be water vapour or water in liquid and solid (ice) form in it. Almost the total amount of atmospheric water occurs in the lower part of the atmosphere, up to the height of 10 km, and its content rapidly decreases with altitude. The content of water vapour is variable and at the surface it ranges from almost 0% (on average 0.5% in subarctic zones) up to approx. 4% (in the equatorial zone). People have contact almost exclusively with the lowest layer of the atmosphere - the troposphere (except for people flying planes and space rockets very high). It is where the majority of atmospheric phenomena and the atmospheric circulation of water occur (an important stage in the circulation of water in nature).