Temat: Dźwięki wokół nas

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie wyjaśniają, jak powstaje dźwięk oraz opisują mechanizm powstawania i rozchodzenia się fal dźwiękowych w różnych materiach.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wyjaśniać, jak powstaje dźwięk;

• skąd biorą się dźwięki głośne i ciche.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• przedmioty i substancje potrzebne do przeprowadzenia eksperymentów przeprowadzonych w filmie pt. „Dźwięki, które można zobaczyć”: plastikowy kubek, balon, sól, nożyczki, głośnik lub odtwarzacz CD, szklana miska, pergamin, duża gumka, zabarwiona barwnikiem sól, przenośny głośnik bluetooth, telefon z aplikacją tunera;

• przedmioty i substancje potrzebne do przeprowadzenia „Obserwacji 2”: linijka, miska z wodą, nitka długości około 10 metrów, dwa plastikowe kubki po napojach, igła, dwa guziki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

• Prowadzący lekcję prosi podopiecznych, aby przeczytali fragment pt. „Czym jest dźwięk?” i samodzielnie wykonali „Obserwację 1”.

• Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne nr 1.

• Prowadzący lekcję zapowiada film. Poleca podopiecznym, żeby w formularzu zamieszczonym w abstrakcie zapisali pytanie badawcze i hipotezę. Następnie wyświetla film, a uczniowie odnotowują swoje obserwacje i wnioski. Nauczyciel wskazuje osobę, która dzieli się swoimi spostrzeżeniami i wyjaśnia zasadność zanotowanych przez siebie wniosków.

• Uczniowie otrzymują przedmioty oraz substancje potrzebne do odwzorowania eksperymentu zaprezentowanych w filmie i wykonują kolejne czynności. Dzielą się swoimi spostrzeżeniami.

• Prowadzący lekcję poleca uczniom, aby dobrali się w pary i wykonali „Obserwację 2”. Ochotnicy formułują wnioski.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby odszukali w treści abstraktu odpowiedź na pytanie: „Dlaczego prawdziwe nagrania ze stacji kosmicznej nie rejestrują ryku silników?”. Wskazany uczeń udziela odpowiedzi.

• Uczniowie analizują tabelę przedstawiającą prędkość rozchodzenia się dźwięku w różnych ośrodkach.

• Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 2 i nr 3.

Faza podsumowująca

• Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

  • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

  • Co było łatwe, a co trudne?

  • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

  Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Sounds around us

What are sounds and where do they come from? In order to answer that question, turn on the radion and put your hand near the speaker. Do you feel the air vibrations? Now place your hand close to your mouth and say something. Do you also feel similar vibrations? How is it that we’re even able to produce a voice? Perhaps you know something about vocal cords?

Sounds are nothing more than particle vibrations. They may travel only in a medium, i.e. an environment filled with particles, e.g. in water or in the air. Air density and pressure disruptions – sound waves – are produced at a fast rate around the vibrating object, i.e. the source of sound.

We already know that sounds are caused by the vibration of objects. How do sounds travel in the air?

Sounds travel through air and water, but also through rock, metal, glass and other materials. We will prove it by building a simple phone.

Do sounds always travel with the same speed? The answer is no. The speed at which a sound wave travels depends on the medium through which it travels. For instance, sound travels significantly faster through water than air. This can be observed at a lake or at sea – an engine of a vessel can be heard much faster, if you lean over the water surface.

• Sounds are created as a result of the vibration of various media.

• A sound wave is the vibrations produced by the source of sound.