Temat: Właściwości fizyczne substancji cz. 1

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

I. Substancje i ich właściwości. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza; projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których bada wybrane właściwości substancji.

2) opisuje stany skupienia materii;

3) tłumaczy, na czym polegają zjawiska dyfuzji, rozpuszczania, zmiany stanu skupienia.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wymienia i określa właściwości badanych substancji.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• definiować pojęcie substancja

• przedstawić podział właściwości substancji;

• badać i opisywać właściwości wybranych substancji.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów, żeby wykonali polecenie nr 1. Uczniowie podają zastosowanie różnych substancji używanych w życiu codziennym i formułują wnioski dotyczące wpływu cech charakterystycznych substancji na ich zastosowanie. Następnie wspólnie je omawiają i weryfikują.

2. Uczniowie, pracując w parach, przeprowadzają „Doświadczenie 1”, wypełniając przy tym formularz obserwacyjny w abstrakcie. Uczestnicy zajęć dzielą się spostrzeżeniami poczynionymi podczas przeprowadzania eksperymentu, a następnie wspólnie formułują wnioski. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy.

3. Następnie nauczyciel poleca: „Przypomnijcie sobie z lekcji przyrody, z czego zbudowany jest otaczający nas świat”. Uczniowie podają propozycje i razem z nauczycielem je weryfikują. Powinna paść odpowiedź „Z materii” – nauczyciel prosi o zdefiniowanie tego pojęcia.

4. Nauczyciel prezentuje i omawia galerię zdjęć w abstrakcie. Uczniowie analizują ilustracje i odpowiadają na pytania nauczyciela.

5. Nauczyciel pyta uczniów, czy właściwości substancji można podzielić na różne grupy. Uczniowie podają swoje propozycje, a nauczyciel uzupełnia je i wyjaśnia podział właściwości substancji na fizyczne i chemiczne oraz na ilościowe i jakościowe. Prosi uczniów o podanie przykładów właściwości takich właściwości – wyświetla planszę interaktywną (polecenie 3).

6. Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

2. Nauczyciel wyświetla kryteria sukcesu i pyta uczniów, jak oceniają swoje umiejętności zdobyte na zajęciach.

Praca domowa

1. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Properties of the substances

In everyday language substances are elements of nature that surround us, e.g. water, air, wood in the fireplace, and spices used in the kitchen. However, this is not a correct term with regards to chemistry. Substance is the type of matter with a constant chemical composition, with a set of specific properties, due to which we can recognize it.

Substances are: sugar, rock salt, iron, oxygen, pure water so‑called distilled water (in contrast to sea water or tap water).

The usefulness of objects is related to the properties of the materials of which these are made. Structural elements are made of high strength materials. Pots are made of materials that conduct heat well, and handles – from insulators protecting against burns. Good and bad heat conduction are the properties of matter that affect its use. Some features can be measured, others only described. Measurements are made under the same conditions (at room temperature and under normal pressure), which makes it possible to compare results.

All substances have specific properties. We can examine them with senses (e.g. to see, hear, smell) or with special instruments, which allows us to distinguish a given substance from another one. The properties of the substance can be divided into:

• qualitative – those that cannot be expressed in numbers (e.g. taste, smell);

• quantitative – those that can be measured and described by numbers (e.g., density, boiling point, melting point).

and:

• The world consists of various substances that have a permanent composition and specific properties.

• Substances can be identified based on their properties.

• The application of substances result from their characteristic properties, both physical and chemical (e.g. sugar is sweet, therefore we use it for sweetening, carbon dioxide does not support combustion, so it is used as a fire extinguisher in some types of fire extinguishers).

Properties of the substances, physical properties