Tytuł: Który kościół wybrać? Renesansowa reformacja

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć:

Który kościół wybrać? Renesansowa reformacja.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy I liceum lub technikum.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki;

6) odczytuje poglądy filozoficzne zawarte w różnorodnych dziełach;

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

7) rozpoznaje słownictwo o charakterze wartościującym; odróżnia słownictwo neutralne od słownictwa o zabarwieniu emocjonalnym, oficjalne od potocznego.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

2) wskazuje i rozróżnia cele perswazyjne w wypowiedzi literackiej i nieliterackiej;

4) wyjaśnia, w jaki sposób użyte środki retoryczne (np. pytania retoryczne, wyliczenia, wykrzyknienia, paralelizmy, powtórzenia, apostrofy, przerzutnie, inwersje) oddziałują na odbiorcę;

7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;

2.Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;

9) stosuje retoryczne zasady kompozycyjne w tworzeniu własnego tekstu; wygłasza mowę z uwzględnieniem środków pozajęzykowych;

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2) porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają różne wyznania reformowane i dyskutują o ich założeniach

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia główne założenia luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu;

• wskazuje podobieństwa i różnice między wyznaniami reformowanymi;

• omawia przyczyny powstania ruchów religijnych;

• rozwija słownictwo związane z religioznawstwem.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • śniegowa kula.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie, czym był średniowieczny teocentryzm.

Faza wstępna

1. Nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie porozmawiają o reformacji. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Rozmowa kierowana na temat średniowiecznego uniwersalizmu (w kontekście religijnym) oraz teocentryzmu. Nauczyciel pyta uczniów o to, czy możliwa była, według nich, uniwersalna wiara w Boga dla wszystkich krajów Europy, oraz o to, czym mogła się różnić praktyka wiary.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel sygnalizuje, że na zachodzie Europy odrodzenie upłynęło pod znakiem wojen religijnych. Pyta uczniów o możliwe przyczyny powstania ruchów reformacyjnych (uczniowie rozmawiają o tym w parach i wypisują swoje pomysły w punktach – biorą pod uwagę nastroje epoki i kontekst historyczny średniowiecza). Następnie uczniowie łączą się w czwórki i omawiają zgromadzone wiadomości, potem w ósemki itd., aż opracują wspólną notatkę na ten temat.

2. Uczniowie zapoznają się z informacjami na temat kolejnych wyznań reformowanych i na ich podstawie wykonują ćwiczenia zawarte w abstrakcie.

3. Uczniowie, wykorzystując generator zawarty w abstrakcie, przygotowują pytanie testowe dotyczące treści lekcji dla koleżanki lub kolegi.

4. Nauczyciel dzieli klasę na dwa zespoły. Inicjuje między nimi debatę na temat tego, czy ruchy reformatorskie były właściwą odpowiedzią na niepokoje i konflikty religijne schyłku średniowiecza.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat tego, jaka jest pozycja wyznań powstałych po reformacji w świecie współczesnym.

2. Przykładowe pytania podsumowujące lekcję:
   - Jakie były przyczyny pojawienia się wyznań reformowanych?
   - Dlaczego konflikty na tle religijnym przyjęły krwawą formę wojen religijnych?
   - Wymień najważniejsze różnice między wyznaniami: luteranizm, anglikanizm, kalwinizm i katolicyzm.

Praca domowa

1. Przygotuj plakat na temat ruchów reformowanych w epoce renesansu. W swojej pracy przedstaw, w jaki sposób Marcin Luter, Jan Kalwin i Henryk VIII starali się odpowiedzieć na problemy Kościoła.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Which church to choose? Renaissance Reformation

1. Revise what medieval theocentrism was.

2. Check which Christian religion has a church in your town.

The Renaissance focussed on man and his earthly existence. However, this does not mean that religious issues lost their meaning. On the contrary – a belief that God exists and that God is Christian was prevalent. As it turned out, religious matters inflamed the “reborn” minds to such an extent that religious wars engulfed the Western Europe of that era.

Martin Luther (1483–1546) for over 30 years, was a member of the Western Church which was under the Pope’s authority and, for over 10 years, – a monk in the Order of Saint Augustine. Over time, however, Luther’s resistance towards Rome started building inside him, which lead to him hanging 95 theses on the door of the Wittenberg Castle church on 31st October 1517. Luther attacked the Church for its various misdemeanours, including the practice of “selling indulgences” to absolve sin. The Pope accused Luther of heresy and ordered him to withdraw the theses. The monk, however, burnt the papal bull in public, which lead to his excommunication. He did not, however, cease to spread the ideas indicating the necessity to return to the genuine Evangel (hence that name evangelists). Luther was protected by German princes, who, a few years later (1529), protested against the ban on reformation (renewal) in the Church (hence the name: protestants).

John Calvin (1509–1564) came from a French Catholic family. As an eleven year old boy he became a student at the Sorbonne in Paris, which was to guarantee him a career as a clergyman. During his studies, however, he became familiar with the ides of Lutheranism. He forewent the idea of studying theology and in 1531 he graduated university with a diploma in law. Having returned to Paris, Calvin converted to Protestantism. In fear of repressions, he moved to Switzerland, where he stayed in such cities as Strasbourg and Geneva. In 1535 his Institutio christianae religionis (Institutes of the Christian Religion) was published, where Calvin proposed changes to Protestantism and laid out the principles of Calvinism.

Henry VIII (1491–1547) – a king of England from the Tudor dynasty. He became a king at the age of 18. Upon Luther’s breakaway from the Church, the king strongly criticised Luther’s doctrine, for which he was given the title of Fidei defensor (the defender of faith) by the Pope. However, in 1533, he himself broke away from the Church. The reason for that was the Pope’s refusal to grant him a divorce from Catherine of Aragon. Henry VIII was planning another marriage therefore decided to part from the Church. In 1534 the Act on Supremacy was passed which made the king the head of the Anglican Church. Despite the fact that Henry VIII was resistant towards other non‑Catholic religions, his decision to break away from the “popery” and fight those who were dedicated to Rome enabled Lutheranism and Calvinism to flourish in England.