Temat: Skóra

Adresat

Uczeń klasy VII szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

III Organizm człowieka.

2. Skóra. Uczeń:

1) przedstawia funkcje skóry,

2) rozpoznaje elementy budowy skóry (na modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz określa związek budowy tych elementów z funkcjami pełnionymi przez skórę.

Cel lekcji

Uczniowie opisują budowę i funkcję skóry i wykazują doświadczalnie jej wrażliwość.

Kryteria sukcesu

• podasz po trzy przykłady udowadniające, że:
  o skóra chroni przed czynnikami zewnętrznymi,
  o skóra utrzymuje kontakt z otoczeniem;

• sformułujesz hipotezę do problemu i wniosek na podstawie doświadczenia.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; 

• umiejętność uczenia się.

Metody/formy pracy

Strategia problemowa, metody: laboratoryjna, praca z tekstem, warsztatowa – rozwiązywanie zadania.

Indywidualna, praca w grupach.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery;

• gumowa rękawiczka;

• miska z ciepłą wodą;

• papierek wskaźnikowy;

• kolorowe kartki.

Fazy lekcji

Wstępna

1. Nauczyciel prosi, żeby uczniowie w tekście:

„Skóra jest największym narządem organizmu. Stanowi barierę, która oddziela od środowiska, a jednocześnie zapewnia z nim kontakt. Jak to się dzieje, że może pełnić funkcje wzajemnie się wykluczające?”

wyszukali trzy słowa kluczowe. Nauczyciel wyjaśnia, czym są słowa kluczowe w odniesieniu do analizowanego tekstu.

2. Nauczyciel informuje, że uczniowie podczas bieżącej lekcji rozwiążą dwa problemy: I. W jaki sposób skóra chroni przed czynnikami zewnętrznymi? II. Jak i po co skóra zapewnia kontakt z otoczeniem?

3. Nauczyciel podaje temat lekcji, cel lekcji w języku zrozumiałym dla ucznia oraz wyświetla kryteria sukcesu.

Realizacyjna

1. Nauczyciel wyświetla schemat budowy skóry na tablicy interaktywnej. Prosi uczniów, by spróbowali nazwać elementy skóry. Mogą korzystać z abstraktu i innych źródeł (mapa interaktywna Budowa skóry). Uczniowie podpisują na tablicy elementy budowy skóry.

2. Nauczyciel pyta, która warstwa skóry odpowiada za odbieranie informacji z otoczenia, a która chroni przed czynnikami zewnętrznymi i prosi o uzasadnienie odpowiedzi. Gdy uczniom jest trudno znaleźć właściwą odpowiedź, nauczyciel prosi jednego z uczniów, żeby założył gumową rękawiczkę i włożył rękę do ciepłej wody. Nauczyciel wyjaśnia, że rękawiczka jest modelem naskórka. Prosi o ponowne zastanowienie się nad postawionym wcześniej pytaniem. Gdy pada właściwa odpowiedź, nauczyciel dzieli pionowo tablicę na dwie części. Na jednej zapisuje problem: “W jaki sposób skóra chroni przed czynnikami zewnętrznymi?”, na drugiej problem: “Jak i po co skóra zapewnia kontakt z otoczeniem?” Pyta uczniów, w jaki sposób można te problemy rozwiązać. Uczniowie wymieniają doświadczenia, doświadczenia modelowe (jak to z rękawiczką), wyszukiwanie informacji w źródłach.

Problem I.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 5‑6 osobowe. Uczniowie formułują hipotezy. Po konsultacji z nauczycielem uczniowie zapisują je na tablicy pod problemem.

4. Uczniowie zastanawiają się, jak zweryfikować hipotezy. Mogą przeglądać epodręcznik i inne źródła internetowe. Potem na podstawie obserwacji zastępczej (obrazy przedstawiające budowę skóry) oraz tekstu słownego zapisują wnioski na tablicy. Nauczyciel zwraca uwagę, żeby uwzględniały one związek budowy i funkcji tkanek oraz dotyczyły zarówno naskórka, jak i włosów, paznokci oraz funkcji gruczołów.

Problem II.

5. Uczniowie analizują budowę tkanki podskórnej, wymieniają występujące w niej struktury, formułują hipotezy do problemu. Część grup wykonuje doświadczenie 1, część obserwację 1. Mogą też za pomocą papierka wskaźnikowego zbadać odczyn potu. Nauczyciel wyjaśnia, że lekko kwasowy odczyn nie sprzyja rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych. Uczniowie zapisują wnioski. Nauczyciel zwraca uwagę, żeby uwzględniały one związek budowy i funkcji tkanek.

Podsumowująca

11. Uczniowie rozwiązują zadanie interaktywne 1.

12. Za pomocą kolorowych kartek oceniają, w jakim stopniu osiągnęli kryteria sukcesu.

Praca domowa

Korzystając z różnych źródeł poszukaj informacji o czerniaku. Przygotuj krótką notatkę i przeczytaj ją sąsiadowi w ławce.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Skin

Skin consists of three layers of a different thickness – the epidermis, the dermis and the subcutaneous tissue. Epidermis is made of the epithelial tissue. Its tightly arranged cells create a barrier for bacteria, fungi and other harmful factors. The cells of the epidermis are arranged in layers. In the deepest part there is the reproductive layer, on the outside there is the horny layer of the skin. The cells of the reproductive layer divide all the time, and the newly formed generations of cells move outside and die over time. They are filled with keratin, protein that is impermeable to water and pathogens.

Dead epidermal cells constantly peel off, and microbes, sebum and dust are removed from the skin surface along with them. The thickness of the horny layer depends on its location. It is the thickest where it is more exposed to mechanical factors and greater friction, e.g. on the underside of the foot's surface.

Between the cells of the epidermis pigmented cells are located, which contain a brown dye – melanin. The greatest amount of this dye is found in indigenous people in environments where solar radiation is very intense. Its presence determines not only the colour of the skin, hair and eyes, but it also protects the genetic material of deeper cells against the harmful effects of UV radiation. However, complete skin isolation from sun is not recommended. Sunlight plays an important role in the synthesis of vitamin D3, which is responsible for calcium management of the body and a proper development of the skeletal system.

The dermis contains protein fibres that give it elasticity and mechanical strength. Numerous blood vessels supply skin cells with nutrients, discharge cell metabolism products and participate in processes of thermoregulation.

In this layer there are cells that receive the stimuli of pain, touch, pressure and temperature from the external environment. Their largest clusters are on the fingertips and on the lips. The subcutaneous layer is made of fat cells. Its thickness depends on the position in the body, the way of eating, lifestyle, gender. It protects deeply located tissues against mechanical injuries. It is also a thermal insulation layer, and a storage of chemical compounds.

Products of the epidermis are, among others, hair and nails. The hair consists of two parts: a shaft protruding above the skin surface and a root immersed in the subcutaneous tissue. The shaft is formed of dead cells filled with keratin and water. In the root there are reproductive cells responsible for the growth of the hair and dye cells. The hair root adheres to the hair erector muscle, which, when contracting, causes goose bumps and stiffening (putting up) of hair. Raised hair together with the layer of air between them reduce the loss of heat from the body. The hair covers the scalp most abundantly protecting it against heat loss and overheating.

On the outer surface of the fingers the epidermis produces hard plates – nails that protect the fingertips against injury.

Sebaceous glands occur in the close vicinity of the hair. Sebum that is produced by the glands contains fatty substances that protect the hair against drying and breaking, provide elasticity of the skin and prevent the penetration of pathogenic microorganisms into the body.

Sweat glands give off sweat, which mainly contains water. This, having high evaporation heat, rises from the surface of the skin and cools it. Sodium chloride present in the secretion of sweat glands gives the skin a salty taste. Along with sweat, some unnecessary metabolic products, such as uric acid, are removed from the body, which gives the skin an acid reaction. Thanks to this, some pathogenic microorganisms for which such an environment is unfriendly do not pose a threat to humans.

Mammary glands are activated in women after childbirth. Their secretion is milk containing protein, sugars and fats, immune substances, vitamins and other ingredients necessary for a proper growth and development of a child in the first months of life.

• The skin is the body’s coating.

• Cells of the external layer (epidermis) constantly exfoliate and help to remove dirt and pathogenic germs from the skin surface.

• Melanin contained in epidermal cells forms a natural protective filter against harmful UV radiation.

• Epidermis products – hair, nails and glands support the protective function of the skin