Temat: Woda i jej właściwości – procesy podczas rozpuszczania i rodzaje mieszanin

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

V. Woda i roztwory wodne. Uczeń:

2) podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, oraz przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które z wodą tworzą koloidy i zawiesiny;

3) projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń omawia rodzaje roztworów ze względu na wielkość cząsteczek rozpuszczonej substancji w wodzie.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• przedstawiać oddziaływania między cząsteczkami wody;

• definiować roztwór właściwy, koloidalny, zawiesinę.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prowadzi dyskusję kierowaną na temat budowy cząsteczki wody (w celu przypomnienia wiadomości). Prosi uczniów, by zastanowili się, dlaczego niektóre substancje rozpuszczają się w wodzie, a inne nie. Uczniowie udzielają odpowiedzi, nauczyciel ocenia ich trafność.

2. Nauczyciel wskazuje, że nie wszystkie substancje dobrze rozpuszczają się w wodzie. Niektóre nie ulegają pod jej wpływem rozpadowi do pojedynczych drobin, ale tworzą w niej większe skupiska. Poleca uczniom ułożenie obrazka (puzzle) w abstrakcie, co inicjuje omawianie rodzajów mieszanin w zależności od wielkości cząsteczek. Nauczyciel prezentuje także dotyczącą tego zagadnienia infografikę z abstraktu („Podział mieszanin ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczonej w cieczy (wodzie)”).

3. Nauczyciel zapowiada film pt. „Jak rozróżnić roztwór właściwy, koloidalny i zawiesinę”. Poleca uczniom, żeby w formularzu zamieszczonym w abstrakcie zapisali pytanie badawcze i hipotezę. Następnie wyświetla film, a uczniowie odnotowują swoje obserwacje i wnioski.

4. Uczniowie, pracując metodą burzy mózgów, definiują roztwór właściwy, koloidalny i zawiesinę. Nauczyciel ocenia trafność proponowanych określeń – uczniowie zapisują je w formularzu w abstrakcie.

5. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Water and its properties - dissolution processes and types of mixtures

Water is the most widespread solvent in nature as well as in laboratories.
Many substances that form molecular dispersions in water undergo various processes during dissolving.

Water dissolves substances that are also polar. In addition, it dissolves most ionic compounds very well. Polar covalent compounds may behave differently in water: some of them remain as molecules (e.g. sucrose), while others may be broken down into ions (e.g. hydrogen chloride). Ionic compounds, if dissolved in water, are broken up during mixing, and ions from the crystal lattice are transferred into solution.

Not all substances dissolve well in water and form the molecular dispersions. Some of them are not subject to decomposition by water to individual particles, but these form larger clusters in the water. Depending on the size of the resulting particles, their mixtures with water have different names: colloid (colloidal suspension) or suspension.

Homogeneous mixture:

• Homogeneous mixture - particle size less than 1 nm (10Indeks górny -9^-9m)

Heterogeneous mixture:

• Colloid (colloidal solution) - the particle size ranges from 1 nm to 200 nm (10Indeks górny -9^-9m – 200 · 10Indeks górny -9^-9m)

• Suspension - particle size bigger than 200 nm (200 · 10Indeks górny -9^-9m)

• Water is a polar substance. There is a negative charge on the oxygen atom, on hydrogen atoms – positive.

• Water creates mixtures with various substances. Depending on the size of the resulting particles, their mixtures with water have different names: colloid (colloidal suspension) or suspension.

• In the molecular dispersions, we distinguish the solvent, which is superior to the solute.

• Water dissolves substances that are also polar. It also dissolves most of the ionic compounds.