Tytuł: Być bohaterem

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Co to znaczy „bohater”?

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VI ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny;

3) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;

4) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; rozpoznaje wyrazy wieloznaczne, rozumie ich znaczenie w tekście oraz świadomie wykorzystuje do tworzenia własnych wypowiedzi;

6) rozpoznaje słownictwo neutralne i wartościujące, rozumie ich funkcje w tekście;

7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi;

8) rozróżnia synonimy, antonimy, rozumie ich funkcje w tekście i stosuje we własnych wypowiedziach.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) uczestniczy rozmowie na zadany temat, wydziela jej części, sygnały konstrukcyjne wzmacniające więź między uczestnikami dialogu, tłumaczące sens;

3) tworzy logiczną, semantycznie pełną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi;

4) dokonuje selekcji informacji;

5) zna zasady budowania akapitów.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opis;

4) redaguje notatki;

IV. Samokształcenie. Uczeń:

2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji;

3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

5) korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;

6) zwraca uwagę na typ definicji słownikowych, określa ich swoistość;

7) rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji;

8) poznaje życie kulturalne swojego regionu;

9) rozwija umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do prezentowania własnych zainteresowań.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie rozpoznają różne znaczenia słowa bohater.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wnioskuje na podstawie kontekstu na temat różnych znaczeń słowa bohater;

• określa cechy bohatera;

• wyraża swoje zdanie na temat współczesnych bohaterów;

• tworzy opis bohatera.

Metody/techniki kształcenia

• podająca: pogadanka;

• praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel przed zajęciami prosi uczniów, by przebrali się lub przynieśli przedmioty związane z jakimś bohaterem literackim, narodowym lub filmowym.

2. Na początku lekcji nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie porozmawiają o cechach, jakie kiedyś przypisywało się i teraz przypisuje się bohaterom.

3. Chętni uczniowie prezentują swoje przebrania i przyniesione przedmioty. Pozostali odgadują imiona bohaterów. Warto poprosić o uzasadnienie, dlaczego przebrali się za taką, a nie inną postać. Nauczyciel prosi o wskazanie/ nazwanie ich cech fizycznych i cech charakteru.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie wykonują zadanie z elementami interaktywnymi – na podstawie słownika tłumaczą, jakie znaczenia ma słowo bohater – a następnie zadanie interaktywne, w którym należy zdecydować, w jakim znaczeniu słowo to zostało użyte w poszczególnych zdaniach.

2. Nauczyciel zachęca do rozwiązania zadania interaktywnego nr 2, polegającego na odnalezieniu w diagramie ośmiu określeń słowa bohater (m.in. narodowy, pozytywny, wojenny).

3. Nauczyciel pyta uczniów, czy znają jakichś bohaterów narodowych – czym się wsławili. Następnie uczniowie oglądają galerię zdjęć przedstawiających wybranych polskich bohaterów narodowych i zastanawiają się, z jakimi wydarzeniami kojarzą te postaci. Jeżeli nie znają danej osoby, szukają o niej informacji w dostępnych źródłach (podręcznik do historii, internet).

4. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę o przedstawionych w galerii bohaterach – jakie cechy można im przypisać, kto jeszcze powinien się znaleźć w tym zestawieniu. Nauczyciel zachęca uczniów, by w dostępnych źródłach poszukali również polskich kobiet bohaterek i przygotowali ich krótkie opisy: kim były, kiedy żyły i czym się wsławiły.

5. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne – odczytują pierwsze znaczenie słowa bohater z definicji słownikowej i wybierają z listy cechy, którymi mogliby określić taką osobę. Do podanej listy mogą także dopisać swoje propozycje w zeszycie. Następnie dyskutują na forum klasy o tych cechach i uzasadniają swój wybór.

6. Nauczyciel pyta uczniów, jakie osoby żyjące współcześnie są według nich bohaterami – z jakiej działalności są znane (nauczyciel pomaga dostrzec różne aspekty zjawiska, np. bohater jako osoba, która kogoś uratowała; osoba znana z działalności charytatywnej/sportowej; osoba stająca w obronie słabszych itp.).

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje pytania skłaniajace do podsumowania, np.

• W jakich znaczeniach występuje słowo „bohater”?

• Czy bohaterem jest się „na zawsze”? Dlaczego tak/nie?

• Czy można stworzyć zestaw stałych cech bohatera? Dlaczego tak/nie?

• Który z omawianych na lekcji bohaterów wzbudził twoje największe zainteresowanie? O którym chciałbyś/chciałabyś dowiedzieć się czegoś więcej?

Praca domowa

Opisz postać, która jest dla ciebie bohaterem lub bohaterką. Zwróć uwagę na jej cechy i zachowania w konkretnych sytuacjach. W czym mógłbyś ją naśladować?

Dla zainteresowanych

Dowiedz się, czy któraś z ulic w twojej okolicy została nazwana na cześć jakiegoś bohatera lub bohaterki. Kto to był? Zapisz notatkę w zeszycie.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

To be a hero

What do the characters from the gallery have in common? What features do you think they have? Who would you add to this list? Use the available sources to find some information about Polish women‑heroines and prepare their short descriptions: who were they? When did they live? Why are they famous?

What people that live nowadays are heroes, according to you? What do they do that makes them famous?