Temat: Rzeczpospolita wojuje

Adresat

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XI. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII wieku. Uczeń:

1. wyjaśnia główne przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Rosją, Szwecją i Turcją;

4. sytuuje w czasie, lokalizuje i omawia najważniejsze bitwy w XVII wieku;

5. dokonuje oceny następstw politycznych, społecznych i gospodarczych wojen w XVII wieku;

Ogólny cel kształcenia

Uczeń utrwali informacje na temat konfliktów zbrojnych, w których brała udział Rzeczpospolitej w XVII w.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• z kim Polska toczyła wojny w XVII w.;

• jak zakończyła się wojna polsko‑rosyjska;

• jaki przebieg miała wojna polsko‑turecka.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie, korzystając z zasobów internetu i innych materiałów źródłowych, gromadzą ogólne informacje i ciekawostki dotyczące zakresu tematycznego zaplanowanej lekcji.

Faza wstępna

1. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

2. Lekcja przeprowadzana metodą debaty nt. Polacy na Kremlu. Na jednym z poprzedzających spotkań nauczyciel powinien przedstawić uczniom temat, przydzielić im odpowiednie role i w razie potrzeby wyjaśnić metodę. Podczas przygotowania do debaty uczniowie powinni korzystać z informacji zawartych w abstrakcie oraz innych źródeł, a także współpracować podczas przygotowywania argumentacji.

Faza realizacyjna

1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

2. Analiza ilustracji interaktywnej. Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na grafice. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia..

3. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.

4. Uczniowie wykonują Polecenie 2. Swoją odpowiedź przygotowują pisemnie. Nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, uzupełniając ją w razie konieczności o dodatkowe wiadomości.

5. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 3. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

6. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel krótko przedstawia najważniejsze zagadnienia omówione na zajęciach. Odpowiada na dodatkowe pytania podopiecznych i wyjaśnia wszelkie ich wątpliwości. Uczniowie uzupełniają notatki.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji, np. metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Polish–Lithuanian Commonwealth at war

The 17th century was a period of armed conflicts for Poland, which weakened the country.

One of the countries with which Poland waged war was Russia. After the death of Ivan IV the Terrible, a tsar of the Rurik dynasty, Russia faced deep crisis, uprisings and riots. This time was called as the „Time of Troubles”. This situation in the Tsardom of Russia was a consequence of the internal politics of the deceased tsar. In 1598 Tsar Feodor died, thus ending the reign of the Rurikids. The power was then seized by the boyar Boris Godunow, who was accused of murdering tsar Feodor's brother - Dmitry. However, a man calling himself Dmitri and professing to be the rightful heir to the throne returned to Russia in unclear circumstances and took over power. He married a daughter of a Polish magnate, Marina Mniszchówna. His reign had no support from his compatriots, because he did not respect Orthodox customs and surrounded himself with Polish Catholics. This led to riots in which Dmitry was slain.

Power was then seized by the boyar Vasili IV of Russia. During his reign Russia lost to Poland in the Battle of Klushino and the Poles managed to occupy Smolensk and Moscow. Stanisław Żółkiewski removed Vasili IV of Russia from power and proposed the crown to the Polish prince Władysław. However, in order to become a tsar, the prince would have to convert to Orthodoxy, which he did not do. An uprising broke out against Poles, as a result of which they were driven out of Kremlin.

In 1613, Michael Romanov ascended the Russian throne and began the process of state restoration. The stabilization of the situation in the country allowed the tsar to launch a new military intervention in order to try to recover Smolensk. The tsar was defeated and was forced to sign a peace treaty in Polyanovka in 1634. Władysław renounced his claim to the Russian throne, for which he received monetary compensation.

In 1654, the Russian tsar broke the peace arrangements and concluded the Treaty of Pereyaslav with the Cossacks. After many years of war, in 1667, a truce was signed in Andrusovo, under which Russia regained Smolensk and Ukraine got divided between Russia and Poland. In 1686, the Treaty of Perpetual Peace was concluded in Moscow. It confirmed the provisions of the Truce of Andrusovo, ending the Polish‑Russian conflict.

Another country with which Poland waged wars was the Ottoman Empire. Turkey sought to conquer the south‑eastern areas of Ukraine that belonged to Poland. In 1672, Turkey captured Kamianets‑Podilskyi. In the following years of wars with Turkey, the Poles were victorious, e.g. at the battle of Khotyn. In 1683, the army of John III Sobieski defeated the Turks commanded by Kara Mustafa at the Battle of Vienna. The Polish‑Turkish conflict ended in 1699 with the Treaty of Karlowitz, under which Poland regained Podolia with Kamianets‑Podilskyi and the right‑bank Ukraine.