Temat: Temperatura

Autor: Leokadia Stalewicz

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Wymagania ogólne

I. Znajomość różnorodności biologicznej oraz podstawowych zjawisk i procesów biologicznych. Uczeń:

2. wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku.

Wymagania szczegółowe

VII. Ekologia i ochrona środowiska. Uczeń:

1. wskazuje żywe i nieożywione elementy ekosystemu oraz wykazuje, że są one powiązane różnorodnymi zależnościami;

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się w jaki sposób zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura wpływa na organizmy

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać wpływ temperatury na organizmy.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • pokaz.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu.

• Prowadzący przypomina uczestnikom zajęć, jakiego obszaru tematycznego będzie dotyczyła lekcja.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel wyjaśnia pojęcie snu zimowego oraz snu letniego. Omawia przykłady zwierząt występujących w naszym klimacie i zapadających w sen zimowy oraz przestrzega przed wyrywaniem ich z tego stanu. Prowadzący wyjaśnia również, że w nieodpowiedniej temperaturze niektóre zwierzęta domowe (np. chomik syryjski) mogą zapaść w sen letni lub w sen zimowy, dlatego przed zakupem zwierzęcia należy zasięgnąć dokładnych informacji na temat jego trybu życia oraz wymagań związanych z optymalną temperaturą, ilością światła, pożywienia i wody.

• Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na ilustracji interaktywnej. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia z ilustracji w celu poszerzenia i zapamiętania zdobytej wiedzy.

• Na podstawie tej samej ilustracji nauczyciel omawia niektóre z przystosowań roślin do niekorzystnych temperatur.

• Uczniowie pracując w parach lub niewielkich grupach (3‑4 osoby) wykonują polecenie 1, 2, 3. Nauczyciel wskazuje osoby, które udzielą prawidłowych odpowiedzi a następnie inicjuje dyskusję na forum klasy na temat przystosowań różnych organizmów do niekorzystnych temperatur.

• Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

• Nauczyciel krótko przedstawia najważniejsze zagadnienia omówione na zajęciach. Odpowiada na dodatkowe pytania podopiecznych i wyjaśnia wszelkie ich wątpliwości. Uczniowie uzupełniają notatki.

Praca domowa

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

• Poszukaj artykułów dotyczących zmian klimatu i prognozowanym wzroście temperatury na Ziemi..

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Temperature

Temperature has a major impact on the activity of organisms. Enzymes and neurotransmitters that are responsible for biochemical reactions in cells work best in a precisely defined temperature range. Therefore, for organisms to engage in all life activities they need the right temperatures. A perfect example of this are cold‑blooded animals such as reptiles and amphibians which are quick and active on warm days and lethargic and apathetic when it's colder. That is why so few animals belonging to these animal classes can be found in higher latitudes.

In the water environment changes in temperature are not significant. On land, however, this is quite the opposite: extremely low and extremely high temperatures can cause dehydration and overheating of organisms, and water freezing in their tissues, creating ice crystals, can damage cell membranes. Such effects of extremely low or high temperatures can be deadly to organisms. In order to survive in the unfavourable conditions, many animals take advantage of hibernation or aestivation. These states are similar physiologically and are characterised by much slower vital function rates of the organism. The animal's heart rate, metabolism and respiration rate decrease. While dormant, they don't move much so they use little of oxygen and their energy reserves. This is a strategy aiming at survival when there is no food or water (which is indirectly related to too low or too high temperatures).

Plants have also adapted in numerous ways in order to survive periods of time with unfavourably high or low temperatures.

Plants protect themselves against frost by means of thermal insulation (thick bark of trees, leaves wrapped around young buds in the spring, underground wintering of perennial plants) and by developing mechanisms to prevent water from freezing in cells (higher concentration of glucose in the cellular juice). Protection from too high temperatures can be provided by the insulation layer (such as tree bark), light reflection mechanisms (such as a layer of wax on the leaves of tropical plants), higher transpiration rates or other reactions such as turning or curling of the leaves. Particularly resistant to temperature changes are forms designed to assure the survival of the plant, namely the seeds.

In too low or too high temperatures the organisms' food and water supply is scarce. Therefore, some animals engage in animal migration twice a year which involves simply travelling to warmer or cooler parts of the globe. The factor that triggers animal migration (and also hibernation and aestivation) is not only temperature itself, but also the length of the day. The best known and most spectacular migrations are those of birds which move in flocks of even tens of thousands of birds. In our climate, the birds that migrate for winter are mainly small insect‑eating birds with huge energy expenditure in comparison to their body mass. On the other hand, the birds that come here for winter are plant‑eating birds, such as bullfinches, Bohemian waxwings, bramblings and rough‑legged buzzards which are birds of prey. A truly remarkable example of a migrating bird is the bar‑tailed godwit which can fly for more than 11 thousands kilometres without a single landing.

• Temperature in the habitat has an impact on the activity of organisms.