Tytuł: Sztafeta informacyjna

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć:

Pozyskiwanie i przekazywanie informacji.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy V ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, publicystyczny lub reklamowy;

2) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio;

5) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych;

6) odróżnia informacje o faktach od opinii.

II. Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

1) identyfikuje tekst jako komunikat; rozróżnia typy komunikatu: informacyjny, literacki, reklamowy, ikoniczny.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

4) dokonuje selekcji informacji.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) doskonali ciche i głośne czytanie;

2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji;

3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

7) rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji;

9) rozwija umiejętność efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do prezentowania własnych zainteresowań.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie rozwijają umiejętności skutecznego przekazywania informacji oraz ich pozyskiwania.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opowiada, co to jest informacja i komunikowanie;

• wymienia różne źródła informacji i podaje, jakie informacje można w nich znaleźć;

• odczytuje informacje zawarte w tekście popularnonaukowym;

• dokonuje selekcji informacji;

• skutecznie przekazuje informacje drugiej osobie.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: rozmowa kierowana;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych, praca z tekstem.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność w grupach.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest skuteczne pozyskiwanie i przekazywanie informacji. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel proponuje uczniom zabawę w głuchy telefon (ćw. 1). Określa zasady zabawy i przypomina, że zdanie przekazujemy tylko raz. Ważne jest, aby zdanie zawierało np. nieznane uczniom wyrazy, było długie i trudne do wymówienia np. Pod Szczebrzeszynem na trzęsawisku dwa chrząszcze brzmiały w jeziornym sitowiu.

Po zakończonej zabawie konieczne będzie podsumowanie i zastanowienie się, dlaczego zdanie zostało zniekształcone:

• Jak przebiegała zabawa?

• Czy zdanie zostało dobrze usłyszane?

• Co zakłóciło przekaz?

• Czy wszystkie wyrazy rozumieliście?

• Jak się czuliście, kiedy nie zrozumieliście zdania?

Nauczyciel pyta, czy przekazywanie informacji można porównać do sztafety (ćw. 3).

Faza realizacyjna

1. Co to jest informacja? Uczniowie wykonują ćwiczenia 2 i 4 w abstrakcie i na podstawie swoich obserwacji tworzą definicję słowa informacja. Nauczyciel poprawia nieprecyzyjne odpowiedzi. Dopowiada, że informacja może być prawdziwa lub fałszywa, a przekazywanie informacji zakłada wiedzę tego, kto ją podaje, i niewiedzę tego, kto jej nie posiada.

2. Źródła informacji. Nauczyciel pyta, jakie źródła informacji znają uczniowie. Następnie prosi, aby wykonali zadanie 5. z e‑podręcznika.

3. Nauczyciel dzieli klasę na czteroosobowe grupy. W grupach uczniowie dzielą się zadaniami: każda osoba zajmuje się jednym akapitem tekstu W. Kopalińskiego „Chleb” (w abstrakcie).

Schemat organizacji pracy:

I ETAP PRACY
Podział klasy na 4‑osobowe zespoły, w których:
Pierwsza osoba będzie się zajmować akapitem nr 1, druga – akapitem nr 2, trzecia – akapitem nr 3 i czwarta – akapitem nr 4.

II ETAP PRACY
Każda osoba w grupie pracuje nad jednym akapitem tekstu W. Kopalińskiego. Jej zadaniem jest odpowiedź na poniższe pytania.

Pierwsza osoba:

• Z czego można zrobić chleb?

• Kiedy zaczęto wypiekać chleb?

• Jakie składniki potrzebne są do wypieku chleba?

Druga osoba:

• Kto i kiedy wynalazł zakwas?

• Jakich składników używano dla wzmocnienia smaku chleba?

• Jak wyglądały pierwsze piece chlebowe?

Trzecia osoba:

• Skąd pochodzi legenda o Enkindu?

• W jaki sposób Enkindu stał się człowiekiem?

• Co myśleli Akadowie o jedzeniu chleba?

Czwarta osoba:

• Skąd pochodzi tradycja łamania się chlebem?

• W jaki sposób Żydzi okazywali szacunek dla chleba?

• Co symbolizuje chleb dla chrześcijan?

III ETAP PRACY
Uczniowie pracujący z tym samym akapitem łączą się w grupy i sprawdzają, czy każdy z nich ma zanotowane wszystkie informacje z ich fragmentu.

IV ETAP PRACY
Uczniowie wracają do swoich grup i przekazują sobie wzajemnie informacje ze swoich notatek. Do tekstu Władysława Kopalińskiego sięgają tylko w razie konieczności zacytowania fragmentu. Każdy członek grupy powinien pozyskać informacje zawarte w każdym z czterech akapitów tekstu „Chleb”.

4. Po wykonaniu zadania uczniowie czytają cały tekst. Sprawdzają, czy poszczególnym grupom udało się przekazać wszystkie informacje dotyczące tekstu.

5. Ostatni fragment tekstu zawiera opis tradycji związanych z chlebem pochodzących z różnych kultur. W oparciu o tekst uczniowie rozwiązują ćwiczenie 7 z e‑podręcznika.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie uczniowie wykonują ćw. 8 oraz wykreślankę w abstrakcie.

2. Nauczyciel prosi uczniów o ocenę ich pracy na lekcji oraz stopnia zrozumienia omawianego materiału. Może do tego wykorzystać planszę interaktywną zawartą w abstrakcie. Ponadto zadaje uczniom pytania:

• Co może przeszkadzać w przekazywaniu informacji?

• W jaki sposób można zadbać o to, by informacja została przekazana dokładnie?

Praca domowa

Zapisz 5‑zdaniową informację, którą chciałbyś przekazać ludziom z przyszłości (np. za 200 lat).

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Information relay