Tytuł: Sztuka cenniejsza niż złoto

Opracowanie scenariusza: Monika Spławska‑Murmyło

Temat zajęć:

Sztuka cenniejsza niż złoto.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy I liceum lub technikum.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację.

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

6) wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

10) gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają dwa główne style sztuki średniowiecznej: romański i gotycki

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• operuje słownictwem z zakresu sztuki średniowiecza;

• prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu ze sztuką średniowiecza;

• rozpoznaje kontekst historyczny w interpretacji elementów architektury;

• odczytuje tekst kultury, jakim jest dzieło architektury.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Przed zajęciami uczniowie mają za zadanie dowiedzieć się, czy w ich miejscu zamieszkania lub w najbliższej okolicy znajdują się zabytki architektury średniowiecznej. Jeśli tak, wypisują je i notują podstawowe informacje na ich temat: w którym wieku zbudowano te obiekty i jaki styl one reprezentują. Jeśli w najbliższej okolicy nie ma takich zabytków, uczniowie wybierają dowolne przykłady sztuki średniowiecznej w Polsce.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Prezentacja przykładów przygotowanych przez uczniów przed lekcją w formie burzy mózgów. Uczestnicy zajęć wypisują swoje przykłady na tablicy, notując najważniejsze informacje.

Faza realizacyjna

1. Praca z ilustracjami interaktywnymi. Uczniowie porównują cechy stylu romańskiego i gotyckiego w architekturze. Szukają związków przyczynowo‑skutkowych między cechami stylu a przeznaczeniem lub symbolicznym znaczeniem danych elementów architektonicznych.

2. Nauczyciel pyta uczniów o etymologię słów: „romański” i „gotycki”. Jeśli uczniowie nie są w stanie podać właściwych znaczeń tych słów, korzystają z dostępnych źródeł (słowniki, encyklopedie, internet), by się o nich dowiedzieć.

3. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenie interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrana osoba omawia prawidłowe rozwiązania. Prowadzący uzupełnia lub prostuje odpowiedzi.

4. Nauczyciel wyszukuje w internecie i wyświetla film „Katedra” w reż. Tomasza Bagińskiego. Następnie zadaje uczniom pytania, np.:
   - Czym jest katedra w filmie T. Bagińskiego?
   - W jakim celu człowiek przychodzi do katedry?
   - Jak rozumieć fakt, że staje się częścią budynku?
   - Czy człowiek w filmie Bagińskiego jest śmiertelny? Dlaczego?
   - Jak jest przedstawiony czas w filmie?
   - Jaka jest relacja między człowiekiem a przestrzenią?
   - Jakie cechy sztuki średniowiecznej wykorzystał reżyser w swoim filmie?
   - Jakie symbole sztuki gotyckiej zostały wykorzystane? Jak reżyser je zmodyfikował?.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

2. Pytania na podsumowanie:
   - Wymień najważniejsze różnice między sztuką romańską a gotycką.
   - Omów symbolikę gotyckiej katedry.

Praca domowa

1. Opisz wybrane przez siebie arcydzieło sztuki średniowiecznej. Zwróć uwagę na cechy charakterystyczne dla stylu romańskiego lub gotyckiego.

2. Ułóż trzy zdania z wybranymi ze słownika słówkami.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Art more valuable than gold

Long period of the Middle Ages consists of two universal styles: Romanesque and Gothic style. Great monasteries, wonderful cathedrals, manors and cities were built in these styles. Architecture, sculpture and painting as well as craft have uniquely rich forms. All these genres were used to reinforce the power of the Church. Masterpieces conveyed religious concepts and directed the attention of the faithful to the final matters.

Romanesque art which developed from the 11th century to the beginning of 13th century is almost only sacral art. The most important element is the architecture: monumental cathedrals, great pilgrimage churches and numerous Benedictine and Cistercian abbeys. Massive churches are based on early Christian architecture and use Roman elements (hence the name of the style – Romanesque), e.g. semi‑circular arcades. Thick stone walls, huge walls and pillars support heavy barrel or groin vaults. There are relatively few windows. The construction is composed of simple solid figures put together and covered with separate roofs. It corresponds to the interior divided into separate spatial units of different height: naves, church‑porches, apses. The architecture determines the didactic sculpture which is used only for the church facade (mainly portals) and capitals decoration.

The gothic church has got a frame construction. It enables using vaults on big spaces, unburdening bearing walls of buildings and fixing big windows in them. Elements of construction include: cross‑rib vault, pointed arch, pillars between naves, resistance and support arches. The cathedral resembles a ship in a shipyard or a slender dismembered „stone organism”. In the western two‑tower facade there are usually three big portals decorated with figural sculpture. Multi‑coloured stained glass, as well as the light getting into the temple, play a crucial role. All of this gives some lightness to the construction but also symbolises grace and soul enlightenment. According to the period concept, “God is the light”. Vertical arrangement of slender pillars directs the sight of the faithful up, towards heaven and superior values.