Temat: Wodorotlenki – właściwości i zastosowanie

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

VI. Wodorotlenki i kwasy. Uczeń:

3) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych wodorotlenków i kwasów (np. NaOH, Ca(OH)Indeks dolny 2₂, HCl, HIndeks dolny 2₂SOIndeks dolny 4₄).

Ogólny cel kształcenia

Uczeń opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych wodorotlenków.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• jakie są najważniejsze właściwości wodorotlenków sodu, potasu i wapnia;

• podawać przykłady wodorotlenków, które można nazwać zasadami na podstawie tabeli rozpuszczalności;

• korzystać z tabeli rozpuszczalności;

• opisywać zastosowania niektórych wodorotlenków.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• arkusze szarego papieru;

• kolorowe pisaki.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel wprowadza uczniów w zagadnienie realizowane na lekcji i zapowiada film pt. „Badanie właściwości wodorotlenków sodu i potasu”. Poleca uczniom, żeby w formularzu zamieszczonym w abstrakcie zapisali pytanie badawcze i hipotezę. Następnie wyświetla film, a uczniowie odnotowują swoje obserwacje i wnioski. Prowadzący lekcję wskazuje osobę, która dzieli się swoimi spostrzeżeniami i wyjaśnia zasadność zanotowanych przez siebie wniosków.

2. Nauczyciel odwołuje uczestników zajęć do abstraktu i prosi o zapoznanie się z instrukcją eksperymentu (Doświadczenie 1: „Badanie właściwości wodorotlenków wapnia i żelaza(III)” ). Dzieli uczniów na grupy i rozdaje odpowiedni sprzęt, szkło oraz odczynniki do wykonywania eksperymentu. Uczniowie – z pomocą nauczyciela – formułują pytanie badawcze oraz hipotezę i zapisują je w formularzu w abstrakcie. Następnie wykonują czynności według instrukcji. Zapisują spostrzeżenia w formularzu. Nauczyciel zadaje pytania w odniesieniu do zanotowanych spostrzeżeń. Inicjuje tym dyskusję, z której wnioski uczniowie notują w formularzu.

3. Odnosząc się do zagadnienia rozpuszczalności wodorotlenków, nauczyciel poleca uczniom analizę tabeli rozpuszczalności wodorotlenków w abstrakcie.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda opracowuje inne zagadnienie: I grupa – zastosowanie wodorotlenku sodu, II grupa – zastosowanie wodorotlenku potasu, III grupa – zastosowanie wodorotlenku wapnia. Uczniowie efekty swojej pracy przedstawiają w formie graficznej na arkuszach papieru lub wykorzystując szkicownik zamieszczny w abstrakcie. Po zakończeniu działań liderzy grup prezentują stworzone zespołowo infografiki.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Hydroxides – properties and application

A laboratory vessel serving, among others for storage of hygroscopic substances is a desiccator.

Its cover is made of thick glass or plastic and adheres closely to the container in which there is a drying substance (e.g., potassium hydroxide). Some desiccators are equipped with a tap for removing air.

Hydroxides are solids that can have different colours. Sodium and potassium hydroxides and hydroxides of other elements from the 1st group of the periodic table are very soluble in water. The solubility of the hydroxides of the 2nd group increases with the increase of the atomic number of the alkaline earth metals, and the hydroxides of the remaining metals are practically insoluble in water. Using the solubility table of hydroxides, it can be checked which of these are soluble in water and which precipitate in the form of sediments, i.e. are practically insoluble in water.

Concentrated solutions of sodium, potassium (formerly corrosive alkalises) and calcium hydroxides have caustic properties – destroy the paper. These work similarly on the skin – can cause severe burns. Molten sodium hydroxide damages (digest) glass, so it is stored in plastic packaging.

Sodium and potassium hydroxides form water‑soluble compounds with fats, which is why these are used as components of preparations for agents unblocking pipes as well as for the production of washing agents. Calcium hydroxide forms a suspension with water – cream of lime. It is used for limewashing the fruit trees and building walls, because it has disinfecting properties, while white colour reflects a significant part of the sun's rays and prevents excessive heating. A clear colourless solution of calcium hydroxide is called lime water. It is used to detect carbon dioxide.

Lime mortar
The constituent of the lime mortar is, in addition to sand and water, slaked lime, which is formed in the reaction of quicklime with water. The prepared dough‑like mixture has the ability to harden due to the chemical reaction of calcium hydroxide with carbon dioxide from the air.

• Hydroxides are solid substances of different colour.

• Sodium and potassium hydroxides are highly hygroscopic substances, have similar properties, are used as ingredients for the production of soaps, detergents and preparations for the pipes unblocking agents.

• Concentrated solutions of sodium, potassium and calcium hydroxides have corrosive properties.

• Magnesium and aluminium hydroxides are among others components of antacids.